لایه اُزُن گازی نامریی و از جنس اکسیژن است که در بالای سطح کره زمین وجود دارد. وظیفه این گاز محافظت از زمین در برابر تابش اشعه ماورای بنفش خورشید که همان پرتوهای مضر خورشید محسوب می‌شوند، است. اگر این لایه نازک شود و به تدریج از بین برود، اشعه ماورای‌بنفش به راحتی به سطح زمین نفوذ کرده و سبب ایجاد بیماری‌های مختلفی از جمله سرطان پوست و آب‌مروارید در انسان می‌شود...
محافظت و جلوگیری از تخریب لایه‌اُزُن به عهده فرد فرد ماست. به همین خاطر تصمیم گرفتیم که در این هفته شما را بیشتر با عوامل تخریب لایه اُزُن آشنا کنیم تا شما هم بتوانید با شناخت عوامل تخریبی آن بیشتر به حفظش کمک کنید.
۱) اسپری‌های خوشبوکننده
حتما شما هم بسیار دیده‌اید افرادی را که تا دوشی از اسپری و خوشبوکننده‌های دیگر نگیرند، پایشان را از خانه بیرون نمی‌گذارند! افرادی که بدون توجه به آسیب‌هایی که ممکن است به محیط زیست‌شان بزنند فقط به فکر محترم به نظر رسیدن خودشان هستند. توصیه ما به این‌گونه افراد این است که بیشتر به محیط‌زیست و نسل آینده توجه کنند. اسپری‌ها از جمله کالاهایی هستند که با توجه به وجود کلر و فلوروکربن در ترکیبشان تهدیدی جدی برای محیط‌زیست و به خصوص تخریب لایه اُزُن به شمار می‌روند. ضمنا، حواستان باشد که اسپری‌هایی که می‌خرید حتما برچسب �دوستدار اُزُن� داشته باشند.
۲) یخچال
امروزه دیگر نبودن یخچال و فریزر در خانه‌ها تعجب دارد و اما امان از دست این گاز کلروفلوروکربن که هرچه می‌کشیم از دست اوست. این گاز که با نام CFC هم شناخته شده است و یکی از عوامل اصلی تخریب لایه اُزُن محسوب می‌شود در صنایع سرماساز مثل آب‌سردکن و یخچال و فریزرهای خانگی و صنعتی کاربرد دارد چون لایه اُزُن زمین را در برابر اشعه مضر ماورای‌بنفش حفظ می‌کند و گاز کلروفلوروکربن هم تهدیدی به جان لایه اُزُن است، صنعت‌گران به این فکر افتاده‌اند که جایگزینی برای این گاز در صنایع سرماساز تعیین کنند. جایگزینی‌هایی مثل هیدروفلورکربن (HFCS) یا هیدروفلوروکلروکربن (HCFC).
۳) پاک‌کننده‌ها
می‌شویید و می‌سایید و برق می‌اندازید و فکر می‌کنید خیلی تمیز و با سلیقه هستید که یک خانه و زندگی نظیف و مرتب دارید؟ نه جان من! این‌طورها هم که شما فکر می‌کنید نیست. خوب است بدانید که همین مواد شوینده‌ای که هر روز و هر شب از آنها استفاده می‌کنید، ممکن است تهدیدی جدی برای تخریب لایه اُزُن و در نتیجه به خطر افتادن سلامت شما باشند. حلال‌ها از جمله دشمنان لایه اُزُن به شمار می‌آیند که عمدتا شامل انواع پاک‌کننده‌ها و چربی‌زداها که در صنایع، الکترونیک و خشکشویی به کار می‌روند، هستند. انواعی از پاک‌کننده‌ها خطرناک‌اند که در ترکیبشان نام کلروفرم یا همان تری‌کلرواتان و تتراکلریدکرین به چشم می‌خورد.
۴) کشاورزی
کشاورزی نیاز جامعه است اما نه با روش‌های غیر اصولی که سبب آسیب رساندن به محیط زیست شوند. متیل بروماید از جمله موادی است که در انواعی از آفت‌کش‌ها و ضدعفونی‌کننده‌های محصولات
کشاورزی وجود دارد و افرادی که از این نوع مواد برای سلامت محصولات کشاورزی‌شان استفاده می‌کنند باید بدانند که چه دردسرهایی ممکن است برای کل جهان به وجود بیاورند. اکسید نیتروژن هم که گازی است منتشره از کودهای شیمیایی ازته، یکی دیگر از موارد تهدید و تخریب لایه اُزُن محسوب می‌شود.
