شاید این جشن یكی از شاد ترین جشنهای ایرانی بوده باشد، متأسفانه ما نسبت به جشنهای كهن ایرانی نا آگاه مانده ایم و مراسم این جشن كه تا سی سال پیش در میان زرتشتیان برگزار می شد اكنون رو به خاموشی است...
تیر در اوستا تیشْتْرْیه1 و در پهلوی تیشْتَر2 است. نام ستاره ای است كه تازیان به آن شعرای یمانی و در زبانهای اروپایی، سیریوس3 نامیده می شود و ستاره باران است. هم چنین در اوستا نام یكی از ایزدان (ایزد باران و ترسالی) است. و در ضمن در یشْت ها، چهاردهیمن یشْت ویژه این ایزد است كه شرح پیكار این ایزد با دیو خشكسالی می باشد.
تیر یا تِشْتَرْ ستاره باران است و هرگاه كه در آسمان پیدا شود و بدرخشد، مژده باران می دهد. روز سیزدهم هر ماه منسوب است به این ایزد و مطابق معمول و سنت، در توافق نام روز و ماه، روز سیزدهم جشن تیرگان است. برای این جشن چندین علت و انگیزه آمده است.
مهم ترین این انگیزه ها، تعرض افراسیاب به ایران در زمان منوچهر و اختلاف مرزی كه موجب شد منوچهر مدتی با سپاه ایران در محاصره تورانیان بماند، و سپس قضیه تیر انداختن آرش مطرح می شود كه او تیری را به جهت تعیین مرز پرتاب می كند و به این مناقشات پایان می دهد.
در جای دیگر این جشن به دوران كیخسرو و هنگامی كه از جنگ با افراسیاب برمی گشته نسبت داده شده است.
ابوریحان بیرونی هم ذیل روایتی، این جشن را به هوشنگ نسبت می دهد و می گوید در این روز هوشنگ برادر خود را بزرگ گردانید و از روی احترام و دوستی مقام دهقنه را كه همان كتابت و دبیری است به او تفویض كرد.
این جشن در میان زرتشیتان دوره ای ده روزه دارد یعنی از تیر روز روز سیزدم شروع می شود و در باد ایزد روز بیست دوم تمام می شود. زرتشتیان به این جشن تیرو جشن می گویند. قبل از عید خانه را خوب تمیز می كنند و در روز عید پوشاك نو و نقل و شیرینی و میوه تهیه می كنند. بامدادان شست و شو و غسل می كنند، خواندن دو نیایش خورشید نیایش و مهر نیایش از اوستا نیز بسیار نیكو است. همچنین در این روز كه جشن «آبریزان» هم به آن می گویند، زرتشتیان به یكدیگر آب می پاشند.
شاید این جشن یكی از شاد ترین جشنهای ایرانی بوده باشد، متأسفانه ما نسبت به جشنهای كهن ایرانی نا آگاه مانده ایم و مراسم این جشن كه تا سی سال پیش در میان زرتشتیان برگزار می شد اكنون رو به خاموشی است.
1. Tishtrya
2. Tishtar
3. Sirius


تهیه و گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ/