هرمی ها و آغاز فعالیتی فریبكارانه

شركت های موسوم به هرمی كه فعالیت های آنها مبتنی بر نظام كلاهبرداری هرمی شكل است نخستین بار در دهه 20 قرن گذشته میلادی توسط «كارلو پونزی» یك مهاجر ایتالیایی بنیانگذاری شد. وی توانست با شگرد فریبكارانه خود، سرمایه هنگفتی به جیب بزند، به طوری كه پس از گذشت 6 ماه، در سن 40 سالگی به یك میلیونر مبدل شود.

راهبرد پونزی در انجام این كار دو اصل دروغگویی و سوءاستفاده از ساده لوحی مشتریان بود. او به مردمی كه پول خود را پس انداز كرده بودند وعده پرداخت بهره 40 درصدی در 90 روز می داد، درحالی كه در آن روز به حساب های پس انداز بیش از 5درصد بهره پرداخت نمی شد.
كاری كه این مهاجر ایتالیایی می كرد، بسیار ساده بود. فردی كه از خارج نامه ای به آمریكا ارسال می كرد، در داخل آن تمبری را كه برحسب بهای كشورش خریداری كرده بود جای می داد. وعده وسوسه انگیز پونزی به مشتریان این بود كه با فروش تمبر یادشده و اختلاف بهای دلار و دیگر واحدهای پول خارجی، سود فراوانی به جیب خواهند زد.
وی با این ترفند ساده ولی حساب شده، از افراد ساده لوح كه پول های خود را پس انداز كرده بودند در سه ساعت یك میلیون دلار دریافت كرد. این شیوه كلاهبرداری هم چنان ادامه داشت تا هنگامی كه شركتش اعضای جدیدی جذب می كرد و از این راه پول هایی را كه به اعضای اولیه وعده داده بود، پرداخت می كرد.
بعدها براساس تحقیقات انجام شده مشخص شد، كارلو پونزی تنها 30 دلار در شركتش برای خرید تمبر سرمایه گذاری كرده بود. مجله «باررونز» كه در آن زمان شیوه كلاهبرداری وی را افشا كرد، در این باره نوشت: «پونزی در شركت خود سرمایه گذاری نمی كند. زیرا میزان تمبر پستی كه شركت پونزی برای خریدوفروش به آن نیاز داشت، بیش از 6 برابر میزان موجود در بازار بود.
پس از افشای این كلاهبرداری، افرادی كه پس اندازهای خود را در اختیار وی گذاشته بودند، هرگز نتوانستند پول خود را بازپس بگیرند و كارلو پونزی برای مدتی طولانی زندانی شد. وی در سال 1949 در تنگدستی و بدبختی در برزیل درگذشت.
اگرچه وی به عنوان بنیانگذار شركت های هرمی شناخته می شود، اما ركوددار این نوع كلاهبرداری كثیف، «برنارد مادوف» آمریكایی است كه توانست 50 میلیارد دلار به دست آورد و به جرم كلاهبرداری هایش به 150 سال زندان محكوم شد. بدین ترتیب وی باید مابقی عمرش را در پشت میله های زندان بگذراند.
این سرنوشت محتوم تمامی بنیانگذاران و اعضای فعال شركت های هرمی است.