مهمات هدايت شونده ليزري
اينگونه مهمات يا بصورت بمب و يا بصورت گلوله مي‌باشند كه از گلوله‌هاي اين نوع مي‌توان به گلوله كراسنوپل روسي ياگلوله كاپرهد آمريكايي اشاره كرد ليكن در مورد بمب‌ها، اصولا با قرارداد يك كيت هدايت و نصب يك جستجوگر ليزري بر روي‌بمب‌هاي همه منظوره، مي‌توان آنها را به بمبهاي هدايت شونده ليزري تبديل نمود. كه كيت هدايت يك پردازشگرمحاسباتي است كه عمل هدايت و توليد فرامين كنترلي را انجام مي‌دهد.
در مهمات هدايت شونده ليزري اعم از بمب يا گلوله، يك سيستم هدايت نيمه فعال داخلي با آشكار نمودن انرژي ليزر،پرتابه را به سمت هدفي كه توسط يك منبع مولد ليزر خارجي موسوم به دزيگنيتور مورد تابش ليزري قرار گرفته، هدايت مي‌كند.اين دزيگنيتور يا علامتگذار ليزري هدف را مي‌توان در داخل هواپيماي رها كننده بمب، يا يك هواپيماي ديگر يا در ايستگاه ديده باني‌زميني قرار دارد.
مسير پرواز پرتابه‌هاي ليزري به سه بخش اصلي تقسيم مي‌شود كه عبارتند از:
الف) بخش بالتسيك: در اين بخش، مسير حركت پرتابه بدون هدايت مي‌باشد.
ب) بخش گذرا: پرتابه در خلال اين مسير، بردار سرعتش را با بردار به سمت هدف هماهنگ مي‌نمايد.
ج) بخش هدايت پاياني: پرتابه در اين بخش توسط جستجوگر ليزري واقع در دماغه خود، انعكاس ليزر تابشي به هدف راحس مي‌كند و به سوي آن هدايت مي‌گردد.
گيرنده پرتابه ليزري براي استخراج سيگنالهاي وضعيت هدف، از يك رشته فتوديود چهارتايي به عنوان سنسوراستفاده مي‌نمايد. اين سيگنال‌ها در نهايت باعث حركت سطوح كنترلي پرتابه در راستاي هدايت به سمت هدف مي‌گردند. يكي‌از نكات حائز اهميت درپرتاب اوليه اين نوع مهمات صحيح بودن زاويه پرتاب است بطوريكه در يخش هدايت پاياني، مهمات‌در داخل چشمه ليزري بوجود آمده توسط علامت گذار ليزري قرار‌گيرد. در ضمن براي پرهيز از فريب ليزري توسط دشمن،در علامت گذار ليزري هدف و جستجوگرروي دماغه پرتابه از يك سيستم كد كننده پالسي مشترك براي هماهنگ شدن با يكديگراستفاده مي‌نمايند.
http://usera.imagecave.com/mm1386/2379.gif
شکل 1- بمب هدايت شونده ليزري GBU-28
با تنظيم كد مورد نظر در علامت گذار و جستجوگر، پرتابه مي‌تواند هدف روشن شده توسط علامت گذار را ردياب و تعقيب‌نمايد. كد كننده پالسي بر اساس فركانس تكرار پالس(PRF ) مي باشد. اين سيستم از ارقام 1 الي 8 استفاده مي نمايد و كدهاي ايجادي بطور مستقيم با فركانس تكراركننده پالس مورد نظر مرتبط مي‌شوند. بر حسب‌تجهيرات به كار رفته، كدهاي فوق مي‌تواند سه يا چهار رقمي باشند. اين روش هنگامي بكار برده مي‌شود كه چندين هدف با اولويت بالا وجود داشته باشند. البته مهمات هدايت شونده ليزري يك راه حل كلي براي به‌كارگيري در ميادين نبرد نمي‌باشند، ليكن داراي مزاياي برجسته‌اي نظير دقت بالاي اصابت به هدف، مصون بودن از جنگ الكترونيك و ايجاد حاشيه امنيت بيشتر مي باشند.در اينگونه مهارت فردي اپراتور علامت گذار حائز اهميت مي‌باشد زيرا اگر علامت گذار زودتر ازموعد مناسب به هدف، ليزر بتاباند و اصطلاحا آن را روشن نمايد، ممكن است بعلت محدوديت منبع تغذيه و نيزوجود پراكندگي هاي مختلف،چشمه ليزري ايجاد شده تضعيف و باعث اختلال در رديابي مهمات و عدم اصابت آن به هدف گردد. در ضمن با توجه به محدوديتهاي فوق و نيز پرهيز از آشكار شدن توسط دشمن بايستي عمل تابش ليزري روي هدف در حداقل زمان ممكن صورت پذيرد.علاوه بر اين مهمات ليزري در مقابل برخي از عوامل محيطي و جوي نيزاختلال‌پذير مي‌باشند بطور مثال دود، گرد و غبار و آوار مي‌تواند باعث كاهش كارآيي اين نوع مهمات گردند، زيرا پراكندگي‌هاي متعكسه از نور ليزركه ناشي از ذرات دود هستند، مي‌توانند باعث ايجاد اهداف كاذب و دروغين گردند. باران ، برف ،مه و ابرهاي پايين نيز عملكرد مهمات ليزري را كاهش داده و با تاثيرگذاري نامطلوب بر روي خط ديد، ممكن است باعث محدوديت و عدم عملكرد مناسب و به موقع علامت گذار ليزري هدف گردند. نسل‌هاي مختلفي از بمبهاي ليزري از ابتداي اختراع آنها تا بحال بوجود آمده است كه در هر نسل سعي شده تا نقاط ضعف نسل قبلي مرتفع گردد ومكانيزم هدايت و رديابي آن بهبود يابد و به طور مثال در نسل اول بمبهاي ليزري از باله‌هاي ثابت استفاده شد ليكن در نسل‌دوم از باله‌هاي متحرك با قابليت جمع شوندگي استفاده گرديد و در نسل اخير يا نسل سوم، مكانيزم هدايت به نحوي بهبود يافت‌كه بتوان از بمب در ارتفاعات كم و سقف پروازهاي پايين و با حاشيه امنيت بالا استفاده نمود]4[.
منبع اصلي: برداشت از کتاب لیزر و کاربرد آن در تسلیحات هوشمند
نوشته : رحمت ا.. امیر صوفی – عباس مجد آبادی
