سیستم مدیریت محتوای وب

[!MAHSA!]

سیستم مدیریت محتوای وب که با نام اختصاری wcms شناخته می‌شود^[۱]، یک سیستم نرم‌افزاری است که ابزارهای از پیش آماده‌ای برای نوشتن مطالب، درج تصاویر و پیوندها و به‌طور کلی مدیریت یک یا چند وب‌سایت دارد و به کاربران اجازه می‌دهد حتی با دانشی اندک در زمینه‌ی زبان‌های برنامه‌نویسی وب یا زبان‌های نشانه‌گذاری، محتوای وب‌سایت خود را به سادگی ایجاد و مدیریت کنند.

یک سیستم مدیریت محتوای وب قوی، امکان مشارکت چندین نویسنده را برای مدیریت نوشته‌ها، اسناد و خروجی‌ها در یک وب‌سایت فراهم می‌کند. بیشتر سیستم‌های مدیریت محتوای وب، از یک مخزن محتوا یا پایگاه‌داده برای ذخیره‌کردن محتوای صفحه، ابرداده‌ها و اطلاعات دیگری که ممکن است برای سیستم لازم باشد استفاده می‌کنند و لایه‌ی ارائه (نزدیک‌ترین لایه به رابط کاربری) نیز، محتوای وب‌سایت را بر اساس مجموعه‌ای از قالب‌ها، که اغلب از نوع فایل‌های xslt هستند، برای بازدیدکنندگان نمایش می‌دهد.^[۲]
بیشتر سیستم‌ها برای بهبود عملکرد خود از ذخیره‌ی سمت سرور استفاده می‌کنند. این کار زمانی بهتر است که سیستم مدیریت محتواب وی اغلب بدون‌تغییر باقی می‌ماند ولی بازدیدها به طور منظم رخ می‌دهند. مدیریت سیستم نیز معمولاً از طریق رابط‌های مبتنی بر مرورگر وب انجام می‌شود.
سیستم مدیریت محتوای وب به کاربران غیرفنی اجازه می‌دهد با کمی آموزش، وب‌سایت خود را تغییر دهند. این سیستم‌ها معمولاً نیاز به یک مدیر سیستم و یا یک توسعه‌دهنده‌ی وب (برای راه‌اندازی و افزودن ویژگی‌ها) دارند، اما در درجه‌ی اول، ابزاری برای افراد غیرفنی به شمار می‌روند تا با استفاده از آن بتوانند وب‌سایت خود را نگهداری و مدیریت کنند.

[!MAHSA!]

