امير المومنين(ع) در تفسير اين آيه مى‏فرمايد:

«و معنى قوله (فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِينُهُ) وَ (مَنْ خَفَّتْ مَوازِينُهُ) فهو قلة الحساب و كثرته و الناس يومئذ على طبقات و منازل فمنهم من يحاسب حساباً يسيراً و ينقلب إلى أهله مسروراً و منهم الذين يدخلون الجنة بغير حساب لأنهم لم‏يتلبسوا من أمر الدنيا و إنما الحساب هناك على من تلبس بها هاهنا و منهم من يحاسب على النقير و القطمير و يصير إلى عذاب السعير و منهم أئمة الكفر و قادة الضلالة فأولئك لايقيم لهم وزناً و لا يعبأ بهم بأمره و نهيه يوم القيامة و هم فى جهنم خالدون (و تلفح وجوههم النار و هم فيها كالحون)؛ مومنون (23)، آيه 104. (فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِينُهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ)؛ الاحتجاج، ج 1، ص 244.


«و معناى «كسى كه ميزانش سنگين باشد» و «كسى كه ميزانش سبك باشد» عبارت از كمى و زيادى حساب است و مردم در آن روز بر طبقات و جايگاه‏هاى مختلفى هستند:

گروهى به سرعت محاسبه مى‏شوند و با شادمانى به سوى خاندان خود باز مى‏گردد؛ گروهى بدون حساب وارد بهشت مى‏شوند؛

زيرا خود را به دنيا آلوده نكرده‏اند و حساب قيامت براى كسانى است كه در دنيا خود را آلوده كرده‏اند؛ و گروهى بر كمترين و كوچكترين [امر ]محاسبه مى‏شوند و به سوى عذاب دردناك رانده مى‏شوند و از ايشان است

پيشوايان كفر و رهبران گمراهى كه براى آنها هيچ ميزانى برپا نمى‏شود؛ آنها در روز قيامت هيچ ارجى ندارند و در دوزخ جاودانه هستند و (شعله‏هاى سوزان آتش [همچون شمشير] به صورت‏هاى‏شان نواخته مى‏شود و در دوزخ چهره‏اى عبوس دارند)؛ پس كسانى كه ميزان‏هاى‏شان سنگين باشد، آنها رستگاراند».


در آن روز حساب در دستان خداوند متعال است و همگى از روى عدالت حسابرسى مى‏شوند: (وَ نَضَعُ الْمَوازِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيامَةِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً وَ إِنْ كانَ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَيْنا بِها وَ كَفى‏ بِنا حاسِبِينَ)؛

«ما ترازوى عدل را در روز قيامت برپا مى‏كنيم. پس به هيچ كس كمتر ستمى نمى‏شود و اگر به مقدار سنگينى يك دانه خردل باشد، ما آن را حاضر مى‏كنيم. و كافى است كه ما حساب كننده باشيم».انبياء (21)، آيه 47.

امام صادق(ع) در تفسير آيه (وَ نَضَعُ الْمَوازِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيامَةِ) مى‏فرمايند: «الْأَنْبِيَاءُ وَ الْأَوْصِيَاءُ»؛ يعنى، انبيا و اوصياى آنان موازين قسط هستند كه ديگرن با آنها سنجيده مى‏شوند».كافى، ج 1، ص 419.

آرى اگر آنها در دنيا راهنمايان مردمان هستند كه براى هدايت بايد بدان‏ها اقتدا كنند، در قيامت نيز موازين قسط و عدل هستند كه هر كس با نسبتش با آنها سنجيده مى‏شود.

[از روايت حضرت على(ع) روشن شد كه همه مردمان در «موقف ميزان» توقف ندارند؛ بلكه سران ايمان و سران شرك، مستقيماً به بهشت و جهنم مى‏روند