-
شن کف آکواریوم
شن کف آکواریوم
ظاهر آکواریوم بزرگترین و مهمترین عامل در انتخاب مردم است. شن زیرلایه جنبه تزئین و زیبایی دارد و همچنین در نظافت آسان و فضای بیشتر، جهت شنای ماهیان و سلامت ماهیان مؤثر است. اما می توانید آکواریومی بدون شن زیرلایه بنا کنید. که بسیار ارزان است اما در آکواریومی که ظاهر آن مهم است باید حتماً شن زیرلایه قرار دهید.
یکی از شن های زیرلایه، gravel (شن و ماسه) است که برای آکواریوم بسیار مطلوب و مناسب است. gravel باید جامد و مسطح باشد تا از صدمه زدن به ماهی جلوگیری شود سایز این نوع شن حائز اهمیت می باشد. بهترین سایز آن 3 یا 4 میلی متر است تا بتوانید به عنوان یک فیلتر طبیعی مواد زائد آب را درون خود جای دهد یعنی عمل فیلتراسیون بیولوژیکی را انجام می دهد اگر اندازه آن بزرگتر باشد املاح تصفیه نمی شوند و اگر اندازه آن کوچک باشد جریان آب گردش چندانی ندارد همچنین gravelرنگی، مواد زائد را در زیر آب پنهان می کنند و شن و ماسه سفید تراکم آوار و مواد زائد را مشخص تر می نماید. زیرلایه مفید دیگر زیرلایه شنی (Sand) است اما مشکل استفاده از این شن به جهت ضخیم بودن آن است زیرا از فیلتراسیون بیولوژیکی جلوگیری می کند و اگر بسیار ریز باشد در حین سیفون از بین می رود پس از لایه نازکی از این شن استفاده کنید.
شن زیرلایه به عنوان بستری برای باکتری های مفید در چرخه نیتروژن و جهت کاشت و حفظ گیاهان با اهمیت می باشد. شن زیرلایه، ظاهری طبیعی به رنگ گیاهان و ماهی می بخشد. انتخاب سابستریت بستگی به گونه های ماهی جهت تغذیه یا تولیدمثل دارد.
رنگ شن کف آکواریوم:
طیف رنگی این شن ها از سفید تا سیاه می باشند. سابستریت های تیره تر، مواد زائد را در خودشان پنهان می کنند در حالیکه مواد زائد روی سابستریت های روشن منظره بدی دارد. بطور کلی سابستریت در طبیعت تیره می باشد که اغلب با شاخ و برگ های کوچک پوشیده است. رنگ سابستریت روی رنگ و رفتار ماهی تأثیر می گذارد. بطور مثال، رنگ ماهی های نئون روی سابستریت تیره، روشن تر به نظر می آیند.
سایز ذرات شن کف آکواریوم :
بهترین سایز شن کف آکواریوم برای گیاهان 5/1 تا 3 میلی متر می باشد. ذرات سابستریت در رشد مناسب گیاه تأثیر دارد زیرا موجب می شود ریشه گیاه به راحتی در سابستریت نفوذ کند. ذرات ریز، مکان مناسبی برای تجمع میکروبهای غیرهوازی می باشد که منجر به تولید سولفید هیدروژن و بوی تعفن می گردد. ذرات درشت از نگهداری ریشه گیاه خودداری می کند. از آنجائیکه گلدفیش ها عادت به مکیدن سابستریت دارند در صورتی که سابستریت ریز باشد منجر به کدر شدن آب می گردد. و همچنین باعث آزار و اذیت آبشش و دهان ماهی نیز می شود.
جنس شن کف آکواریوم:
برای آکواریوم های خانگی می توان از هر شن و ماسه ای استفاده کرد. اما مواد شن و ماسه می بایست فاقد عناصر شیمیایی باشند یعنی نباید با آب واکنش شیمیایی انجام بدهد و خواص آب را تغییر دهد. لبه های ذرات شن و ماسه نباید تیز باشد زیرا به ماهی هنگام غذا خوردن آسیب می رساند. توصیه می گردد از ذراتی که لبه های گرد دارند استفاده نمائید. از سنگ مرمرهایی که لبه آنها پریده و دارای آهک یا کربنات کلسیم می باشند، خودداری کنید زیرا سختی آب را افزایش می دهد. همچنین از مرجان و سخت پوستان دریایی زینتی نیز استفاده ننمائید.