قابلیت‌ها

سیستم مدیریت محتوای وب برای کنترل مجموعه‌ای پویا از مواد وب، شامل اسناد HTML، تصاویر و دیگر اشکال رسانه به کار می‌رود ^[۳]. سیستم‌های مدیریت محتوا با امکاناتی که در اختیار کاربر قرار می‌دهند، کنترل و ویرایش و مدیریت جداول زمانی را آسان می‌کنند. یک سیستم مدیریت محتوای وب به طور معمول ویژگی‌های زیر را دارد^[۴][۵]:
قالب‌های خودکارایجاد قالب‌های خروجی استاندارد (معمولاً HTML و XML) که می‌تواند به طور خودکار برای محتوای جدید و موجود به کار رود، اجازه می‌دهد ظاهر تمام مطالب از یک مکان مرکزی تغییر کند. کنترل دسترسیبعضی سیستم‌های مدیریت محتوای وب از گروه‌های کاربری پشتیبانی می‌کنند. گروه‌های کاربری اجازه می‌دهند چگونگی تعامل کاربران ثبت‌نام‌شده با سایت را مدیریت کنید. دسترسی به یک صفحه در سایت می‌تواند منحصراً برای یک یا چند گروه باشد. این یعنی به یک کاربر ناشناس (کسی که وارد سیستم نشده)، یا کاربری که وارد شده اما در گروهی که یک صفحه منحصراً در دسترس آن است، عضویت ندارد، اجازه‌ی دسترسی داده نخواهد شد. گسترش قابل‌قیاستوانایی توسعه‌ی یک پیاده‌سازی (نصب بر روی یک سرور) در دامنه‌های مختلف، بسته به تنظیمات سرور، در بسیاری سیستم‌های مدیریت محتوای مدرن وجود دارد. همچنین این سیستم‌های مدیریت محتوا ممکن است بتوانند میکروسایت/وب‌پورتال‌هایی در یک سایت اصلی ایجاد کنند. سادگی ویرایش محتوامعمولاً وقتی محتوا از ارائه‌ی تصویری یک سایت جدا می‌شود، راحت‌تر و سریع‌تر ویرایش و اداره می‌شود. بیشتر نرم‌افزارهای مدیریت محتوای وب شامل ابزارهای WYS/WYG هستند که به کاربران غیرفنی امکان ایجاد و ویرایش محتوا را می‌دهد. مجموعه‌ویژگی‌های قابل‌قیاسبیشتر نرم‌افزارهای مدیریت محتوای وب شامل پلاگین یا ماژول‌هایی هستند که به راحتی نصب می‌شوند تا قابلیت‌های یک سایت را توسعه دهند. استانداردهای ارتقاء وبسیستم‌های مدیریت محتوای وب فعال، معمولاً آپدیت‌های منظمی دریافت می‌کند که شامل مجموعه‌ویژگی‌های جدیدی است و سیستم را مطابق با استانداردهای رایج وب به روز نگه می‌دارد. مدیریت گردش‌کارگردش‌کار فرایند ایجاد چرخه‌ای از وظایف متوالی و موازی است که باید در CMS انجام شود. مثلاً، یک یا چند تولیدکننده‌ی محتوا می‌تواند گزارشی را ارائه کند، اما این گزارش، تا زمانی که یک ویراستار آن را اصلاح و سردبیر آن را تصویب نکند، منتشر نخواهد شد. همکارینرم‌افزار CMS ممکن است به صورت یک پلت‌فرم همکاری عمل کند که امکان بازیابی و کار روی محتوا را توسط یک یا چند کاربرد مجاز فراهم می‌آورد. تغییرات می‌تواند برای انتشار، ردیابی و تصویب باشد یا نادیده گرفته شده و به نسخه‌های قدیمی رجوع شود. دیگر اشکال پیشرفته‌ی همکاری به چندین کاربر اجازه می‌دهد به صورت هم‌زمان در یک جلسه‌ی همکاری، در یک صفحه تغییر (یا نظر) بدهند. نمایندگیبعضی نرم‌افزارهای CMS به گروه‌های متفاوت کاربری امتیازات محدودی بر روی محتوای خاصی در یک وب‌سایت اعطا می‌کنند، که مسئولیت مدیریت محتوا را گسترش می‌دهد.^[۶] مدیریت اسنادنرم‌افزار CMS ابزاری برای مدیریت مشارکتی چرخه‌ی عمر یک سند، از زمان ایجاد، در طول بازبینی‌ها، انتشار، بایگانی و امحای سند، فراهم می‌کند. مجازی‌سازی محتوانرم‌افزار CMS ابزاری فراهم می‌کند که به هر کاربر اجازه می‌دهد در یک کپی مجازی از کل یک وب‌سایت، مجموعه‌ی اسناد و/یا پایگاه کد کار کنند. به این ترتیب تغییرات در منابع چندگانه‌ی به هم وابسته، قبل از واگذاری محتوا مشاهده و یا اجرا می‌شود. به‌اشتراک‌گذاری محتوانرم‌افزار CMS اغلب از طریق تولید فیدهای داده‌ای RSS و Atom در توزیع محتوا به سیستم‌های دیگر یاری می‌رساند. همچنین ممکن است به عنوان بخشی از فرایند گردش‌کار، وقتی به روز رسانی صورت گرفته باشد، برای کاربران ایمیل بفرستند. چندزبانه بودنتوانایی نمایش محتوا به زبان‌های گوناگون. نسخه‌هانرم‌افزار CMS نیز ممکن است مثل سیستم‌های مدیریت اسناد، اجازه‌ی فرایند نسخه‌گذاری را بدهد، که از طریق آن، صفحات داخل یا بیرون WCMS چک می‌شوند، و همچنین کاربران مجاز می‌توانند نسخه‌های قبلی را بازیابی و از یک نقطه‌ی انتخاب‌شده کار خود را ادامه دهند.

