پایین‌ترین سن آغاز به اعتیاد مربوط به ایران است
در حال حاضر آن‌طور که مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر اذعان دارند، رواج مواد مخدر در میان دانش‌آموزان مدارس به‌ویژه در حاشیه شهر، به وضعیت نگران‌کننده‌ای رسیده است و پاسخ به این سوال که وضعیت موجود در آینده به کجا می‌رسد را باید مسئولان آموزش و پرورش و شخص وزیر پاسخ دهد
داستان اظهارنظرهای اکثر وزاری آموزش و پرورش به ویژه حمیدرضا حاجی‌بابایی درباره پاک بودن محیط مدارس و این‌که امکان معتاد شدن بچه‌ها در مدرسه وجود ندارد، به شکل عجیبی درگیر تکذیب و سکوت شده است؛ در حالی که بیشتر کارشناسان متفق‌القول‌اند که سن اعتیاد در کشور پایین آمده و جوان‌ها و به‌ویژه دانش‌آموزان به‌خاطر سادگی و خوش‌باوری و صدالبته کنجکاوی، خیلی زودتر می‌توانند گرفتار معضلی به اسم اعتیاد شوند.

اما این تنها یک روی سکه است، چرا که پرده اول این داستان تکراری اعتیاد در مدارس این است، وزارت آموزش و پرورش و نهاد‌های مرتبط تا چه حدی توانسته‌اند که در بحث‌های مربوط به پیشگیری موفق باشند.

در حال حاضر همچنان آموزش و پرورش نمی‌خواهد زیر بار وجود اعتیاد در مدارس برود و حتی تمام راه‌ها را برای انجام تحقیقات بیشتر بسته است و حقیقت این است که هیچ آمار درست و درمان و قابل استنادی از تعداد دانش‌آموزان معتاد در ایران وجود ندارد یا هنوز به بیرون درز نکرده و برای همین هم مسئولان آموزش و پرورش می‌توانند به راحتی ادعا کنند که محیط مدارس کاملا امن است.

اما مسأله‌ای که در اینجا مطرح است این است که با فرض عدم وجود اعتیاد در مدارس که فرض نادرستی است، باید پرسید که تاکنون چه اقداماتی برای آموزش مهارت‌های پیشگیری از اعتیاد در مدارس انجام شده است؟!

حمیدرضا حاجی‌بابایی که این روزها وجود مسائلی از قبیل تنبیه دانش آموزان و اعتیاد در مدارس را تکذیب می‌کند در رابطه با آموزش‌های پیشگیری از اعتیاد در مدارس رویکرد خاص خود را دارد.

او در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، توسعه ورزش دانش‌آموزی و گسترش نمازخانه‌ها و کتابخانه‌ها در مدارس را از جمله اقدامات وزارت آموزش و پرورش در زمینه مبارزه با انحرافات و اعتیاد در مدارس عنوان می کند، و همچون قبل، وجود اعتیاد در مدارس را تکذیب می کند و معتقد است:آموزش و پرورش نهادی پاک و مقدس است و به اندازه‌ای که در آموزش و پرورش پاکی و صداقت هست به همان اندازه باید مراقبت‌‌ها افزایش یابد، اصلا مگر می‌توان تصور کرد که دانش‌آموزی معتاد باشد؟!

شاید پاسخ به این سوال وزیر را می‌توان از مصطفی اقلیما پرسید، چرا که در مقابل کارشناسان اظهارنظر متفاوتی را دارند.

بیش از 70 درصد سهم دستگاه‌های دولتی در بحث پیشگیری از اعتیاد متوجه وزارت آموزش و پرورش است

مصطفی اقلیما رئیس انجمن‌ علمی مددکاران اجتماعی ایران و عضو شورای راهبردی آسیب‌های اجتماعی شهر تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به اینکه بیش از 70 درصد سهم دستگاه‌های دولتی در بحث پیشگیری از اعتیاد متوجه وزارت آموزش و پرورش است، معتقد است: در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که با نگاهی به وضعیت خانواده‌ها می‌توان دریافت که عمده آنها به دلیل مشکلات اقتصادی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، توانایی پاسخگویی به نیازها و سوالات کودکان خود را ندارند و به همین دلیل با سپردن دانش‌آموزان خود به مدارس به شکلی برخی وظایف خود را به آموزش و پرورش واگذار می‌کنند.

این مددکار اجتماعی با تاکید بر اینکه دانش‌آموزان در روز بیش از 7 تا 8 ساعت از زمان خود را در مدرسه صرف می‌کنند، اظهار می‌دارد: بر این اساس نقش خانواده‌ها را در آموزش مهارت‌های پیشگیری از اعتیاد را می‌توان 5 تا 10 درصد عنوان کرد چرا که در روز آنها کمتر از 2 ساعت با دانش‌آموزان خود برخورد دارند و این تعداد برای آموزش وپرورش بین 7 تا 8 ساعت در روز است.

