وحید و خداشناسی از موضوعات بسیار اساسی و حائز اهمیت در کتاب شریف نهج البلاغه است. مروری سریع در خطبه ها نامه ها حکمت ها و رهنمودهای ژرف حضرت امام علی (ع) به وضوع نشان می دهد که آن حضرت نسبت به این موضوع که اولین اصل و رکن از مجموعه مبانی اعتقادی اسلام می باشد دقت و توجه ای خاص روامی دارند. در نهج البلاغه و در برخی از خطبه ها این اصل مبنایی و زیرساختی به طور کامل به مداقه و شرح و تبیین درآمده است و در برخی از خطبه ها و نامه ها و حکمت ها در متن رهنمودهای امام در شرایط گوناگون به اصل توحید و خداشناسی به اجمال واشاره توجه و نظر شده است که این نیز نشان می دهد امام (ع) در همه جا و در هر مناسبت و شرایط و با هر روش پرداختن به این اصل و رکن را لازم و ضروری می دانسته اند. این نکته قابل توجه است که اجمال و اشاره های حضرت علی (ع) به این موضوع نیز همانند اختصاص برخی از خطبه ها به طور کامل به اصل توحید دارای عمق و ژرفا و پیام های آگاهی بخش و معرفت آفرین می باشد.
آنچه پیش روی خوانندگان گرامی صفحه آفتاب هدایت می باشد خطبه 185 از کتاب شریف نهج البلاغه است که به طور کامل به موضوع توحید و خداشناسی با بیان زیبا و بصیرت زای حضرت امام علی (ع) اختصاص یافته است.

خداشناسی
ستایش خداوندی را سزاست که حواس پنجگانه او را درک نکنند و مکان ها او را در برنگیرند دیدگان او را ننگرند و پوشش ها او را پنهان نسازند با حدوث آفرینش ازلی بودن خود را ثابت کرد و با پیدایش انواع پدیده ها وجود خود را اثبات فرمود و با همانند داشتن مخلوقات ثابت شد که خدا همانندی ندارد. خدا در وعده های خود راستگو و برتر از آن است که بر بندگان ستم روا دارد میان مخلوقات به عدل و داد رفتار کرد و در اجرای احکام عادلانه فرمان داد حادث بودن اشیا گواه بر ازلیت او و ناتوانی پدیدها دلیل قدرت بیمانند او و نابودی پدیده ها گواه دائمی بودن اوست. خدا یکی است نه با شمارش؛ همیشگی است نه با محاسبه زمان؛ برپاست نه با نگهدارنده ای؛ اندیشه ها او را می شناسند نه با درک حواس؛ نشانه های خلقت به او گواهی می دهند نه به حضور مادی؛ فکرها و اندیشه ها بر ذات او احاطه ندارند که با آثار عظمت خود بر آنها تجلی کرده است و نشان داد که او را نمی توانند تصور کنند و داوری این ناتوانی را برعهده فکرها و اندیشه ها نهاد. بزرگی نیست دارای درازا و پهنا و ژرفا که از جسم بزرگی برخوردار باشد و با عظمتی نیست که کالبدش بی نهایت بزرگ و ستبر باشد بلکه بزرگی خدا در مقام و رتبت و عظمت او در قدرت و حکومت اوست.
گواهی می دهم که محمد(ص) بنده و فرستاده خدا و پیامبر برگزیده و امانتدار پسندیده اوست درود خدا بر او و عترت او باد خدا او را با حجت های الزام کننده و پیروزی آشکار و راه روشن فرستاد پس رسالت خود را آشکارا رساند و مردم را به راه راست واداشت و آن را به همگان نشان داد و نشانه های هدایت را برافراشت و چراغ های روشن را بر سر راه آدمیان گرفت رشته های اسلام را استوار کرد و دستگیره های ایمان را محکوم و پایدار کرد.