كاربرد آنتي بيوتيكها در طيور

[GOLDEN_BOY]

آنتي بيوتيكها موادي هستند كه از كشت بعضي قارچها ويا كپكها و برخي ميكروبها بدست مي آيند،ونخستين موادي كه بعنوان افزودني مورد توجه قرار گرفتند آنتي بيوتيكها و عوامل ضد باكتري بودند كه بيش از 50 سال و از سال1949 آنتي بيوتيكها را به طور گسترده در جيره غذايي ماكيان مورد استفاده قرار مي دهند و هنوز هم در مورد چگونگي اثر آنتي بيوتيكها و طرز اثر آنها در رشد جوجه ها و ايتفاذه از بيشتر مواد غذايي توسط طيور بين دانشمندان تغديه بحث و اختلاف نظر وجود دارد ولي به طور كلي به نظر مي رسد استفاده آنها بر اثر عمل انتخابي در روي باكتريهاي روده باشد بذين ترتيب از رشد ميكروبهاي بيمايزا جلوگيري مي كند و آنها را از بين مي برد و سبب تحريك و رشد بعضي ميكروبهاي مفيد روده مي گردد و بنابراين نوع عمل آنتي بيوتيك ها ممكن است بسيار گسترده باشد و در ادامه به اثر آنتي بيوتيكها در طيور پرداختم. بعضي از آنتي بيوتيكها با غلظت پايين به عنوان محرك رشد همراه با غذا به كار مي روند كه عمدتا در مجرا و يا در سطخ روده تظاهر مي يابند و منجر به افزايش رشد و بهبود ضريب تبديل غذايي شده و باعث مي گردد كه در استفاده برخي اجزاء غذايي مانند ويتامينها و برخي مواد معدني صرفه جويي صورت گيرد ، همچنين در مواقع هر گونه استرس نظير واكسيناسيون ، تغيير جيره و غيره در پرنده از اين نوع آنتي بيوتيكها استفاده مي گردد كه شامل آنتي بيوتيكهاي زير هستند:

آنتي بيوتيك

مقدار مصرف در غذا

آواپارسين

15 گرم در هر تن

باسي تراسين

10 گرم در هر تن

ويرجنتامايسين

10 گرم در هر تن

اولاكينووكس

10 گرم در هر تن

لينكومايسين

4 گرم در هر تن

فلاوامايسين

2 گرم در هر تن

[GOLDEN_BOY]

ئر موقع مصرف اين نوع آنتي بيوتيكها بايد به دو نكته توجه داشت:

1- مقدار مصرف

2-زمان مصرف

طبق تحقيقي كه توسط والدروپ و همكارانش در دانشگاه آركانزاست آمريكا در سال 2004 صورت گرفت به شرح زير بود:
جوجه هاي يكروزه نر و ماده را از نژاد كاپ سويه 500 را به تعداد 30 قطعه از هر كدام با چهار جيزه عاري از آنتي بيوتيك حاوي 2 گرم لينكومايسين ، 10 گرم ويرجنتامايسين در هر تن بود بيشتر از بقيه بود به طوري كه منجر به 49 گرم افرايش وزن به ميزان و كاهش 65 گرم غدا گرديد سپس جيره اي كه حاوي 4 گرم در تن لينكو مايسين بود باعث افزايش وزن به ميزان 47 گرم و كاهش در جيره غذا به ميزان 62 گرم شد و در نهايت اضافه وزن 2 گرم در تن لينكومايسين منجر به بهبود كم اما نه چندان چشمگير در وزن بدن و جيره غذايي داشت. از اين تحقيق بدست آمده در 24 ژانويه 2004 توسط والدروپ و همكارانش ميتوان فهميد كه اگر قرار است آنتي بيوتيكها به منظور افزايش وزن و كاهش جيره غذايي استفاده گردند بايد در جيره پاياني مصرف گردند ، همچنين بايد به مقدار معين در هر تن به جيره افزود تا موثر واقع گردند. در طيور اكثرا" از آنتي بيوتيكها جهت كنترل و درمان بيماريها ايتفاده مي شوند زيرا خواص باكتري كش يا بازذارنده رشد باكتريها را دارند ، بعضي از آنتي بيوتيكها عليه باكتريهاي گرم مثبت و گروه ديگري عليه باكتريهاي گرم منفي موثرند در صورتي كه گروهي نيز وسيع الطيف هستند و عليه گروه زيادي از باكتريها در درمان و پيشگيري از بيماريهاي ويروسي تاثير چنداني ندارند. براي تاثير كامل دارو و ذرمان بيماريها بايد به مدت 3 تا 5 روز با غلظت زياد در بدن موجود باشد اين آنتي بيوتيكها عبارتنداز:

