عبدالله بن زبیر خون پیامبر را نوشید





عبد الله بن زبیر شخصیتی است که برای بسیاری از ما ناشناخته بود و در سریال تلویزیونی مختار نامه تا حدودی معرفی شد . و سؤالات زیادی را در اذهان برانگیخت تا جایی که بعضی از علمای اهل سنت دیدن این سریال را حرام اعلام کردند . و معرفی شخصیت منفی نواده خلیفه برای ایشان بس سنگین آمده است .
در مورد شخصیت وی و شرح احوالش روایات زیادی در منابع شیعه و سنی با سند صحیح آمده است که به بررسی چند روایت از فریقین برای روشنتر شدن ابعاد شخصیت عبدالله بن زبیر می پردازیم .


1- تولد عبدالله بن زبیر از متعه (با سند معتبر):


ابو جعفر طحاوى، دانشمند شهیر و نامدار اهل سنت در کتاب شرح معانى الآثار مى‌نویسد:
حدثنا صَالِحُ بن عبد الرحمن قال ثنا سَعِیدُ بن مَنْصُورٍ قال ثنا هِشَامٌ قال أخبرنا أبو بِشْرٍ عن سَعِیدِ بن جُبَیرٍ قال سَمِعْت عَبْدَ اللَّهِ بن الزُّبَیرِ یخْطُبُ و هو یعَرِّضُ بِابْنِ عَبَّاسٍ یعِیبُ علیه قَوْلَهُ فی الْمُتْعَةِ فقال بن عَبَّاسٍ یسْأَلُ أُمَّهُ إنْ کان صَادِقًا فَسَأَلَهَا فقالت صَدَقَ بن عَبَّاسٍ قد کان ذلک فقال بن عَبَّاسٍ رضی الله عنهما لو شِئْت لَسَمَّیت رِجَالًا من قُرَیشٍ وُلِدُوا فیها
از عبدالله بن زبیر شنیدم که سخنرانى مى‌کرد و به ابن عباس کنایه مى‌زد، و نظر او را در مورد متعه، بر او عیب مى‌گرفت .
ابن عباس گفت: اگر راست مى‌گوید از مادرش بپرسد!! او نیز از مادرش پرسید؛ مادرش (اسماء دختر ابوبکر) گفت: ابن عباس راست مى‌گوید، چنین است!
ابن عباس نیز گفت: اگر بخواهم، نام مردانى از قریش را مى‌برم که همگى از متعه به دنیا آمده‌اند.
(الطحاوی الحنفی، ابوجعفر أحمد بن محمد بن سلامة (متوفاى321هـ)، شرح معانی الآثار، ج3، ص24، تحقیق: محمد زهری النجار، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت، الطبعة: الأولى، 1399م) این روایت از نظر سندى اشکالى ندارد و طبق مبناى بزرگان علم رجال اهل سنت، معتبر است.
این نکته در مقابل وهابیون که متعه را دقیقا زنا و ناشى از بى‌غیرتى مى‌دانند، نکته جالب توجهى است که ازدواج زبیر با اسماء دختر خلیفه اول، از متعه بوده و عبدالله بن زبیر نیز ثمره همین ازدواج بوده است! و حتی طبق این مدارک او نخستین فرزندى است که بعد از اسلام از ازدواج موقت به دنیا آمد!
نادانى است كه نادان دیگرى پیدا نكرده كه با او همراهى كند! این را حسن بن على (علیهماالسلام)‌در مورد عمرو و عبد الله بن زبیر گفته است!


2- هشدار رسول خدا(ص) به عبدالله بن زبیر: «وای بر مردم از دست تو»:


حدثنا محمد بن المثنى انا موسى بن إسماعیل نا هنید بن القاسم قال سمعت عامر بن عبد الله بن الزبیر أن أباه حدثه أنه أتی النبی صلى الله علیه وسلم وهو یحتجم فلما فرغ قال یا عبد الله اذهب بهذا الدم فأهرقه حتى لا یراه أحد فلما برز عن النبی صلى الله علیه وسلم عمد إلى الدم فشربه فقال یا عبد الله ما صنعت قال جعلته فی أخفى مکان ظننت أنه یخفى على الناس قال لعلک شربته قال نعم قال ولم شربت الدم ویل للناس منک وویل لک من الناس
روزى عبد الله بن زبیر به نزد رسول خدا (ص) آمد در حالى‌که آن حضرت مشغول حجامت بودند، وقتى که حجامت تمام شد، به عبد الله فرمودند برو و این خون را جایى بریز که کسى نبیند، وقتى که از نزد رسول خدا (ص) بیرون رفت، خون را نوشید!
پیغمبر (ص) به او فرمودند: اى عبد الله! چه کردى ؟ گفت: آن را در پنهان‌ترین جا از مردم گذاشتم!
آن حضرت فرمودند: نکند آن را نوشیده‌اى ؟ گفت: آری!
آن حضرت فرمودند: چرا خون را نوشیدی؟ واى بر مردم از دست تو! و واى بر تو از دست مردم!
(الشیبانی، أحمد بن عمرو بن الضحاک ابوبکر (متوفاى 287هـ)، الآحاد والمثانی، ج1، ص414، تحقیق: د. باسم فیصل أحمد الجوابرة، ناشر:دار الرایة - الریاض، الطبعة: الأولى، 1411 – 1991م.)
جالب اینجاست که اهل سنت وی را از اصحاب عادل پیامبر می دانند که هیچ نیازی به بررسی در مورد شخصیت وی نیست و به همین جهت، رو شدن شخصیت وی برایشان سنگین است. سند روایت طبق مبانى اهل سنت معتبر است .

