گیاهان در ترك اعتیاد عاجزند

كپسولهای گیاهی ترك؛ اعتیاد مجدد بدون آگاهی
«شهرام نادری» كارشناس دفتر پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی در مورد كپسولهای گیاهی دست ساز ترك اعتیاد می گوید: بسیاری از عطاریها با فریب معتادان، مواد مخدر را در قالب كپسولهای گیاهی دست ساز ترك اعتیاد با تضمین درمان به بیماران می فروشند و این در حالی است كه عده زیادی از معتادانی كه به مراكز درمانی ترك اعتیاد مراجعه می كنند، بیمارانی هستند كه پس از چندین بار استفاده از داروهای گیاهی ترك اعتیاد عطاریها، چندین سال متوالی به آن اعتیاد پیدا كرده و با مشكلات بسیاری برای درمان خود مواجه شده اند.وی ضمن توصیه به بیماران، مبنی بر این كه به هیچ وجه برای درمان اعتیاد به داروهای گیاهی عطاریها اعتماد نكرده، حتماً به پزشكان متخصص مراجعه كنند، می افزاید: داروهایی كه در حال حاضر در كلینیكهای معتبر ترك اعتیاد برای بیماران تجویز می شود، سالها در دانشگاههای معتبر جهان، پژوهش و بر روی هزاران بیمار آزمایش شده است، در حالی كه بسیاری از صاحبان عطاریها بدون داشتن دانش پزشكی لازم در این زمینه داروهای گیاهی دست ساز را بدون آگاهی از خطرات و عوارض غیرقابل جبران آن بر روی معتادان به آنها تجویز كرده و به بیماران وعده بهبودی صددرصد می دهند.بسیاری از مواقع مشاهده شده كه عطاریها برخی مواد مخدر را از گیاه خشخاش می گیرند و به عنوان داروی گیاهی ترك اعتیاد به بیماران تجویز می كنند و این در حالی است كه بیمار پس از مدت كوتاهی مصرف، به این داروها اعتیاد شدیدتر از تریاك پیدا می كنند.
وی توصیه می كند: در هنگام مصرف هر گونه داروی ترك اعتیاد دقیقاً باید به نام دارو، تاریخ مصرف، تاریخ ساخت و مجوز وزارت بهداشت توجه شود و داروهای دست ساز به هیچ وجه مورد استفاده قرار نگیرند.
هیچ یك از داروهای گیاهی ترك مورد تأیید علمی نیست
دكتر محمدعلی كفاشیان پزشك و كارشناس ترك اعتیاد نیز در مورد داروهای گیاهی ترك اعتیاد می گوید: تاكنون هیچ داروی گیاهی اختصاصی با اثرات ثابت شده در این مورد وجود ندارد. به جز داروی « ایبوگین» كه در حال حاضر در ایران موجود نیست و از داروهای بومی آفریقای غربی است كه اثر آن نیز در دست تحقیق است.

آثار موقت ترك و عوارض دائم مصرف
دكتر كامبیز كامكاری روانپزشك و كارشناس ترك اعتیاد نیز می گوید: برخی از داروهای گیاهی در صورت استفاده به جا و درست می تواند تا حدی در زمینه ترك اعتیاد اثربخشی داشته باشد و این در حالی است كه اثر مصرف خودسرانه داروهای گیاهی ترك اعتیاد موقتی است.
در توضیح این مسأله باید گفت: در مغز هر فرد آنتی فالین وجود دارد كه به صورت طبیعی زمانی كه مقدرای چربی مغز بر روی این ماده از مغز قرار می گیرد موجب آرامش افراد می شود، اما زمانی كه فرد معتاد از مواد مخدر استفاده می كند به علت قرار نگرفتن چربیهای مغز بر روی این ماده، این چربیها تجزیه نمی شود.
وی می افزاید: مكانیسمهای مغز، كار تجزیه چربی مغز را انجام نمی دهد و این امر موجب می شود كه به تدریج با از بین رفتن این چربی، وابستگی فرد معتاد به مصرف موادمخدر بیشتر می شود.
برخی داروهای سنتی ریشه آرام بخش دارد، چون با تجزیه چربی مغز موجب آرامش بدن فرد می شود، اما این اثربخشی به صورت موقتی است و برای اثربخشی درازمدت نیاز به داروهای دیگر است.
وی خاطرنشان می كند: افراد نمی توانند خودسرانه و بدون مشورت با پزشك داروهای گیاهی ترك اعتیاد را مصرف كنند، چون میزان و نوع این داروها بستگی به شرایط بدنی فرد و میزان اعتیاد فرد به موادمخدر دارد كه باید از طریق انجام آزمایشهای مربوط به آن توسط پزشك تشخیص داده شود.
وی می افزاید: داروهای گیاهی كه در طب سنتی تجویز می شود نیز باید به گونه ای باشد كه تاریخ انقضا داشته و تازگی خود را از دست نداده باشد، چرا كه در غیر این صورت دیگر اثربخشی لازم را ندارد.