انواع

سه نوع عمده از WCMS وجود دارد: پردازش آفلاین، پردازش آنلاین و سیستم‌های دوگانه. این اصطلاحات الگوی گسترش WCMS را در شرایطی توصیف می‌کنند که قالب‌های ارائه برای ارائه‌ی وب‌سایت از محتوای ساخت‌یافته به کار می‌روند.
پردازش آفلاین

این سیستم‌ها، گاهی به عنوان «ژنراتورهای ایستای سایت» شناخته می‌شوند،^[۷] تمام محتوا را پیش‌پردازش می‌کنند و اجرای قالب‌ها را قبل از انتشار برای ایجاد صفحات وب بر عهده دارند. از آنجایی که سیستم‌های پیش‌پردازش‌گر برای اجرای قالب‌ها در زمان درخواست، نیازی به سرور ندارند، ممکن است صرفاً به عنوان ابزار طراحی وجود داشته باشند.
پردازش آنلاین

این سیستم‌ها قالب‌ها را بر اساس تقاضا اجرا می‌کنند. کدهای HTML ممکن است زمانی تولید شود که کاربر از یک سایت دیدن کند یا آن را از بین صفحات ذخیره شده در وب، بیرون کشیده باشد.
بیشتر WCMSهای منبع‌باز قابلیت پشتیبانی از افزونه‌ها را دارند، که شامل قابلیت‌های گسترش‌یافته‌ای است؛ از جمله انجمن، وبلاگ، ویکی، فروشگاه وب، گالری عکس، مدیریت تماس و... . اینها اغلب ماژول، گره، ویدجت، افزونه یا ضمیمه نامیده می‌شوند. افزونه‌ها ممکن است مبتنی بر مدل منبع‌باز یا خرید مجوز باشند.
سیستم‌های ترکیبی

بعضی سیستم‌ها رویکردهای آفلاین و آنلاین را ترکیب می‌کنند. بعضی سیستم‌ها به جای کدهای ایستای HTML، کدهایی قابل‌اجرا می‌نویسند (مانند JSP، ASP، PHP، ColdFusion یا صفحات Perl)، بنابراین دیگر لازم نیست خود سیستم مدیریت محتوا روی هر سرور وب مستقر شود. سیستم‌های دوگانه دیگر در هر دو حالت آنلاین و آفلاین کار می‌کنند.

