شبهات حدیثی


امروزهشبکۀ جهانی اینترنت گستره‌ای باز برای بیان هر نوع سخن و اندیشه است.گشتار در این شبکه ـ که افراد در سطوح وسنین مختلف وبه خصوص جوانان با آنسرو کاردارند ـ انسان را با انواع عقاید, اندیشه ها و شبهه پراکنیها روبرومی‌کند. سایتها و وبلاگهای فراوانی در این شبکه هستند که علیه دین اسلام وهمچنین علیه مذهب شیعه تبلیغات می‌کنند، که با رواج انواع شبهات اعتقادی,سیاسی, فرهنگی و ... در صدد جدا نمودن معتقدان به اسلام و مذهب شیعه ازعقاید خود ویا ارائه چهره ای غیرواقعی وکریه از اسلام به دیگران هستند وچه بسا در این کار موفق بوده‌اند. زیرا از یک طرف بیشتر افراد وقت کافیبرای بررسی صحت و سقم این مطالب اختصاص نمی‌دهند وچون روحیه پرسشگریوتحقیق ندارند، با اولین شبهه تحت تاثیر قرار می گیرند.
علاوهبر آن نه تنها تحقیق وتفحص در این زمینه و روشن ساختن امور در توان بسیاریاز افراد نیست بلکه حتی در بسیاری موارد از دسترسی به منابع ومراجعمعتبرمحروم می باشند، از سوی دیگرجدای از آنکه ما در زمینه معرفی ایده هایاسلامی ودفاع از حریم آن هنوز در حد شایسته ای عمل نکرده ایم، شاهد ضعف وعدم هماهنگی در نظرات علما و دست اندرکاران علوم دینی نیز هستیم. این امر,علاوه بر اینکه باعث بدون جواب ماندن بسیاری از سؤالات افراد شده,زمینه‌ساز بسیاری از شبهات شده است که با عنایت به هجمه گسترده‌ای که درجبهه مخالف وجود دارد هر روز بیشتر از پیش بر خلاهای موجود افزوده وعرصهرا بر جویندگان حقیقت تنگتر می کند.

تعریف
بی‌شکباید میان دو عنوان سؤال و شبهه فرق نهاد. هدف از سؤال، یافتن حقیقت استاما هدف از شبهه سست کردن پایه‌های حقیقت؛ علاوه بر آن سؤال مؤدّبانه طرحمی‌شود، اما شبهه با انواع طعن‌ها، توهین‌ها و ... همراه است.
واما منظور ما از سئوالات وشبهات حدیثی مجموعه سئوال ها وابهام ها وطعنهایی است که در آن یک حدیث خاص مورد سئوال واقع ومضمون آن تکذیب شده استویا آنکه اندیشه یا اعتقادی از مجموعه اعتقادات و معارف تشیع را موردسئوال و تشکیک قرار داده‌اند و دستمایۀ آن سئوال یا شبهه، حدیث است.
باعنایت به تعریف ارائه شده ورویکرد کلی طرح مجموعۀ این سؤالات و شبهات دردو دسته خلاصه می‌شوند. بدیهی است که راه پاسخگویی به هر کدام از این دودسته با دیگری متفاوت است.
اهمیت و ضرورت
ناگفتهخود پیداست که وسایل ارتباط جمعی از جمله اینترنت با حجم عظیمی از داده‌هاو کاربران گوناگون تیغ دو لبه‌ای است که می‌توان در راه ایجاد و گسترشمعارف الهی و از سوی دیگر در جهت نابودی دین و فرهنگ و اندیشه از آن سودجست.
امروزهبسیاری از سایتها به صورت شبانه‌روزی در حال بمباران تبلیغاتی علیه اسلامو اندیشه‌های مکتب اهل بیت (ع) هستند و حجم شبهات و اشکالات وارد براعتقادات، اندیشه‌ها و فرهنگ مسلمین از راه اینترنت چندین برابر پاسخ‌ها ودفاعیه‌هاست. در این میان حجم انبوهی از شبهات به سوی حدیث اهل بیت (ع)نشانه‌گیری شده است. اما نکتۀ مهم این است که تاکنون هیچ سایتی به صورتمشخص متولی و متکفّل پاسخ‌گویی به شبهات حدیثی نبوده‌ است و سایتهای دیگردر حوزه‌های اعمّ از حدیث فعالیت می‌کنند و یا به عنوان وظیفۀ ثانوی بهپاسخ‌گویی شبهات حدیثی می‌پردازند. لذا سایت دانشکدۀ علوم حدیث که مصمماست به صورت تخصصی به حدیث بپردازد وظیفه خود می داند تا به این مهم اقدامکند و درحد توان خلا موجود را رفع کند و با راه اندازی این بخش که در حکمگوش شنوای سایت وپل ارتباطی با مخاطبان است پاسخگوی سؤالات و شبهات حدیثیآنان باشد.