ضخامت ذرات شن کف آکواریوم:
سایز مناسب شن کف آکواریوم جهت حفظ ریشه گیاه و رشد مناسب اهمیت زیادی دارد. سابستریت نباید کوچک و یا ریز باشد، ضخامت آن بسته به ظاهر، ارتفاع و عوامل زیبایی در آکواریوم دارد.
خرده شن های دریایی به عنوان شن کف آکواریوم:
در صورتیکه در ناحیه ساحلی زندگی می کنید و بخواهید از خرده شن های دریا استفاده نمائید، می توانید از تعدادی صدف دریایی به همراه خرده شن استفاده نمائید. این صدف ها دارای کربنات کلسیم می باشند که موجب افزایش قلیاییت آب می شود و قلیاییت بالا منجر به استرس ماهی شده. بنابراین می بایست از استفاده آن خودداری شود. در آکواریوم آب شیرین نباید از شن های دریایی استفاده کرد.
لایه بستر آکواریوم های آب شیرین
لایه بستر، درواقع کف آکواریوم را می پوشاند و در آکواریوم های حاوی گیاه، ریشه گیاه در درون آن قرار می گیرد. در آکواریوم های آب شیرین صرفنظر از اینکه حاوی گیاه باشند یا خیر، مهمترین مسأله ای که باید در رابطه با لایه بستر، مورد توجه قرار گیرد، نوع مواد تشکیل دهنده آن است. در واقع، مواد تشکیل دهنده لایه بسستر نباید باعث افزایش یا کاهش pH و یا تغییر درجه سختی آب آکواریوم شود. به عنوان مثال، مرجان ها و صدف های خرد شده و برخی از انواع شن و ماسه ها باعث افزایش pH و سختی کربن آب می شوند و در نتیجه برای لایه بستر آکواریوم نمی توان از آنها استفاده کرد. در آکواریوم هایی که حاوی گیاه هستند باید در انتخاب مواد تشکیل هنده لایه بستر، دقت بیشتری به خرج داد زیرا گیاهان برای رشدونمو به مواد مغذی خاصی نیاز دارند که معمولاً در آکواریوم یافت نمی شود. و یا میزان آن کافی نیست. بالطبع اینگونه مواد نسبت به مواد تشکیل دهنده لایه بستر در آکواریوم های فاقد گیاه، گرانتر هستند.
هرگز از شن های مصنوعی که در واقع ذرات رنگی شیشه ای، پلاستیکی و سرامیکی هسنتد برای ایجاد لایه بستر آکواریوم استفاده نکنید وهمواره از مواد طبیعی برای این کار استفاده نمایید.
برای انتخاب لایه بستر مناسب همواره به نکات زیر توجه نمایید:
اندازه ذرات تشکیل دهنده لایه بستر آکواریوم:
ذرات تشکیل دهنده لایه بستر آکواریوم باید قطری معادل 3 تا 8 میلی متر داشته باشند. اگر ذرات، از این حد، درشت تر باشند مانع رشد ریشه گیاهان شده و اگر از این حد ریزتر باشند باعث ایجاد فشردگی و در نتیجه له شدن ریشه گیاهان می شوند.
ضخامت لایه بستر آکواریوم:
ضخامت لایه بستر، بستگی به نوع گیاهان آکواریومی، بین 5 تا 5/7 سانتی متر متغیر است.
گیاهان آبزی را می توان براساس نوع ریشه به چهار گروه تقسیم کرد:
1- گیاهانی که ریشه های خود را به چوب و یا صخره می چسبانند، در نتیجه ریشه این گیاهان نیازی به شن ندارد. Anubias،Microsorium و Bolbitis از این گروهند.
2- گیاهانی که ساقه های زیرزمینی بزرگی دارند. Aponogetonو Nymphaeaبه این گروه تعلق دارند.
3- گیاهانی که ساقه های بلند و ریشه های کوتاه دارند. Hygrophilaو Rotala از این دسته اند.