این روانپزشك می افزاید: متأسفانه ادعای بسیاری از پزشكان در مورد ترك اعتیاد فریبكاری است، براساس حقوق حرفه ای پزشكی، فریبكاری در تبلیغات پزشكی ممكن است به صورت تصریحی یا تلویحی انجام شود. یعنی اگر پزشك به دروغ ادعایی كند كه انجام آن عمل از عهده اش خارج باشد به صراحت، مخاطب خود را فریب داده است. همچنین اگر پزشكی اطلاعات گمراه كننده به اشخاص دهد یا تمام اطلاعات را در اختیار فرد نگذارد، باز هم مرتكب عمل فریبكارانه شده است. حق هر بیمار است كه راجع به بیماری خود، نوع و شدت بیماری اطلاع داشته باشد كه بدبختانه برخی پزشكان ما این آگاهیها را به بیماران نمی دهند.
راههای درمان اعتیاد
دكتر شهاب صالح پور كارشناس ترك اعتیاد در مورد درمان اعتیاد می گوید: ویژگیهای خاصی لازم است تا درمان اعتیاد به شكلی موفقیت آمیز صورت گیرد كه عبارتند از:
تصمیم جدی فرد معتاد برای درمان: پزشكانی كه با مسأله درمان اعتیاد درگیر بوده اند، به خوبی می دانند كه بیمار معتاد برای درمان نیاز به انگیزه ای بسیار قوی دارد. چرا كه بدون چنین انگیزه ای، چه در آغاز كار و چه در خلال درمان و چه پس از آن، احتمال شكست، فوق العاده بالا خواهد بود، بنابراین در ابتدای كار و قبل از آغاز درمان، قوی بودن انگیزه را در بیمار باید محك زد، تقریباً تمامی افراد معتاد، افراد كم اراده و سست عنصر و فاقد اعتماد به نفس كافی هستند (این ویژگیها هم موجب گرایش به اعتیاد می شوند و هم نتیجه آن هستند)، بنابراین نباید از یك بیمار معتاد، اراده ای قوی انتظار داشت. اما داشتن انگیزه لازم است.
ایجاد اراده و اعتماد به نفس و تقویت انگیزه، چه در آغاز درمان، چه در جریان آن و چه پس از تكمیل آن، وظیفه عمده پزشكی است كه می خواهد اعتیاد بیماران را درمان كند.
علایم و نشانه های ظاهری ترك، در صورت انجام یا عدم انجام درمان، رفته رفته پس از هفته نخست برطرف می شوند و معمولاً پس از دو یا سه هفته، بیمار از این نظر مشكلی شدید نخواهد داشت و در واقع وظیفه پزشك در درمان تنها رفع علایم نیست و آنچه بیشتر مهم است، تقویت روحیه وایجاد امیدواری و اعتماد به نفس است.
بیماران معتاد غالباً شخصیتی كودكانه دارند. آنان (حداقل در روزهای نخست درمان) نیاز به یك منبع انرژی دارند كه به ایشان دلگرمی دهد، پزشك باید این نقش را ایفا كند و با خونسردی، خوشرویی، همدردی و متانت اعتماد بیمار را جلب نموده، سبب آرامش او گردد و با توجه به تمامی مشكلاتش، سعی در كنترل و تقلیل ناراحتیهای بیمار معتاد نماید.
گر چه وجود انگیزه در فرد معتاد مهمترین ركن ترك اعتیاد است، ولی پزشك در تقویت این انگیزه، اساسی ترین نقش را عهده دار است.
حمایت كافی توسط اعضای خانواده و اطرافیان بیمار
حمایت كافی توسط اعضای خانواده نقش بسیار مهمی در درمان اعتیاد ایفا می كند. به طور كلی ارتباط محكمی میان این حمایت و نتیجه درمان وجود دارد. هر چه این حمایت بیشتر و جدی تر باشد، طول مدت درمان كوتاهتر شده، نتایج درمان به طور چشمگیری بهتر خواهد بود.
ضمناً این حمایت نقشی بارز در پیش آگهی طولانی مدت درمان ایفا می كند و رابطه ای معكوس با عود اعتیاد دارد.
در درمان اعتیاد به شكل سرپایی، وجود حداقل یك پرستار مطمئن و دایمی در هفته نخست درمان ضروری است و اگر چنین فردی موجود نبوده یا بیمار نتواند در هفته اول درمان به پزشك دسترسی روزانه و حتی شبانه داشته باشد، روش ترك «بدون افیون» با شكست مواجه خواهد شد.
داروهایی كه در این روش استفاده می شوند، حداقل در سه روز اول در اكثر بیماران ایجاد ضعف، بی حالی و خواب آلودگی شدید می كند و از این جهت نیاز به پرستار، مبرم و حیاتی است.
پس از هفته نخست درمان، حال عمومی بیمار به وضوح بهتر شده و این نیاز كمتر خواهد بود و تعداد مراجعات به پزشك نیز كمتر می شود. بدون وجود هر سه این ویژگیها، معمولاً درمان با شكست مواجه خواهد گردید و بهتر است به آن مبادرت نگردد.