امروزه اطلاعات كامل و درستي از آفات محصولات كشاورزي به دست آمده است.كه البته اين اطلاعات تابع شرايط محيطي و بيولوژي آفت مي باشد.تله هاي فرموني درخيلي از موارد از اهميت قابل ملاحظه اي برخوردار بوده و گاهي به عنوان تنها وسيله مطمين در جهت تعيين ظهور و تراكم جمعيت آفات قبل از وارد كردن خسارت جدي به شمار مي روند.
در طي سالهاي اخير به دليل روشن شدن اهميت كاهش مصرف سموم، منجر به افزايش فشار در جهت به حداقل رساندن كاربرد آفت كشها گرديده است.در اين راستا يك سيستم هشداردهنده فرموني مي تواند راه حل مناسبي در جهت استفاده حداقل از سموم به شمار آيد.اگرچه تله هاي فرموني اطلاعات مفيدي در جهت شناخت از چگونگي تراكم جمعيت آفت به ما مي دهدولي تفسير دقيق اطلاعات به دست آمده از تله هاي فرموني احتياج به متخصصين
ذيربط دارد.در مواردي كه نتوان از اطلاعات به دست آمده استفاده كرد، اين مشكل به كمك متخصصين امر و با سابقه كه از آفات شناخت و تجربه كافي دارند، مي تواند حل شود.
2-2- معرفي تعدادي از تله هاي مورد استفاده در برنامه رديابي و شكارآفات
2-2-1- تله دلتا (Deltatrap )
اين تله به نحوي تا خورده مي شود كه تله به شكل مثلث در مي آيد. سپس دو سيم مجزا كه در انتهاي سيم نگهدارنده وجود دارد در داخل سوراخهاي تعبيه شده در قسمت بالائي تله قرار داده مي شوند به نحوي كه تله توسط سيم نگهدارنده قابل نصب باشد.صفحات چسبناك به طور مجزا در قسمت انتهائي تله قرار داده مي شود.بعضي از انواع تله دلتا يك تكه بوده و به منظور بر رفع آلودگي محيطي يا مشكل جدا شدن كپسول ،فرمون در داخل تله تركيب شده و آماده مصرف مي باشد.
2-2-2- تله بالي ( wing trap)
تله بالي wing trap نيز از نظر كاربرد مانند تله دلتا بوده و به عنوان جايگزين تله هاي دلتا معرفي شده ا ست.
اين تله از دو صفحه تشكيل شده كه صفصه زيرين چسبدار بوده و توسط يك رشته سيم به نحوي در كنار هم قرار مي گيرند كه تله حالت بالي به خود مي گيرد.كپسول فرمون در روي صفحه چسبدار زيرين يا با سيمي در قسمت بالا قرار مي گيرد.

2-2-3- تله قيفي funnel trap))
تله فونل معمولا به رنگ سبز بوده كه از سه قسمت تشكيل شده و شامل يك بدنه سطل مانند در قسمت پائين و يك قسمت قيف مانند و يك صفحه صاف در قسمت بالاي آن مي باشد.قسمت قيفي شكل در داخل بدنه سطلي قرار مي گيرد و در نهايت صفحه صاف روي پايه هاي تعبيه شده در قسمت بالا قرار مي گيرد.سبد مخصوص قرار گرفتن فرمون در سوراخي كه در قسمت بالاهي كلاهك تعبيه شده قرار داده مي گيرد.براي جمع آوري حشرات از آب يا آب خلوط با پروپيلن گليكول يا DDVPدر قسمت سطلي شكل استفاده مي شود.
2-2-4- تله دام Dome trap) )
اين تله از دو قسمت پلاستيكي درست شده است كه پس از روي هم قرار گرفتن تله شگل گنبدي به خود مي گيرد. در قسمت بالايي آن محفظه اي جهت قرار دادن سبد مخصوص فرمون تعبيه شده است. كپسول فرمون در فضاي خالي سبد قرار داده مي شود. براي جمع آوري حشرات از آب يا آب مخلوط با پروپيلن گليكول يا DDVP استفاده مي شود.