۵) کپسول‌های آتش‌نشانی
کپسول آتش‌نشانی از جمله کالاهایی است که وجودش در هر خانه، اداره و ماشینی ضروری است تا در مواقع بحرانی حلال مشکلات ناشی از آتش‌سوزی شود اما جالب است بدانید که این دشمن دوست‌نما گازی به نام هالوژن در ترکیباتش دارد که برای محیط‌زیست بسیار خطرناک است و یکی از عوامل نازک شدن لایه اُزُن محسوب می‌شود. هرچند که در کل دنیا این عامل تخریبی فقط دو درصد مصرف می‌شود اما همین مصرف دو درصدی تخریبی ۲۵ درصدی در پی دارد. یعنی ۲۵ درصد از تخریب لایه اُزُن به خاطر آزاد شدن گاز هالوژن در فضاست.
۶) کولر
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که وقتی در هوای گرم تابستان جلوی تلویزیون و روبه‌روی باد کولر روی کاناپه لم داده‌اید و فیلم موردعلاقه‌تان را تماشا می‌کنید، با این کارتان دارید لایه اُزُن را از بین می‌برید؟! یا وقتی هنگام رانندگی گرم‌تان می‌شود و درجه کولر اتومبیل‌تان را روی زیاد تنظیم می‌کنید، تهدیدی برای محیط‌زیست محسوب می‌شوید؟ همین کولرها که در فصول گرمای سال جزو محبوب‌ترین کالاها محسوب می‌شوند به علت دارا بودن گاز کلروفلوروکربن در ترکیبشان جزو محصولات مخرب لایه اُزُن به شمار می‌آیند که شما می‌توانید با کمتر استفاده کردن از آنها دوستی‌تان را با محیط زیست ثابت کنید. باور کنید که آن‌قدرها هم سخت نیست، مگر پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما بدون کولر زندگی نکردند؟
۷) گازهای گلخانه‌ای
افزایش مقدار گازهای گلخانه‌ای در جو یعنی هرچه نازک‌تر شدن لایه اُزُن و اما گازهای گلخانه‌ای چیست؟ کره زمین به‌طور طبیعی توسط تابش نور خورشید گرم می‌شود و مقداری از نور تابیده شده دوباره به سمت جو برمی‌گردد. یعنی خورشید زمین را گرم می‌کند و مقداری از بازتابشش هم سبب گرم شدن جو می‌شود. تا این جای کار اشکالی وجود ندارد. همه مسایل وقتی پیش می‌آیند که در اثر زیاد شدن فعالیت‌های صنعتی و انسانی یک لایه ضخیم از گاز به نام گاز گلخانه‌ای یا GHG بین زمین و جو قرار می‌گیرد و نمی‌گذارد که بازتابش خورشید به صورت کامل به جو برگردد و در نتیجه باعث بالا رفتن دمای زمین به مرور زمان می‌شود. به‌طورکلی بیشترین حجم گازهای گلخانه‌ای را بخار آب، دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسیدکربن و متان تشکیل می‌دهد.
۸) انسان
و اما این موجود خاکی، خواسته یا ناخواسته چه کارهایی که انجام نمی‌دهد. شاید خیلی از ما و شما نخواهیم که محیط زیست‌مان را نابود کنیم و یکی از عوامل تخریب لایه اُزُن به حساب آییم اما باید بدانید که خیلی از فعالیت‌های روزمره‌ای که انجام می‌دهیم روز به روز لایه اُزُن را نازک‌تر می‌کند.
گرم کردن غذا در مایکروویو، استفاده از اتومبیل، شستن و اتو کردن لباس‌ها، کار و بازی با کامپیوتر، تماشای تلویزیون، استفاده از کولر، گوش کردن موسیقی از استریوی ضبط و گرم شدن به وسیله بخاری‌های گازی یا نفتی از جمله کارهایی هستند که همه ما انجام می‌دهیم و با این کارها سبب افزایش گازهای گلخانه‌ای می‌شویم. چرا؟! زیرا تمام این وسایل برای کار کردن نیاز به انرژی دارند و این انرژی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم از طریق سوخت‌های فسیلی مثل نفت و گاز و زغال‌سنگ که سوزاندن‌شان گاز گلخانه‌ای به‌وجود می‌آورد، به دست می‌آید. پس بهتر است در مصرف هرچه بهینه‌تر از این‌گونه وسایل تلاش کنیم.
● هوای ازون را داشته باشید
به فرزندانتان، به شاگردانتان، به همکارانتان و خانواده‌تان بیاموزید که دنیا فقط سهم آنها نیست. نسل‌های آینده هم حق زندگی کردن دارند. صنایع باید به خدمت و آسایش انسان‌ها منجر شود نه به قاتلی پنهان. هنگام خرید انواع اسپری‌ها، واکس‌ها، رنگ‌ها، مواد ترمیم‌کننده رنگ، کولر، یخچال و فریزر و... دقت کنید که نشان دوستدار ازون یا ozone friendly و یا فاقد سی‌اف‌سی که همان CFC Free است حتما روی کالا درج شده باشد.