1. آمينوگليكوزيدها (آميكاسين ، جنتامايسين ، كانامايسين ، نئومايسين ، استرپتومايسين ، توبرامايسين ، دي هيدرومايسين ) : بر روي باكتريهاي گرم مثبت اثر دارد و باكتريسيد ( كشندهء باكتري ) مي باشند و بهتر است در هنگام تزريق آمينو گليكوزيدها با يكديگر يا با داروهاي ديگر مخلوط نشود.

2. تتراسيكلين ها ( اكسي تتراسيكلين ها و كلرتتراسيكلين ها ): از جمله آنتي بيوتيكهاي وسيع الطيف هستند كه بر روي تعداد زيادي از باكتريهاي گرم مثبت و گرم منفي موثر هستند و معمولا" روي گرم مثبتها بيشتر موثرترند و معمولا" تتراسيكلين ها باكتريواستاتيك ( مهاركننده رشد باكتريها) هستند اما با غلظت هاي بالا مي توانند اثرات باكتريسيدي نيز داشته باشند.

تتراسايكلين ها در بدن با با يونهاي كلسيم ، منيزيم ، آلومينيوم ، آهن و مس تركيب و متصل شده و سبب شلاته شذن آنها در بدن بويژه در دستگاه گوارش مي شوند به اين ترتيب از جذب اين املاح ممانعت به عمل مي اورند جهت جلوگيري از اين عمل تتراسايكلين ها سولفات سديم را به ميزان 6/13 كيلو در تن به جيره اضافه مي كنند تا سولفات سديم بتوانند با كلسيم موجود در روده تركيب شود و سولفات كلسيم توليد مي كند كه با تتراسايكلين ها تركيب نمي گردند.

به طور كلي از تتراسيكلين ها در طيور براي درمان بيماريهاي عفوني و مزمن CRD ، وبا ، سينوويت ، پاستولوز ، هپاتيت ، كلي باسيلوز ، اسهال جوجه ها و پاراتيفوئيد موثر هستند.

3. آمينوپني سيلين ها (آمپي سيلين ها ، آموكسي سيلين ها ) : اين آنتي بيوتيكها باكتري كش بوده و بيشترين تاثير بر روي باكتريهاي گرم مثبت دارند.

4. ماكروليدها و وابستگان ( تايلوزين ، اسپيرامايسين ،جوزامايسين ،اريترومايسين ، لينكومايسين ، تيامولين ، تيل مايكوزين ): در دوره هاي معمول اثر باكتريواستاتيك (بازدارنده رشد ) دارند ولي در مقادير بالاتر ممكن ايت به مرگ باكتريها منجر شود و بر روي باكتريهاي گرم مثبت ، بي هوازيها ، مايكوپلاسماها ، پاستورلاها و كلاهيديا موثر ايت.