2-2-5- تله مكفيل (Mc phail trap)
اين تله از نظر ساختاري مشابه تله دام بوده با اين تفاوت كه حالت گنبدي ندارد. اين تله همراه با پروتئين هيدروليزات يا نمك هاي آمونيوم براي رد يابي مگس هاي زيتون و همراه با متيل اوژنول جهت شكار مگس هلو بسيار كاربرد دارد. شعاع تاثير تله هاي مكفيل با پروتئين هيدروليزات نزديك به 20متر است و در فاصله 40متري اين تاثير كاهش مي يابد و اين تاثير با رطوبت نسبي كم و دماي بالا، افزايش مي يابد.نسبت جنسي مشاهده شده در تله مكفيل همرا با پروتئين هيدروليزات معمولا 1:1 است.

2-2-6- تله سرا ترپ ( cera trap)
اين تله مخصوص مايع سراترپ بوده و جهت شكار مگس هاي مديترانه به كار برده مي شود.اين تله از دو قسمت بدنه و درپوش تشكيل شده است كه در قسمت بدنه سه سوراخ دايرهاي شكل جهت قرار گرفتن سه تيوپ پلاستيكي تعبيه شده است.طراحي تله به گونه اي است كه مگس ها به راحتي وارد تله شده و در داخل مايع مخصوص سراترپ مي افتند.تراكم تله در هر هكتار از باغات مركبات جهت شكار انبوه 70-100 عدد مي باشد.
ميزان مصرف مايع سراترپ 200سي سي در هر تله مي باشد.

2-3- انتخاب تله براي شكار پروانه ها
براي شب پره هاي كوچك نظير leaf rollersوtotrix moth كه انبوهي از پروانه هاي آفات درختان ميوه را تشكيل مي دهند تله هاي انتخابي از نوع Delta trap توصيه شده است.شب پره هاي مذكور به تدريج روي صفحه چسبدار اين نوع تله گرفتار شده و به سرعت شمارش مي گردند. بعلاوه اين تله ها به آساني قابل سرويس و نگهداري هستند.
تله بالي wing trap نيز از نظر كاربرد مانند تله دلتا بوده و به عنوان جايگزين تله هاي دلتا معرفي شده و از نظر بعضي از متخصصين ترجيح داده مي شود.
در مورد گونه هاي بزرگتر نظير Geometridae ،Lymantridae و Coccidae ورق هاي چسبدار دلتا به سرعت توسط پروانه ها پر شده و يا به وسيله پولك بال حشرات آلوده مي گردند.براي اين قبيل شب پره ها مخصوصا وقتي كه داراي جمعيت زيادي هستند تله قيفي funnel trap توصيه شده است.تله مذكور با داشتن يك سطل بزرگ نگهدارنده مي تواند به نحو موثري تعداد زيادي از شب پره ها را جمع آوري نمايد.در صورتيكه جمعيت شب پره هاي بزرگتر پايين باشد، تله هاي دلتا به دليل داشتن حساسيت بيشتر ترجيح داده مي شوند.
تله هي قيفي در زماني كه منطقه مورد نظارت و مراقبت داراي گردو خاك باشد،بايستي مورد توجه قرار گيرند،جمع شدن مقدار زيادي گرد و خاك روي ورقه هاي چسبدار در تله هاي دلتا مي تواند كارايي آنرا كاهش دهد.
2-4- انتخاب تله براي شكار مگس هاي ميوه (Tephritidae)
- Bactrocera olea مگس زيتون
- Ceratitis capitat مگس ميوه مديترانه اي
- Rhogoletis ceraci مگس گيلاس
- Bactrocera zonata يا انبه مگس هلو
- Dacus cucurbitae مگس جاليز

وقتي فرمون اختصاصي مگس در دسترس باشد،انتخاب تله به تراكم جمعيت آفت مورد نظر و گاهي به مسئله گرد و خاك منطقه بستگي پيدا ميكند.
در مناطق خشك كه به علت گردو خاك، چسب تله كم اثر مي گردد،استفاده از تله هاي سطلي توصيه شده است.