3- پیش بینی رسول خدا (ص) در مورد الحاد وی در حرم!



یکى از پیش‌گویى‌هاى رسول خدا (ص) که در کتب اهل سنت، با سند معتبر آمده است، پیشگویى کشتارى است که در مکه رخ مى دهد؛ ایشان فرموده‌اند شخصى از قریش به نام عبد الله در مکه کشتار مى‌کند و خود او نیز در مکه کشته مى‌شود، گناهان او، برابر گناه جن و انس است، و عذاب او نیمى از عذابى است که بر کل جهنمیان وارد مى‌شود! که تمام خصوصیاتى که در مورد این شخص در روایات اهل سنت آمده است، تنها بر عبد الله بن زبیر تطبیق مى‌کند و حتى تعدادى از صحابه از جمله عثمان نیز این روایت را بر او تطبیق کرده‌اند:
احمد بن حنبل در مسند خویش چنین روایت مى‌کند که:
حدثنا عبد اللَّهِ حدثنی أبی ثنا إِسْمَاعِیلُ بن أَبَانَ الوَرَّاقُ ثنا یعْقُوبُ عن جَعْفَرِ بن أبی الْمُغِیرَةِ عَنِ بن أَبْزَى عن عُثْمَانَ بن عَفَّانَ قال قال له عبد اللَّهِ بن الزُّبَیرِ حین حُصِرَ ان عندی نَجَائِبَ قد أَعْدَدْتُهَا لک فَهَلْ لک ان تَحَوَّلَ إلى مَکةَ فَیأْتِیک من أَرَادَ أَنْ یأْتِیک قال لاَ إنی سمعت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم یقول یلْحِدُ بِمَکةَ کبْشٌ من قُرَیشٍ اسْمُهُ عبد اللَّهِ علیه مِثْلُ نِصْفِ أَوْزَارِ الناس.
وقتى که عثمان محاصره شده بود، عبد الله بن زبیر به او گفت: من چند اسب تندرو دارم که آنها را براى تو آماده کرده‌ام! آیا نمى‌خواهى به مکه بروى و کسانى که مى‌خواهند با تو باشند، به نزد تو بیایند ؟
عثمان گفت: خیر! من از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: قوچى در مکه الحاد مى‌کند که اسم او عبد الله است و بر او نصف عذاب مردم است!
(الشیبانی، ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاى241هـ)، مسند أحمد بن حنبل، ج1، ص64 ش 461، ناشر: مؤسسة قرطبة – مصر.)
گفتنی است که بسیاری از علمای اهل سنت تمام تلاش خود را در خدشه وارد کردن به این روایت کرده اند ولی ناکام مانده اند چرا که بر طبق اصول خود ایشان و اصول علوم الحدیث و رجال این روایت سندش معتبر است.
و در مورد اینکه منظور پیامبر از این عبد الله چه کسی میتواند باشد نزد اهل سنت اختلاف است که با دقت در روایت و بررسی تاریخ مشخص میشود تمام این خصوصیات در عبد الله بن زبیر بود و نه دیگران.
این نکته در مقابل وهابیون که متعه را دقیقا زنا و ناشى از بى‌غیرتى مى‌دانند، نکته جالب توجهى است که ازدواج زبیر، با اسماء دختر خلیفه اول، از متعه بوده و عبد الله بن زبیر نیز ثمره همین ازدواج بوده است! و حتی طبق این مدارک او نخستین فرزندى است که بعد از اسلام از ازدواج موقت به دنیا آمد!