4- گیاهانی که ریشه های عمقی دارند نظیر Cyptocoryne
وEchinodorus
پس می توان گفت، ضخامت لایه بستر آکواریوم باید به اندازه ای باشد که شرایط مناسبی را برای رشد گیاهان، فراهم آورد، در نتیجه، مقدار آن بسته به نوع گیاهی که قصد نگهداری از آن را داریم متفاوت است. به عنوان مثال، کاملاً واضح است برای پرورش گیاهانی که ریشه های عمقی دارند باید ضخامت لایه بستر را افزایش دهیم زیرا اگر لایه بستر به حد کافی ضخیم نباشد ریشه گیاه درهم گره می خورد و بالطبع گیاه با کمبود مواد غذایی مواجه خواهد شد. برای پرورش این نوع گیاهان باید لایه بستر، ضخامتی معادل 6 سانتی متر داشته باشد.
جنس مواد تشکیل دهنده شن کف آکواریوم :
همانطور که گفتیم بهتر است برای ایجاد لایه بستر در آکواریوم، همواره از مواد طبیعی استفاده نمود و از شن های مصنوعی که به صورت ذرات رنگی شیشه ای، پلاستیکی و سرامیکی که در بازار موجود هستند استفاده نکنید.
بهترین کار این است که از سنگ های رودخانه ای برای ایجاد لایه بستر در آکواریوم، استفاده کنید این سنگ ها را می توانید یا از رودخانه ها جمع آوری کنید و یا از شرکتهایی که پروژه های خاکبرداری و راهسازی را انجام می دهند تهیه نمایید. البته از آنجائیکه این سنگها معمولاً درشت هستند باید آنها را بشکنید تا ذرات ریزتری بدست آید.
نحوه قرارگیری لایه بستر آکواریوم:
مواد تشکیل دهنده لایه بستر آکواریوم را همواره به صورت لایه لایه بر روی هم قرار دهید تا بدین ترتیب، انواع مختلف مواد، در لایه های جداگانه قرارگیرند. به عنوان مثال، برای ایجاد لایه زیرین بستر، ذرات را با مقدار کمی کود، مخلوط نموده و کف آکواریوم را با آن بپوشانید. سپس لایه ای از ریزترین ذرات موجود را با ضخامتی معادل دوبرابر ضخامت لایه زیرین، به روی آن قرار دهید. توجه داشته باشید که ذرات این لایه برخلاف ذرات لایه زیرین، نباید با کود مخلوط شوند. قبل از اینکه آکواریوم را از آب، پر کنید حتماً سطح بستر آکواریوم را با ظرفی (بشقاب و یا کاسه) بپوشانید تا کود موجود درلایه زیرین به هم نخورد و بالا نیاید.
استفاده از مواد مغذی مکمل در لایه بستر آکواریوم:
1- یکی از مواد مغذی مورد نیاز در آکواریوم های آب شیرین حاوی گیاه، Laterite است.
لاتریت، درواقع، خاک یا صخره ای است که در نواحی گرمسیر یافت می شود و سرشار از آهن است. از آنجائیکه این خاک، فاقد سیلیس بوده و در عوض، حاوی ذرات ریز کوارتن و مقادیر کمی هیدروکسید آلومینیوم است نمی توان آنرا از دسته خاکهای رس به شمار آورد. لاتریت، از تجمع هیدروکسید آهن و آلومینیوم تشکیل می شود و در رشد گیاهان اثر مطلوبی دارد.
امروزه می توانید به راحتی لاتریت را از بازار تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهید. برای افزودن آن به لایه بستر آکواریوم ابتدا باید مقدار کمی از آنرا با شن یا سنگریزه مخلوط نموده و در صورت تمایل، مقداری کود گیاهی به آن بیفزایید سپس کف آکواریوم را با مخلوط حاصل بپوشانید و بعد، روی آن را با لایه ای از شن یا سنگریزه به ضخامت حداقل 5 سانتی متر بپوشانید.
لاتریت، pH آب را تغییر نمی دهد و چون فاقد سیلیس است وجود آن، باعث اضافه شدن سیلیس به آب نمی شود، در عین حال چون سرشار از آهن است. می تواند آهن مورد نیاز گیاهان را تأمین کند. برای تأمین آهن مورد نیاز گیاهان، استفاده از خاک رس یا لاتریت در لایه بستر آکواریوم الزامی است.