مزایا

هزینه‌ی پایینبعضی سیستم‌های مدیریت محتوا رایگان هستند، مانند Drupal، TYPO3، Joomla و WordPress. بعضی‌های دیگر ممکن است با توجه به هزینه‌ی اشتراک مقرون به صرفه باشند. ^[۸] اگرچه ممکن است هزینه‌ی اشتراک گران باشد، متحمل نشدن هزینه‌ی استخدام تمام‌وقت توسعه‌دهندگان می‌تواند هزینه‌ی کل را کاهش دهد. همچنین می‌توان بر اساس نیاز، برای بسیاری از سیستم‌های مدیریت محتوا نرم‌افزار خریداری کرد. سفارشی‌سازی آسانیک طرح عمومی که ایجاد می‌شود، صفحه‌هایی می‌سازد که زمینه و طراحی مشابهی دارند، کد زیادی وجود ندارد. بسیاری ابزارهای سیستم مدیریت محتوا از سیستم کشیدن و رها کردن AJAX برای طراحی حالت‌های خود استفاده می‌کنند، که این امر ایجاد نرم‌افزارهای نهایی سفارشی را برای کاربران مبتدی آسان می‌کند.^[۹] کاربرد آسانسیستم‌های مدیریت محتوا برای افرادی با ذهن غیرفنی طراحی شده‌اند. سادگی در طراحی رابط کاربری مدیریت، به مدیران محتوای سایت و دیگر کاربران اجازه می‌دهد محتوا را بدون آموختن کدنویسی یا جنبه‌های فنی نگهداری سیستم، به روز رسانی کنند. مدیریت گردش‌کارسیستم‌های مدیریت محتوا امکان کنترل اینکه محتوا چگونه، چه وقت و توسط چه کسانی منتشر شود، فراهم می‌کنند. بعضی نیز به مدیران اجازه می‌دهند قوانینی برای مدیریت گردش‌کار وضع کنند که از طریق مجموعه‌ای از گام‌های موردنیاز برای هر کدام از وظایف، مدیران محتوا را راهنمایی می‌کند.

معایب

هزینه‌ی پیاده‌سازیپیاده‌سازی در مقیاس بزرگتر ممکن است نیاز به آموزش، برنامه‌ریزی و گواهی‌نامه‌هایی داشته باشد. ممکن است CMSهای خاص نیاز به نصب سخت‌افزار داشته باشند. تعهد استفاده از نرم‌افزار نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتری است. تعهد برای آموزش، توسعه و نگهداری هزینه‌هایی هستند که بر سیستم‌های سازمانی تحمیل خواهند شد.^[۱۰] هزینه‌ی نگهداریگاهی اوقات ممکن است نگهداری از سیستم‌های مدیریت محتوا نیازمند به روزرسانی مجوز، ارتقا و نگهداری سخت‌افزاری باشد. مسائل مربوط به رکودسیستم‌های مدیریت محتوای بزرگتر ممکن است در شرایطی، رکود را تجربه کنند: 1. اگر زیرساخت‌های سخت‌افزاری به روز نباشند، 2. اگر پایگاه‌های داده به درستی به کارگیری نشوند، 3. اگر فایل‌های web cache (که باید هر وقت داده‌ها بارگذاری مجدد می‌شوند، به روز رسانی شود) به سرعت رشد کند. مسائل مربوط به بارگذاری متعادل ممکن است ذخیره‌ی این فایل‌ها را مختل کند. ادغام ابزارهاآدرسهای اینترنتی تولید شده توسط بسیاری از CMSها به اندازه‌ی کافی برای صفحات ایستا و دیگر ابزارهای وب، باثبات نیستند که بتوان به آنها اعتماد کرد، چون به صورت پویا توسط پارامترهای داخلی و منابع اطلاعاتی تولید می‌شوند، به خصوص در موتورهای جستجو.


مهمترین سیستم‌های مدیریت محتوای وب

بعضی سیستم‌های مدیریت محتوای مشهور به شرح زیر هستند:^[۱۱]

• wordpress محبوب‌ترین سیستم مدیریت محتوا است، که به عنوان یک CMS وبلاگ‌نویسی شروع به کار کرد، اما بعداً به یک CMS بالغ تبدیل شد.
• Joomla متداول‌ترین سیستم مدیریت محتوا برای ساختن سایت‌هایی با امکانات گسترده است که می‌تواند برای ایجاد و ویرایش آسان صفحات وب به کار رود، اما از WordPress پیچیده‌تر است.
• Durpal سومین CMS پرکاربرد است که قبل از WordPress و Joomla ایجاد شده است. یادگیری و فهمیدن آن از دو CMS قبلی سخت‌تر، اما از آنها ایمن‌تر است. در سایت کاخ سفید هم از همین CMS استفاده می‌شود.