4- پیشگویی سلمان فارسی در مورد وی:

مقدس‌ترین خانه، در نزد مسلمانان، کعبه است، اما طبق روایات اهل سنت، این خانه، به دست عبد الله بن زبیر به آتش کشیده شده است!
ابن عساکر دمشقى در کتاب تاریخ مدینه دمشقى مى‌نویسد:
أخبرنا أبومحمد عبدان بن زرین بن المقرئ نا نصر بن إبراهیم المقدسی أنا عبد الوهاب بن الحسین الغزال أنا الحسین بن محمد بن عبید العسکری نا محمد بن عثمان بن أبی شیبة نا وکیع نا سفیان عن سلمة بن کهیل عن أبی صادق عن حنش الکنانی عن علیم الکندی عن سلمان الفارسی قال لیحرقن هذا البیت على یدی رجل من آل الزبیر .
سلمان فارسى گفت: قطعا این خانه (کعبه) به دست یکى از آل زبیر به آتش کشیده خواهد شد!
(ابن عساکر الدمشقی الشافعی، أبی القاسم علی بن الحسن إبن هبة الله بن عبد الله (متوفاى571هـ)، تاریخ مدینة دمشق وذکر فضلها وتسمیة من حلها من الأماثل، ج28، ص221، تحقیق: محب الدین أبی سعید عمر بن غرامة العمری، ناشر: دار الفکر - بیروت - 1995.) در نزد اهل سنت سلمان صحابی و جزو ثقات است و سند این روایت معتبر است.

5- حضرت علی(علیه السلام) او را ابن سوء می‌داند:


یکى از نکاتى که در روایات اهل سنت، راجع به عبد الله بن زبیر جلب توجه مى‌کند، این است که امیرمومنان على علیه الصلاة والسلام، او را «ابن سوء» مى‌دانند!
طبرى این روایت را با سند معتبر نقل مى‌کند که حضرت فرمودند:

ما حدثنیه أحمد بن زهیر قال حدثنا أبی أبو خیثمة قال حدثنا وهب بن جریر بن حازم قال سمعت أبی قال سمعت یونس بن یزید الأیلی عن الزهری فی قصة ذکرها من خبر علی وطلحة والزبیر وعائشة فی مسیرهم الذی نحن فی ذکره فی هذا الموضع قال ... لما وقف علی وأصحاب الجمل؛ خرج علی على فرسه فدعا الزبیر فتواقفا فقال له علی: ما جاء بک ؟ قال: جاء بی أنی لا أراک لهذا الأمر أهلاً ولا أولى به منا. فقال علی: لست أهلاً لها بعد عثمان ؟ قد کنا نعدک من بنی عبد المطلب حتى نشأ ابنک ابن السوء ففرق بیننا وبینک ...
وقتى على و اصحاب جمل ایستادند على سوار بر اسب شده و زبیر را خواست، وقتى هر دو به هم نزدیک شدند، على به او گفت: چه چیزى تو را به اینجا آورد ؟ گفت:
من به این علت به اینجا آمدم که تو را شایسته این کار نمى‌دانم و تو را از خود اولاى به خلافت نمى‌دانم!
حضرت فرمودند: آیا بعد از مرگ عثمان من شایستگى خلافت ندارم ؟ ما تو را از بنى عبد المطلب مى‌دانستیم، تا اینکه پسر تو، پسر ناشایست تو بزرگ شد، و بین ما و تو فاصله انداخت .
(الطبری، أبو جعفر محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب (متوفاى310)، تاریخ الطبری، ج3، ص41، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت.
البلاذری، أحمد بن یحیی بن جابر (متوفاى279هـ)، أنساب الأشراف، ج1، ص314، طبق برنامه الجامع الکبیر.
ابن أثیر الجزری، عز الدین بن الأثیر أبی الحسن علی بن محمد (متوفاى630هـ) الکامل فی التاریخ، ج3، ص128، تحقیق عبد الله القاضی، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت، الطبعة الثانیة، 1415هـ.)

6 - عامل حضور زبیر و عایشه در جنگ جمل :


یكى از مسببین اصلى شروع جنگ جمل، زبیر بن عوام بود؛ كه قبل از شروع جنگ، با مناظره‌اى كه امیرمومنان على علیه السلام با او داشتند، از جنگ منصرف شد. اما عبد الله بن زبیر، پسرش حتی پدر خود را فریب داد! و او را مجبور كرد كه به جنگ بیاید!
همچنین آمده است كه عبد الله بن زبیر، عائشه را نیز كه از میانه راه منصرف شده بود، متقاعد كرد كه به راه ادامه دهد! و در صورتى كه زبیر و عائشه این جنگ را ترک مى‌كردند، قطعا دیگر كسى براى مقابله با آن حضرت نمى‌آمد! چون زبیر و عائشه دو ركن اصلى شروع جنگ بر ضد حضرت بودند! و دیگر این همه كشته بر مسلمانان تحمیل نمى‌شد.
یعنى عبد الله بن زبیر، خود یك‌تنه، بار شروع جنگ جمل و حضور پدرش و عائشه را بر دوش مى‌كشد .
یكى از مسببین اصلى شروع جنگ جمل، زبیر بن عوام بود؛ كه قبل از شروع جنگ، با مناظره‌اى كه امیرمومنان على علیه السلام با او داشتند، از جنگ منصرف شد. اما عبد الله بن زبیر، پسرش حتی پدر خود را فریب داد! و او را مجبور كرد كه به جنگ بیاید!


