با سلام و درود

رویکرد قرآن نسبت به دنیا دو گونه است:

1. اگر خود دنیا ـ بدون آخرت ـ هدف و مقصود باشد، مورد مذمت و نکوهش قرار گرفته و زودگذر، ناپایدار، محل بازی، تجمل، خودنمایی، افزون طلبی، متاع ناچیز، باعث فریب انسان ها و در معرض آسیب ها معرفی شده است:

«وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ»؛ و زندگى دنيا، چيزى جز سرمايه فريب نيست! (1)

«وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذينَ يَتَّقُون‏»؛ زندگى دنيا، چيزى جز بازى و سرگرمى نيست! و سراى آخرت، براى آنها كه پرهيزگارند، بهتر است! آيا نمى ‏انديشيد؟! (2)

«اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زينَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكاثُرٌ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ ... وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ»؛ بدانيد زندگى دنيا تنها بازى و سرگرمى و تجمّل پرستى و فخرفروشى در ميان شما و افزون طلبى در اموال و فرزندان است، ... و (به هر حال) زندگى دنيا چيزى جز متاع فريب نيست‏. (3)

«إِنَّما مَثَلُ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَ الْأَنْعامُ حَتَّى إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّيَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَيْها أَتاها أَمْرُنا لَيْلاً أَوْ نَهاراً فَجَعَلْناها حَصيداً كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»؛ مثل زندگى دنيا، همانند آبى است كه از آسمان نازل كرده ‏ايم كه در پى آن، گياهان (گوناگون) زمين- كه مردم و چهارپايان از آن مى‏ خورند ـ مى‏ رويد تا زمانى كه زمين، زيبايى خود را يافته و آراسته مى‏ گردد، و اهل آن مطمئن مى‏ شوند كه مى‏ توانند از آن بهره‏ مند گردند، (ناگهان) فرمان ما، شب‏ هنگام يا در روز، (براى نابودى آن) فرامى‏ رسد (سرما يا صاعقه‏ اى را بر آن مسلّط مى‏ سازيم) و آن چنان آن را درو مى ‏كنيم كه گويى ديروز هرگز (چنين كشتزارى) نبوده است! اين گونه، آيات خود را براى گروهى كه مى‏ انديشند، شرح مى‏ دهيم! (4)


2. نگاه دیگر قرآن به دنیا این است که دنیا محل گذر و زمینه ساز زندگی آخرت است:

«الَّذي خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَياةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَ هُوَ الْعَزيزُ الْغَفُورُ»؛ آن كس كه مرگ و حيات را آفريد تا شما را بيازمايد كه كدام يك از شما بهتر عمل مى‏ كنيد، و او شكست‏ ناپذير و بخشنده است‏. (5)

«فَما أُوتيتُمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَمَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقى‏ لِلَّذينَ آمَنُوا وَ عَلى‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ»؛ آنچه به شما عطا شده متاع زودگذر زندگى دنياست، و آنچه نزد خداست براى كسانى كه ايمان آورده و بر پروردگارشان توكّل مى‏كنند بهتر و پايدارتر است. (6)

«لَهُمُ الْبُشْرى‏ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ لا تَبْديلَ لِكَلِماتِ اللَّهِ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ»؛ در زندگى دنيا و در آخرت، شاد (و مسرور) ند وعده‏هاى الهى تخلّف ناپذير است! اين است آن رستگارى بزرگ‏. (7)

«نَحْنُ أَوْلِياؤُكُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ لَكُمْ فيها ما تَشْتَهي‏ أَنْفُسُكُمْ وَ لَكُمْ فيها ما تَدَّعُونَ»؛ ما ياران و مددكاران شما در زندگى دنيا و آخرت هستيم و براى شما هر چه دلتان بخواهد در بهشت فراهم است، و هر چه طلب كنيد به شما داده مى‏ شود! (8)

در این نگاه، دنیا فرصت و زمینه ای برای آباد کردن و ساختن زندگی ابدی آخرتی، و سکوی پرشی به سوی سعادت جاودان است.

برای آگاهی از مطالب بیشتر، می توانید به کتاب "فهرست موضوعی تفسیر نمونه" مراجعه کنید. در این کتاب از صفحه 403 تا 405 به صورت فهرستوار به عناوین مهمی در این زمینه اشاره شده، که شما را به متن تفسیر نمونه با شماره جلد و صفحه راهنمایی می کند.

________________


  1. آل عمران، 185.
  2. انعام، 32.
  3. حدید، 20.
  4. یونس، 24.
  5. ملک، 2.
  6. شوری، 36.
  7. یونس، 64.
  8. فصلت، 31.