جواهرده


جواهرده (به مازندرانی/گیلکی: جور ده)‌ یکی از روستاهای شهرستان رامسر در استان مازندران است. این روستا در فاصله‌ 27 کیلومتری‌ رامسر در دهستان سخت‌سر و در ارتفاعات‌ ۲۰۰۰ متری‌ البرز قرار دارد. جمعیت‌ روستای جواهرده بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ حدود ۱۷۰ نفر (۷۶ خانوار) است[۱]. مردم‌ روستا به‌ دامداری‌، کشاورزی‌ و باغداری‌ مشغول‌ اند و صنایع‌ دستی‌ آن شامل نمدمالی‌، سفال‌، آهنگری‌ و مسگری است‌. تنها راه‌ ارتباطی‌ جواهرده‌ به رامسر منتهی می‌شود و از راه کوهستان‌ با قزوین‌ نیز مرتبط‌ است‌.

امروز آب‌ آشامیدنی‌ منطقه‌ نیز از چشمه‌های‌ متعددی‌ چون‌ «سلیمان‌»، «برشی‌» و «کوه‌ کین‌» تأمین‌ می‌شود که‌ در گذشته‌ افراد خیرخواه‌، آب‌ چشمه‌ها را تا نزدیکی‌ ده‌ هدایت‌ کرده‌اند. «جواهرده‌» ۱۲ محله‌ قدیمی‌ دارد که‌ «جولاخیل‌» بزرگ‌ ترین‌ محله‌ ده‌ و بعد از آن‌ «اوشیان‌ سر»، «سید محله‌»، «برشی‌ محله‌»، «آموسی‌ خیل‌»، «صیقل‌ محله‌»، «چاک‌ دشت‌»، «سراب‌ یا کربلا بنه‌»، «رمک‌ محله‌»، «تنگدره‌»، «فتوک‌ محله‌»، «کهنه‌ تنگدره‌» و «شل محله»از دیگر بخش‌های‌ این‌ ده‌ به‌ شمار می‌روند. در داخل‌ گورهای‌ باستانی‌ جواهرده حفاری‌های‌ غیر مجاز زیادی‌ انجام‌ می‌شود

در مورد نام‌ این‌ روستا عقاید مختلفی‌ وجود دارد، در گذشته آن‌ را «جورده‌» به‌ معنی‌ ده‌ بالا در مقابل جیرده یعنی پایین ده چنان که در سفرنامه‌های مختلف حتی سفرنامه ناصرالدین شاه قاجار و رابینو آمده است و این گونه نامگذاری در اشکورات و گیلان و مازنداران متداول است و این روستا را می‌‌توان مرتفع‌ ترین‌ روستای‌ کوهستان‌ در پایین چکاد سماموس برشمرد، عده‌یی‌ دیگر ده‌ را به‌ دلیل‌ به‌ دست‌ آمدن‌ آثار قیمتی‌، طلا و جواهرات‌ «جواهرده‌» می‌نامند. در عین‌ حال‌ به‌ اعتقاد مردمان‌ قدیم‌، در روزگاران‌ گذشته‌ زنی‌ به‌ نام‌ جواهر حاکم‌ این‌ منطقه‌ بوده‌ و جواهرده‌ از نام‌ او ز نام‌ او برگرفته شده است

معروف‌ترین کوه‌های آن عبارت‌اند از سرخ تله (بخش شرقی قله سماموس) واژکٰ سه براره رژه(رجه). مرتفع‌ترین این قله‌ها، قله سرخ تله است. لپاسر با چشمه‌های معروف و درمانی آن و سماموس و مقبره شاه یحیی کیایی بر چکاد قله سماموس که دارای یخچال‌های دایمی است از جاهای دیدنی و جذاب آن است. جویبارهای بالادست این روستا با آبشارهای زیبا، پارک جنگلی وسیعی در میان دره که در کنار رود صفارود جای دارد و رودخانه‌ای با آب معدنی گازدار از جاذبه‌های گردشگری این منطقه به شمار می‌رود
آثار تاریخی چون مسجد آدینه که گویا در گذشته‌های دور معبد و آتشکده‌ای زرشتی بوده‌است و نیز گورهای گبری که در منطقه پراکنده‌است از آثار تاریخی آن به شمار می‌آید. هر چند مسجد آدینه در سال‌های اخیر در اثر برخورد آذرخشی به درخت زبان گنجشک کنار آن طعمه حریق شد، ولی مسجد کنونی گویا تمدن گذشته نیز است. در گذشته مراسم گل کاری دختران دوشیزه و جشن‌های همراه آن دیدنی بود و از همه مناطق گیلان برای شرکت در این جشن گرد می‌آمده‌اند. اولین تاریخ بنای مسجد آدینه به حدود ۷۰۰ سال و توسط شخصی به نام «شل شریف» برمی گردد که نامبرده از بزرگان جواهرده بوده ‌است و خاندان شل آقاخانی (پورمنصوری) از بازماندگان وی می‌باشند

جواهرده‌ دارای‌ تقویم‌ گالشی‌ است‌. در این‌ تقویم‌ ماه‌های‌ سال‌ به‌ ترتیب‌ عبارت‌اند از: «اول‌ ماه‌»، «مردال‌ ماه‌»، «ده‌ ماه‌»، «ورفه‌ ماه‌»، «اسفندار ماه‌»، «نوروز ماه‌»، «کرچه‌ ماه‌»، «ارکه‌ ماه‌»، «تیرماه‌»، «سیه‌ ماه‌»، «شرر ماه‌» و «امیرماه‌».