آثار سازنده ی دین
2. ضامن اجرای قوانین اجتماعی
در نیاز بشر به قانون جای بحث و گفتگو نیست، و هیچ جامعه ای را نمیتوان بدون یک رشته ضوابط، اداره کرد.
جامعه های بشری با پدید آوردن سه قدرت نیرومند به نامهای مقننه، مجریه وقضائیه تا حدودی توانسته اند به نظم و آرامش نسبی تحقق بخشند و با تأسیس حکومتهای پلیسی و نظامی به بعضی از هرج و مرجها خاتمه داده اند.
ولی سخن اینجاست، چنین حکومتهایی که منهای دین و ایمان میخواهند نظم را برقرار کنند، قطعاً از یک موفقیت نسبی برخوردارند و از یک رشته تعدّی ها و خلافهای آشکار جلوگیری میکنند، ولی هرگز جلوگیری از تعدّی هایی که از دید دستگاههای انتظامی دورند، برای آنان امکان پذیر نیست.
درباره ی چنین خلافها و قانون شکنیها، جز ایمان و حس مسئولیت و ترس از کیفرهای الهی، چیز دیگر موءثر نیست، زیرا قلمرو حکومت ایمان آن چنان نیرومند است که نه تنها انسان را از قانون شکنیهای علنی باز میدارد، بلکه او را از گناهان روانی و پنهانی که احدی از آن آگاهی ندارد نیز باز میدارد، بلکه نه تنها انسان را از انجام هر نوع خلاف باز میدارد، که حتی او را از اندیشه ی گناه و تصمیم درباره ی یک عمل بد نیز باز میدارد.
گذشته از این کنترل، خود قدرتهای سه گانه یکی دیگر از مشکلات همین حکومتهای منهای مذهب است،
زیرا هرگاه این قدرتها در صدد سوء استفاده از مقام و موقعیت خود برآیند با چه عاملی میتوان آنها را از این کار بد، باز داشت؟
هیئت های بازرسی که در مواقع خاص برای کنترل این افراد، اعزام میشوند، خود آنها بشرهای فزونخواه، خودپرست و مرز نشناس هستند، هرگاه با این قدرتها، زد وبند کنند و آثار جرم و گناه را لوث نمایند، در این صورت چه باید کرد؟