پارچه بافي عصر قاجار
•منسوجاتي كه براي دربار قاجار توليد مي‌شدند چه ويژگي‌هايي داشتند و وجه مشخصه اين قسم محصولات از بافته‌هاي معمولي چه بود؟•
- آنچه که براساس شواهد موجود مسلم است این است که درباریان قاجار اعم از مرد وزن به البسه و تزئین کاخ‌ها و منازل خود اهمیت خاصی می‌دادند و به همین جهت از پارچه‌های نفیس و مرغوب که گاه به سفارش دربار در کارگاه‌های مختلف پارچه‌بافی تهیه می‌شد و در خزانه‌ی دربار نگهداری می‌شد استفاده می‌کردند مانند نوعی مخمل زربفت عنابی با گل و ساقه‌های بلند طلایی که درکاشان بافته می‌شد و خاص دربار بود و یا پارچه‌های زربفت به ویژه زربفت دارایی که از نفاست خاص برخوردار بود. علاوه بر این درکاشان نوعی پارچه زربفت ضخیم تولید می‌شد که خاص دربار و به منظور استفاده جهت مخده و پرده بود.
•یکی از رسوم سیاسی رایج دربار قاجار رسم خلعت بخشیدن بود و آن قبایی بلند از شال ترمه‌های نفیس بافت کرمان بود که به سفارش دربار تهیه می‌شد و بر روی آنها القاب و اسامی خاص با الیاف زر و یا دانه‌های مروارید دوخته‌دوزی می‌شد. لازم به ذکر است که شیوه‌ی خلعت بخشیدن در واقع همان شیوه‌ی طراز دادن در قرون اولیه اسلام است که تداوم یافته و طراز دادن عبارت است از اين كه پادشاهان و خلفا به مناسبت‌های خاصی پارچه طراز را که روی آن شعائر و القابی بافته شده بود، به سران و امرا اهدا می‌کردند و به این وسیله به آنها قدرت می‌بخشیدند.
•
علاوه بر این شاهان قاجار به منظور نذر برای اماکن متبرکه، پوشش قبرهای نفیسی را از پارچه زربفت و یا مخمل به کارگاه‌های معتبر سفارش می‌دادند. این پارچه‌ها اغلب داراي کتیبه‌هايي از آيات قرآن و ادعيه بود.
در نتیجه می‌توان گفت پارچه‌هایی که به سفارش دربار در کارگاه‌های معتبر پارچه‌بافی تهیه می‌شد، از نظر نوع الیاف و شیوه‌ی بافت از کیفیت بالایی برخوردار بود.
مراكز مهم پارچه بافي عصر قاجار و بافته‌هاي آنها اختصار :
- مهمترین کارگاه‌های پارچه‌بافی دوره‌ی قاجار در شهرهای کاشان، اصفهان، یزد، ابیانه، تبریز و مشهد متمرکز بودند که هریک به بافت نوع و یا انواعی از پارچه معروف بودند.
لطفا مراكز مهم پارچه بافي عصر قاجار و بافته‌هاي آنها را به اختصار معرفي نماييد.:در کاشان انواع پارچه‌های مخمل (مخمل زربفت، مخمل موج دار، مخمل گل برجسته و نوعی مخمل عنابی رنگ با گل‌های طلایی که خاص استفاده درباریان بود) و پارچه‌های ابریشمی ساتن و انواع زربفت بافته می‌شد.
در اصفهان نیزانواع پارچه‌های دوخته‌دوزی شده (ده یک دوزی، پیله‌دوزی، گلابتون‌دوزی و خاتمی‌دوزی)، پارچه قلمکار و نقاشی شده با موم و پارچه‌زری به ویژه زری اطلسی و دارایی تهیه می‌شد.
کارگاه‌های پارچه بافی ابیانه به بافت انواع پارچه ساتن (ساتن گل مخملی و ساتن پشت کلاف) و ایکات (پارچه ابریشم چند رنگ سایه‌دار) بسیار مرغوب اختصاص داشت.
•کارگاه‌های یزد نیز علاوه بر بافت پارچه‌های زربفت به بافت نوعی شال ترمه و نوعی پارچه که تارهای آن از ابریشم و پودهای آن از کتان بودند (ملحم) معروف بودند.
•
•در کرمان پارچه‌های نفیس شال ترمه و زربفت و سلسله‌دوزی (نوعی دوخته‌دوزی با الیاف ابریشم روی پارچه شال ترمه) تولید می‌شد.
•
•مشهد نیز به بافت انواع پارچه پنبه‌ای و کرباس و همچنین دوخته‌دوزی‌های
متنوع روی پارچه معروف بود
پاسخ با نقل قول