معلم، کتب درسی و آموزش مداوم در بحث آسیب‌های اجتماعی در مدارس وجود ندارد

وی افزود: در این میان فاکتور دیگری به اسم معلم وجود دارد که متاسفانه آنها هم با توجه به درگیری‌های اقتصادی خود و عدم پرداخت حقوق مکفی درگیر مسائل اقتصادی خود هستند و نقش واقعی خود را نمی‌توانند ایفا کنند. معلم در کلاس درس باید با مداومت درپی آسیب‌های اجتماعی بتواند دانش‌آموزان را با حد بسیاری زیادی آگاه کند، اما متاسفانه این مسأله در مدارس دیده نمی‌شود و آموزش‌ و پروش بعضاً استادهایی را از خارج از مدارس می‌آورد تا با برگزاری کارگاه‌هایی بتواند آموزش‌هایی را به معلمان بدهد.

اقلیما با تاکید بر اینکه معلمان در کلاس‌های درس به دلیل مشکلات خود حتی کم‌تر می‌توانند به ارائه درس‌های خود بپردازند، گفت: به عقیده من آموزش و پرورش بیش‌ترین سهم را در این زمینه دارد که در حال حاضر فاکتورهایی نظیر معلم، کتب درسی و آموزش مداوم در بحث آسیب‌های اجتماعی در مدارس وجود ندارد.

برای پیشگیری کارگاه آموزشی برگزار می‌کنیم

حسن ضیاالدینی مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش از جمله مسئولانی در آموزش و پرورش است که به صورت مستقیم با این معضل روبه‌رو است. در گفت‌و‌گو با ایلنا با اشاره به اقدامات صورت گرفته در رابطه با آموزش‌های پیشگیری از اعتیاد در مدارس گفت: ما همه ساله برنامه‌های خود را به ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام می‌کنیم که این برنامه در سه مقطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان همه ساله اجرا می‌شود که امسال در مقطع راهنمایی آموزش مهارت‌های زندگی نیز اضافه شده است.

او با بیان اینکه میزان بودجه‌‌ای که از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر به وزارت آموزش و پرورش اختصاص داده می شود، 3 و نیم میلیارد تومان است، اظهار داشت: بر این اساس عمده فعالیت‌ ما در بحث پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی به برگزاری کارگاه‌های آموزشی، توزیع کتابچه‌های مرتبط با بحث پیشگیری از اعتیاد، نمایش فیلم‌های آموزشی در مدارس و توزیع ماهنامه تخصصی این موضوع است مدارس است، که البته برخی از این فعالیت‌ها با همکاری انجمن اولیا و مربیان برگزار می‌شود.

آموزش و پرورش در آموزش های پیشگیری از اعتیاد دل به بروشور و کارگاه بسته است
اقلیما در ادامه با انتقاد از برنامه های وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش درحال حاضر محدود می‌شود به برگزاری چند کارگاه و چند بروشور آموزشی، چرا که معلم به عنوان کسی که الگوی عملی و اخلاقی دانش‌آموزان است اکنون نتوانسته است ایفای نقش کند، اما این تقصیر معلم نیست، شاید مقصر آموزش و پرورش و سایر نهادهای اجرایی باشند که تاکنون نتوانسته‌اند فشارهای موجود را حل کنند.

وی با بیان اینکه با این وضعیت اگر قرار باشد مهد کودک‌ها به آموزش و پروش واگذار شود فاجعه بزرگی به‌وجود می‌آید، گفت: آموزش و پرورش در حدودی می‌تواند مسئولیت مهد کودک‌ها را بر عهده بگیرد که سابقه‌ درخشانی را از مدیریت مدارس کشور نشان داده است.

آموزش و پرورش به عنوان مرجع اصلی آموزش‌های پیشگیری از اعتیاد در مدارس نه وجود اعتیاد در مدارس را تایید می‌‍کند و نه کاری برای آموزش دانش آموزان انجام می‌دهد.

این در حالی است که گزارش 2008 سازمان ملل می‌گوید که ایران بیشترین مصرف سرانه مواد مخدر در جهان را دارد. گزارش‌های دیگری وجود دارد که پایین‌ترین سن آغاز اعتیاد را نیز ویژه ایران می‌داند. نتایج یک تحقیق علمی در زمینه مبارزه با مواد مخدر نشان می‌دهد که مدارس راهنمایی و دبیرستان، یکی از محیط‌های اصلی برای شروع استفاده از مواد مخدر است. در حال حاضر آن‌طور که مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر اذعان دارند، رواج مواد مخدر در میان دانش‌آموزان مدارس به‌ویژه در حاشیه شهر، به وضعیت نگران‌کننده‌ای رسیده است و پاسخ به این سوال که وضعیت موجود در آینده به کجا می‌رسد را باید مسئولان آموزش و پرورش و شخص وزیر پاسخ دهد.