اهداف
باتوجه به اینکه هدف اساسی تأسیس دانشکده علوم حدیث، بنیان نهادن مرکزی براینشر علوم و فرهنگ اهل بیت (علیه السلام) است و با این دید که امروزه نگرشدینی, به ویژه در میان جوانان, عمیق و همراه با پرسشهای فراوان است, اهدافاین طرح عبارت است از:

1.پاسخگویی به شبهات و سؤالاتی که به صورت مستقیم با حدیث مرتبط است, مثلاًحدیثی که دستمایۀ یک شبهه قرار گرفته یا اشکالات ناصوابی که بر روایاتوارد شده است.2. هدایت جوانان مشتاق به معارف صحیح اهل بیت علیهم السّلام.
3. تقویت بنیۀ علمی و اعتقادی دانشجویان دانشکده.
4. جهت‌دهی و روشن ساختن راه در مطالعات و پژوهشهای آیندۀ دانشجویان.
پیشینه
همانطورکه پیشتر عرض شد تاکنون هیچ سایتی به صورت مشخص متولی و متکفّل پاسخ‌گوییبه شبهات حدیثی نبوده‌ است و سایتهای دیگر در حوزه‌های اعمّ از حدیثفعالیت می‌کنند و یا اگر به پاسخ‌گویی شبهات حدیثی می‌پردازند به عنوانوظیفۀ ثانوی به آن می‌نگرند.
امابدون تردید استفاده از تجربیات، تواناییها، منابع و همکاری افراد و مراکزیکه در زمینۀ پاسخ به شبهات و سؤالات فعالیت کرده‌اند، راهگشا و مؤثر خواهدبود و سرعت و کیفیت کار را افزایش می‌دهد.
مراحل انجام کار

الف) جستجوی سؤالات و شبهات حدیثی
روشاول جستجو در میان کتب و اینترنت و ارائۀ پاسخ آنها در سایت است. این روشاصطلاحا پرسش و پاسخ فرضی نامیده می شود. روش دیگر آن است که کاربران سایتو مخاطبان آن، سؤالها و شبهه‌های خود را به آدرس سایت ارسال کنند و بخشپاسخ به شبهات به آنها جواب دهد. این شیوه پرسش و پاسخ حقیقی نامیدهمی‌شود.
ازآنجا که این بخش در ابتدای کار قرار دارد طرح پیشنهادی به این شکل است کهدر ابتدا کار پاسخ به شبهات به شیوۀ پرسش و پاسخ فرضی انجام شود و پس ازآن که ناظر علمی طرح کیفیت و توان علمی اعضا را کافی یافت، کار پاسخ علاوهبر شیوه فوق به صورت پرسش و پاسخ حقیقی نیز آغاز شود.

ب) طبقه‌بندی شبهات
باتعریفی که در ابتدا لحاظ شد از یک سو شبهاتی که به صورت مستقیم با حدیثمرتبط نیستند ـ مثلاً به موضوعاتی همچون اعتقادات، دلایل عقلی امامت وولایت و....برمی گردد از محدودۀ کارکنار رفت و از سوی دیگر نخستین گام بهسوی طبقه‌بندی شبهات برداشته شد.
هرحال پس از آنکه مجموعۀ کاملی از شبهات حدیثی با موضوعات گوناگون گردآوریشد، شبهات زیر نظر ناظر علمی طبقه‌بندی می‌شوند. آنچه در زیر می‌آیددسته‌بندی اولیه است که امکان تغییرات جزئی یا اساسی در آن در طی مراحلکار ناگزیر به نظر می رسد.