• <LI class=MsoNormal dir=rtl style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; tab-stops: list 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo2">كينولون ها ( اسيد اكسالينك ، فلومكوئين ، انروفلوكاسين ، ديفلوكاسين ) :اين گروه آنتي بيوتيكها باكتري كش هستند و بيشتر بر روي باكتريهاي گرم منفي اثر دارند بنابراين مورد استفادهء آنها بيشتر در عفونتهاي ادراري و روده است.
• سولفاناميدها – تري متوپريم ( سولفاديازين ، سولفاديميدين ، يولفامتوكسين ، سولفامتوكسيپيروازين ، سولفاكينوكسالين ، تري متوپريم-سولفاناميد ) : اين دارو بر ميكروبهاي گرم منفي و گرم مثبت و تعداد زيادي از تك ياخته ها موثرند و معمولا" از آنها در درمان عفونتهاي دستگاه عصبي مركزي ، دستگاه تنفس ، دستگاه گوارش و به طور مشخص ديتگاه ادراري استفاده مي شود ، اگر سولفاناميدها و تري متوپريم به طور جداگانه استفاده شوند باكتريواستاتيك هستند در حالي كه اين دو دارو به طور مخلوط خاصيت باكتري كشي يافته و طيف اثر ضد ميكروبي آن تا چند برابر افزايش مي يابد.

• كليسيتين ( پلي ميكس E ) : داراي طيف اثر ضد ميكروبي محدودي هستند به طوري كه بيشترين فعاليت آنها بر ضد باسيل هاي گرم منفي مي باشد ، به طور كلي از كليسيتين در درمان آنتريت ، سالمونلا ، پسودوموناس و كلي باكتريوز استفاده مي گردد.

• فلورفنيكل : آنتي بيوتيكهاي وسيع الطيفي است كه از طيف اثر مشابه كلرامفنيكل و بسياري از گرم مثبتها و گرم منفي ها برخوردار است و بر روي باكتريهاي گرم مثبت و گرم منفي تاثير داشته و متوقف كنندهء رشد آنهاست ، به طور كلي براي درمان CRD و بيماريهاي كيسه هوايي به كار مي رود.

• سفالوسپورينها ( سنتي فورسديم ) :بر روي باكتريهاي گرم مثبت و گرم منفي و سويه هاي توليد كننده بتاكتاماز موثر هستند و خاصيت باكتري كش هستند كه براي كنترل كلي باسيلوز در جوجه هاي يك روزه به كار مي روند

نتيجه گيري:

ازآنتي بيوتيكها در طيور جهت مصارف زير به كار مي روند: الف- تسريع كننده رشد
ب- درمان بيماريها
ج- كاهش تلفات
د- افزايش توليد گوشت
و- افزايش قابليت دسترسي يا جذب بعضي مواد
ز- از بين بردن سم توليد شده توسط ميكروبهاي مضر روده

منابع مورد استفاده در اين مقاله :

1-كاربرد آنتي بيوتيكها در پرورش طيور ترجمه دكتر اسماعيل ذوقي
2- راهنماي پرورش كامل طيور ترجمه دكتر فرخوي وهمكاران – سال 1378 – چاپ چهارم – انتشارات اقتصادي كوثر

3-اطلاعات و كاربرد داروهاي دامپزشكي بخش بررسي هاي عملي شركت توزيع دارو – سال 1377 – چاپ اول – چاپ سهامي خاص

4- عوامل محرك رشد در دام وطيور – ترجمه دكتر مجتبي يگانه و دكتر نادر صادق – سال 1378 – چاپ اول – مركز نشر سپهر – نيكخواه
5- تجويز صحيح آنتي بيوتيكها در درمان بيماريهاي طيور – ترجمه دكتر نادر افشان مازندران و دكتر ابوالفضل رجب – سال 1381 چاپ اول – انتشارات نوربخش

6- آنتي بيوتيكها به غنوان محرك رشد در طيور نوشته دكتر آرش قليانچي لنگرود

7- مقاله اي از اينترنت با عنوان Antibioticts may still have use in broiler production كه توسط والدروپ و همكارانش در ژانويه 2005 منتشر شد.

8- تغذيه مرغ ايكات – ترجمه دكتر پوررضا – سال 1379– چاپ دوم- انتشارات ذانشگاه اصفهان
9- پرورش طيور گوشتي – دكتر مراد علي زهري- سال1382- چاپ يازدهم- انتشارات دانشگاه تهران



مهندس مجتبي زنگي