مخازن بذر (بانک بذر)

[GOLDEN_BOY]

مخازن بذر ذخيره علفهاي هرز مي‌باشند كه تحت شرايط مطلوب ممكن است با جوانه زدن سر از خاك درآورده با چغندرقند رقابت كنند. اين مخازن در اكثر خاك‌هاي زراعي حاوي مقدار زيادي از علفهاي هرز هستند كه تعداد آنها از 4100 تا 13700 عدد بذر در متر مربع تغيير مي‌كند. تعداد و تركيب بذر علفهاي هرز در هر خاكي متفاوت است ولي رابطه نزديكي با شرايط آب هوايي، خاك، ‌نوع كشت، آماده نمودن زمين و عمليات مديريت علفهاي هرز دارد.

مخازن بذر داراي بذرهايي با سنين متفاوت هستند. طول عمر بذر بر اثر دفن شدن در خاك يا پوشيده شدن توسط بقاياي گياهي افزايش مي‌يابد. تعيين تعداد گونه‌هاي علف هرز ساليانه مزارع و تشخيص قوه ناميه بذرهائي كه نزديك به سطح زمين قرار دارند به مديريت علفهاي هرز بستگي دارد.
محدود نمودن احياء مخازن بذر در جهت تدوين صحيح برنامه‌هاي مربوط به مديريت علفهاي هرز، اهميت فراواني دارد. برنامه‌هاي تلفيقي مانند مناسب ترين تناوب‌هاي زراعي، مصرف علف‌كش‌ها و عمليات آماده كردن زمين و كاشت، نقش مهمي در محدود نمودن تعداد و تنوع بذر علفهاي هرز اين مخازن دارند.
در نواحي با مخازن بذر علف زياد بايستي يك سيستم قوي مديريت علفهاي هرز را به مدت دو تا چهار سال اعمال نمود و زمانيكه بايستي ميزان ذخيره بذر تا حد زيادي كم شد، مي‌توان اين مقدار كم را با مصرف مرتب مقادير مناسب علف‌كش و بكار بستن عمليات آماده نمودن و كاشت، ثابت نگه داشت. با وجود اين گاهي اوقات ميزان ذخيره بذر به علل زير افزايش مي‌يابد:
1- هنگامي كه به خاطر شرايط نامساعد، كشت كرپه، عدم مصرف علف‌كش در زمان مناسب و كاهش كارآيي علف‌كش، علفهاي هرز باقيمانده به بذر مي‌نشينند.
2- ورود بذرهاي جديد علف هرز توسط بادء آب ،‌كود دامي و با بذر آلوده ساير گياهان زراعي
3- مقاوم شدن بعضي از علفهاي هرز به علف‌كش‌ها

[GOLDEN_BOY]

طول عمر بذر
در برنامه ريزي و طراحي سيستم مديريت علفهاي هرز در زراعت چغندرقند مدت زمان خواب بذر علفهاي هرز از اهميت بالائي برخوردار است. به جهت خطر جوانه زدن و سبز شدن بذر علفهاي هرز داخل خاك بايستي با آنها مبارزه كرد. عواملي مانند نوع گياه،‌ عمليات كاشت و ساير عوامل موثر در جوانه‌زني، روي طول دوره خواب بذر موثر هستند. بذر اكثر علفهاي هرز در زمين‌هاي زير كشت عمر طولاني ندارند، متوسط دوره زنده ماندن براي بسياري گونه‌ها كمتر از 6 سال است. در يك بررسي روي طول دوره زنده ماندن بذرهاي دفن شده سوروف در خاك مشخص شد كه تمامي بذرها در مدت 5/5 سال از بين رفته و كمتر از يك درصد بذر گياهاني مانند توق، خرقه،‌و تاج خروس وحشي قوه ناميه خود را حفظ كرده اند.
درصورت مساعد بودن شرايط محيط براي جوانه زدن بذرها، عمر آنها كمتر مي‌شود. بالطبع كشت و زرع نقش تعيين كننده در جوانه زدن سريع آنها دارد، زيرا اين عمل، بذرها را به سمت شرايط محيطي محدود سوق مي‌دهد. روبرتس (1970) دريافت كه جمعيت بذرهاي زنده علف هرز در صورتي كه در يك سال، ‌زمين چند نوبت شخم بخورد و سريعتر از هنگامي كه زمين در آن مديريت باير بماند، كاهش خواهد يافت.
طول عمر بذرهاي تابع درصد بذرهاي جوانه زده و تعداد بذر توليد شده توسط علف هرز است. در صورتيكه سالانه 50 درصدد بذرها از بين رفته وبذر جديدي نيز توليد نشود، بعد از 6 سال ميزان بذر زنده موجود دو درصدمقدار اوليه خواهد بود. به شرط سبز شدن 98 درصد بذرها، اين مقدار كاهشش در همان اول بدست خواهد آمد.
در صورتيكه ادامه روند جوانه زني به اين شكل، در پايان سال ششم، تمامي بذرهاي زنده از خاك ريشه كن خواهند شد (انيس 1977)، مشخص شده است كه افزايش ميزان جوانه زدن به همراه ممانعت از توليد بذر مي‌تواند زمان لازم جهت كاهش جمعيت علف هرز را تا حد باور نكردني كمتر نمايند.

توليد بذر
علفهاي هرز زراعت چغندرقند از نظر توانايي توليد بذر تفاوت زيادي با يكديگر دارند، به عنوان مثال توانايي توليد بالقوه بذر براي علفهاي هرز يك ساله مانند يولاف وحشي، تاج خروس وحشي، سلمك و سوروف به ترتيب 250 ، 117400، 72450 ، 7160 عدد به ازاء هر بوته مي‌باشد. توليد حقيقي بذر هر گياه از سالي به سال ديگر و بسته به عوامل مختلف از قبيل رقابت بين گونه اي و درون گونه‌اي، شرايط محيطي اثربازدارنده علف‌كشها و زمان سبز شدن، تفاوت زيادي دارد. برنامه‌هاي مديريت علف هرز عملاً ميزان توليد بذر را كم مي‌كند ولي قادر به توقف كامل آنها نيست چرا كه بعضي از اين عوامل از كنترل ما خارج هستند.


زمان جوانه زدن
دوره سبز شدن بعضي از علفهاي هرز يك ساله كاملاً مشخص شده است، براي مثال اوج زمان سبز كردن تاج خروس وحشي و سلمك از اواسط بهار تا اوايل تابستان است، حال آنكه براي اين دوره علف هرز هفت بند از اواخر بهار الي اواسط تابستان مي‌باشد. زمان سبز كردن علفهاي هرز در زراعت چغندرقند نقش كليدي در برنامه ريزي مديريت علفهاي هرز ايفا مي‌كند.