الف)علوم بیرونی مرتبط با حدیث؛ مانند رجال، مصطلح الحدیث، تاریخ حدیث، شبهاتیکه به جوامع حدیثی و شیوۀ کار آنها وارد شده است؛ به عنوان نمونه شبهاتیکه دربارۀ چگونگی تدوین حدیث شیعه، راویان مهم احادیث و زیر سؤال بردنوثاقت آنها، مؤلفین کتب اربعه و انتقاد به روش کار آنان و ... وجود داردذیل عنوان بالا تقسیم بندی می‌شوند.
ب)مباحث درونی حدیث: این مباحث را بیشتر با عنوان فقه الحدیث می‌شناسند. براساس یک نمایۀ موضوعی می‌توان این مباحث را در دسته‌های زیر طبقه‌بندیکرد:
1) مباحثمربوط به توحید و شبهاتِ حدیثی مرتبط با توحید الهی: به عنوان نمونه پاسخبه شبهاتی که اهل سنت بر اساس احادیث رؤیت خداوند مطرح کرده‌اند یا شبهاتیکه پیرامون احادیث (شفاعت)، (توسل)، اسماء الهی و... بیان شده است، همچنینشبهات مربوط به احادیث عدل الهی را هم از این نظر گاه که به توحید خداوندخدشه وارد می‌کند.
2) مباحث مربوط بهنبوت: به عنوان نمونه احادیثی که به عصمت انبیاء خدشه وارد می‌کنند و حجمزیادی از آن در مصادر سنی وجود دارد و نیز مبحث عدالت صحابه و نیز شبهاتیکه به انبیاء پیشین الهی و زندگی آنان وارد کرده‌اند.
3)مباحث مربوط به معاد: به عنوان نمونه شبهات مطرح شده درباره چگونگی مرگ ومراحل پس از آن و حضور برخی معصومین در هنگام وفات و عالم برزخ و..... دراین بخش قرار می‌گیرد.
4) مباحث مربوط به امامت و ولایت. مباحث زیرا می توان در این بخش دسته بندی کرد:

  • احادیث اثبات ولایت و امامت اهل بیت(ع)؛
  • احادیث اثبات عصمت امامان(ع)؛
  • احادیث مربوط به تاریخ زندگی امامان (ع)؛
  • احادیث تقیه؛
  • احادیث بداء؛
  • احادیث رجعت ائمه؛
  • احادیث مربوط به فضائل اهل البیت(ع)؛
  • احادیث مهدویت و ...

5) مباحث متفرقه : در این قسمت به علت تنوع موضوعات و گوناگونی آن مباحث مختلفی را به بحث می نهیم:

  • آداب و شعائر اسلامی مانن عزاداری برای معصومین(ع) و زیارت قبور آن بزرگواران؛
  • احادیثی که به جهت آنها شیعه را به غلو متهم کرده‌اند؛
  • ادعیه وارد شده از اهل بیت(ع)؛
  • شبهات مربوط به منشأ پیدایش شیعه (عبدا... بن سبأ و...)؛
  • شبهات مربوط به بیزاری ائمه (ع) از شیعیان؛
  • موضع شیعه در برابر صحابه؛
  • روایاتی که به نوعی با عقل و تجارب بشری ناسازگار است یا دور می نماید
  • و.

جهتفعال سازی این بخش یک مجموعه ابتدایی ازشبهات وپاسخ آنها ارائه می گردد بهامید آنکه در آینده‌ای نزدیک با گردآوری کلیه شبهات وارد شده به احادیثوپاسخگویی به آنها گامی گوچک در راه خدمت به مکتب اهل بیت (علیه السلام)برداریم.

کلیات


توحید و اسماء و صفات الهی


فضائل اهل بیت (علیهم السلام)


مهدویت


ملائکه

  • اسماء ملائکه
  • حضور ملائکه
  • بال و پر ملائکه

توسل و زیادت


دشمنی ائمه با ایرانیان


نهج البلاغه
امام علی (علیه السلام) از خلفای پیشین

  • تعریف امام علی (علیه السلام) از صحابه
  • سخنان نهج‌البلاغه از علی(علیه السلام) نیست
  • دلیلی بر الهی بودن منصب امامت در نهج البلاغه نیست.
  • اگر امام از طرف خدا منصوب بود چرا بیعت مردم را رد کرد؟
  • ازدواج ام کلثوم با عمر