7- نخستین كسی كه در اسلام شهادت دروغ داد:

این روایت، در مسند احمد، سنن ترمذى و سنن ابن ماجه آمده است كه رسول خدا (ص) فرمودند «شهادت دروغ، با شرک به خداوند با هم برابر هستند!»:حدثنا عبد اللَّهِ حدثنی أبی ثنا مَرْوَانُ الفزاری ثنا سُفْیَانُ بن زِیَادٍ عن فَاتِكِ بن فَضَالَةَ عن ایمن بن خُرَیْمٍ قال قام رسول اللَّهِ صلى الله علیه وسلم خَطِیباً فقال یا أَیُّهَا الناس عَدَلَتْ شَهَادَةُ الزُّورِ اشراكا بِاللَّهِ ثَلاَثاً ثُمَّ قال اجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ
رسول خدا (ص) فرمودند: شهادت دروغ، با شرک به خدا برابر است! سپس به این آیه استدلال كردند كه «اجتنبوا الرجس من الاوثان واجتنبوا قول الزور» (مسند أحمد بن حنبل ج4، ص233 ش 18073، اسم المؤلف: أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشیبانی الوفاة: 241، دار النشر: مؤسسة قرطبة - مصر- سنن أبی داود ج3، ص305 ش 359، اسم المؤلف: سلیمان بن الأشعث أبو داود السجستانی الأزدی الوفاة: 275، دار النشر: دار الفكر - -، تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید داود

السجستانی الأزدی الوفاة: 275، دار النشر: دار الفكر - -، تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید سنن ابن ماجه ج2، ص794 ش 237، اسم المؤلف: محمد بن یزید أبو عبدالله القزوینی الوفاة: 275، دار النشر: دار الفكر - بیروت-، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی )

8- امام حسن علیه السلام او را نادان می ‌داند:


سفیه لم یجد مسافها قاله الحسن بن علی رضی الله عنهما فى عمرو وفی عبد الله بن الزبیر
نادانى است كه نادان دیگرى پیدا نكرده كه با او همراهى كند! این را حسن بن على (علیهما السلام) ‌در مورد عمرو و عبد الله بن زبیر گفته است!
(الزمخشری الخوارزمی، ابوالقاسم محمود بن عمرو بن أحمد جار الله (متوفاى538هـ)، المستقصى فی أمثال العرب، ج2، ص118، ناشر: دار الكتب العلمیة - بیروت، الطبعة: الثانیة، 1987م .)

9- عبد الله بن زبیر، درود بر رسول خدا (ص) و صلوات را ترك كرد! با چهار متن)


یكى از كارهایى كه در روایات، از آن مذمت فراوان شده است، ترك درود بر رسول خدا (ص) است! البانى وهابى، روایت ذیل روایت را نقل كرده و سند آن را صحیح مى‌داند كه:
ما اجتمع قوم ثم تفرقوا عن غیر ذكر الله و صلاة على النبی صلى الله علیه و سلم إلا قاموا عن أنتن من جیفة.
هیچ قومى جمع نشدند و سپس بدون ذكر خدا و درود بر رسول خدا (ص) پراكنده شدند، مگر آنكه موقع بیرون رفتن، بوى آنها بدتر از بوى مردار است!
عمل الیوم واللیلة ج1، ص164 ش 58، اسم المؤلف: أحمد بن شعیب بن علی النسائی أبو عبد الرحمن الوفاة: 303، دار النشر: مؤسسة الرسالة - بیروت - 1406، الطبعة: الثانیة، تحقیق: د. فاروق حمادة
با این همه مى‌بینیم كه به اقرار علماى اهل سنت، عبد الله بن زبیر، به خاطر دشمنى با اهل بیت رسول خدا (ص) درود بر آن حضرت را ترك كرده است!
وی با خاندان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دشمنی زیادی داشت و در تاریخ موارد اعمال پست این شخص در حق اهل بیت پیامبر وارد شده است مثل : دشنام دادن به امام علی علیه السلام توهین و تحقیر بنی هاشم وی با بی شرمی ایشان را در مکه زندانی کرد و می خواست به آتش بکشاندشان .
وی ابن عباس و محمد بن حنفیه را تبعید کرد و بسیار بخیل و مال اندوز بود .
در طول تاریخ افرادی این چنین پست و بی ارزش امامان معصوم ما را در تنگنا قرار می دادند و مردم را محروم از برکت وجودشان نگه میداشتند تا به هواهای نفسانی خود شهوات قدرت طلبیشان برسند .
خداوند جمیعشان را لعنت کند .