چگونگی کیفیت زندگی برزخی !

مۆمنان و نیکوکاران، پس از آزمون فرشتگان پرسش، زندگی بهشتی شان آغاز می شود و از نعمتهای الهی بهره مند می شوند:
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «[ نیکان و مۆمنان] جایگاهشان را در بهشت می بینند و قبرشان را گسترش داده، سپس بدیشان گویند: بیارامید؛ آرمیدنی که در آن ترس و هراس نیست و بهترین آرامشهاست» (1).
امام صادق علیه السلام فرمود: « ... تا چشم کار می کند، قبر مۆمن را گشایش دهند؛ طعامهای بهشتی برایش آورند و او را داخل در شادی و آساش نمایند.» (2)
مۆمنان و نیکان از هر گونه لذتی برخوردارند؛ از درختان بهشتی میوه می خورند، از نهرهای حوض کوثر- که در آن، آب، شیر و شراب جاری است- می آشامند، با حوریان ماهروی بهشتی، همبستر شده؛ لباسهایی از حریر و استبرق به تن پوشند؛ بر کرسی های مزین به طلا و جواهر، تکیه زده و بوی عطرآگین بهشت مشامشان را نوازش می دهد.
فرشتگان رحمت بر آنان درود و سلام فرستند؛ با دیگر مۆمنان و نیکان دیدار نموده و از نعمت همسایگی در جوار محمد صلی الله علیه و آله و آل محمد علیهم السلام بهره می برند... و بالاخره از تمام نعمتهای بهشت اخروی، غیر از نعمتهای مختص آن سرا، تمتع می برند؛ زیرا جهان برزخ مثل جهان آخرت است؛ اما در مقیاسی کوچک تر.

کیفر بدان


کافران و بدکاران، پس از اینکه به نیکی از عهده ی امتحان بازرسان قبر برنیامدند، زندگی جهنمی شان آغاز می شود و از عذابها و شکنجه های آن جهان برخوردار می شوند.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: « ... ضرباتی بدیشان زنند که تمام موجودات روی زمین [ غیر از انس و جن] صدای آن را می شنوند».
امام صادق علیه السلام فرمود: « ... دری از آتش جهنم به رویش می گشایند و او را در آب جوشان می اندازند.»
کیفر بدکرداران بسی سخت است. قبر چنان فشارشان دهد که استخوانهایشان درهم شکند؛ از درخت « زقّوم»- که میوه، برگ و خار آن از آتش است- خورانده شوند؛ از آب جوشان که اندرون آنان را ریزه ریزه کند، می آشامند.

امیرالمۆمنین حضرت علی علیه السلام درباره ی شدت عذاب برزخیان چنین می فرماید: « عذاب قبر برای آنان به قدری شدید است که حوادث هراس انگیز، دگرگونی ها، زلزله ها و اضطرابات این دنیا برای آنان عادی است و وحشتی بر ایشان ایجاد نمی کند»

جامه هایی از آتش بر آنها پوشند؛ فرشتگان با گرزهای آتشین بر سرشان کوبند؛ همراه و همدمشان شیطان و مار و عقرب باشد و از بوی گندشان وادی برهوت، متعفن شود و... .
امیرالمۆمنین حضرت علی علیه السلام درباره ی شدت عذاب برزخیان چنین می فرماید: « عذاب قبر برای آنان به قدری شدید است که حوادث هراس انگیز، دگرگونی ها، زلزله ها و اضطرابات این دنیا برای آنان عادی است و وحشتی بر ایشان ایجاد نمی کند.» (3)


لذتها و رنجها (4)

لذت و سرور بهشت و رنج و اندوه جهنم در مقایسه با دنیا همچون رابطه ی قطره با دریاست.
«نهر کوثر» که یکی از مظاهر بهشت برزخی است، چشمه هایش از زیر عرش الهی روان می شود، از شیر، سفیدتر از کره نرمتر و از عسل شیرین تر است؛ سنگریزه هایش زبرجد، یاقوت و مرجان، گیاهش زعفران و خاکش از مشک خوشبوتر است.

« اگر قطره ای از آب حمیم را بر سر کوههای دنیا ریزند، متلاشی گردند و اگر جامه ای از جامه های آتشین را بین زمین و آسمان آویزان کنند، اهل زمین، از شدت گرما و بوی گندش بسیار آزرده شوند»

شهید دستغیب رحمه الله در کتاب « معاد» می نویسد:
« اگر گوشه ای از صورت حورالعین باز شود، چشمها را خیره می کند. نور چهره ی حور اگر بر این عالم بتابد، بر نور آفتاب هم چیره می شود» (5).
« درخت زقوم»‌ یکی از مظاهر جهنم است. میوه هایش از قعر جهنم بیرون می آید؛ از سر تلخ تر، از مردار گندیده تر و از آهن سخت تر است.
نویسنده ی شهید در همان کتاب با استناد به روایاتی می نویسد:
« اگر قطره ای از آب حمیم را بر سر کوههای دنیا ریزند، متلاشی گردند و اگر جامه ای از جامه های آتشین را بین زمین و آسمان آویزان کنند، اهل زمین، از شدت گرما و بوی گندش بسیار آزرده شوند» (6).
« شیخ شوشتری» در «مواعظ» می فرماید:
« خدا فرموده است: « نارٌ حامیه» ( آتش گرم) و از این رو صفت گرما برای آتش برزخ و آخرت آورده شده است، زیرا آتش دنیا در مقایسه با آن، آتش سرد است.»
مقایسه ی آتش جهان برزخی با آتش دنیا، همانند مقایسه ی صاعقه با آتش برخاسته از هیزم است. آتش صاعقه که از برخورد ابرها با هم به وجود می آید، چنان حقیقی و لطیف است که گاهی در یک لحظه درختان را می سوزاند و رودها را خشک می گرداند.