در مناطق معتدل و عاري از گردو خاك،جائي كه جمعيت آفت زياد نمي باشد تله دلتا بواسطه داشتن حساسيت بيشتر ترجيح داده مي شوند.اگر جمعيت آفت زياد باشددر اين صورت تله هاي سطلي به واسطه داشتن ظرفيت بيشتر توصيه شده است.
موقع استفاده از فرمون اختصاصي مگس ها بايد به خاطر داشت كه فقط حشرات نر شكار مي شوند.اگر شكار نرها و ماده ها با هم مورد نياز باشند،تله مكفيلMc phail) ) ويا تله دام (Dome trap )به همراه ماده جلب كننده پروتئين هيدروليزات توصيه شده است.
مگس زيتون با تركيبي از تله هاي چسبدار زرد عمودي Vertical yellow sticky trapبه همراه فرمون نظارت و مراقبت مي شود.تله فوق به تنهايي نرها و ماده ها را تواما جلب مي نمايد(به دليل خاصيت جلب كنندگي رنگ زرد) ولي وقتي همراه با فرمون باشد افزايش قابل ملاحظه اي در شكار نرها (حدود 10 برابر به وجود مي آيد.همچنين براي شكار مگس زيتون مي توان از تله مكفيل به همراه ماده جلب كننده پروتئين هيدروليزات و يك حشره كش استفاده نمود.
مگس ميوه مديترانه با استفاده از فرمون اختصاصي و تله دلتا نظارت و رديابي مي شود . جهت شكار انبوه مي توان از مايعceratrap همراه با تله هاي مخصوص سراترپ استفاده كرد.
تله مگس گيلاس، cherry fruit fly trapتله مخصوصي است كه با كاربر د ماده جلب كننده نمك آمونيوم براي شكار مگس گيلاس مورد استفاده قرار مي گيرد.
مگس هلو با استفاده از تله Mc phail استاندارد زرد همراه با ماده جلب كننده متيل اوژنول در شكار انبوه مورد استفاده قرار مي گيرد.
جهت شكار ساير مگس هاي ميوه Tephritidae تله هاي گنبدي Dome trapويا تله مكفيل همراه با ماده جلب كننده پروتئين هيدروليزات توصيه شده است.
2-5- كارت ها و نوار هاي رنگي
يكي از عوامل مكانيكي موثر در كاهش جمعيت آفات در چهار چوب مبارزه تلفيقي ،استفاده از تله ها ي رنگي چسبنده مي باشد. به طور كلي حشرات به رنگهايي كه طول موج آن ها بين 650- 300 نانومتر مي باشد عكس العمل نشان مي دهند.استفاده از تله هاي چسبنده يكي از ايمن ترين كم هزينه ترين روشهاي مبارزه با آفات مي باشد.از كارت ها و نوار هاي زرد و آبي به تعداد محدود مي توان براي رد يابي و به تعداد زياد تر براي شكار انبوه آفات به خصوص در محيط هاي بسته مانند گلخانه هااستفاده كرد.
2-5-1- كارت ها ي زرد چسبدار (Yellow sticky traps )
كارت هاي زرد در ابعاد مختلف وجود دارد و نزديك به تاج گياه يا محلي كه بيشترين جمعيت فعال آفت حضور دارد نصب و استفاده مي شود.از كارت هاي زرد چسبنده براي كنترل آفاتي نظير سفيد بالك ها، مگس هاي مينوز،شته هاي بالدار ، مگس قارچ ، زنجرك ها و پسيل ها استفاده كرد.زماني كه از كارت زرد جهت كنترل مگس هاي مينوز استفاده مي شود بهتر است كه به صورت افقي نصب شود.جهت رديابي تعداد كارت مورد استفاده1 عدد در هر 200مترمربع و جهت شكار انبوه آفات تعداد كارت زرد نصب شده 1 عدد در هر 10 مترمربع تا حداكثر 1عدد در هر 2مترمربع مي باشد.در گلخانه ها همزمان با رشد گياه كارت ها بالا كشيده مي شوند.
2-5-2- كارت ها ي زرد همراه با ماده جلب كننده مخصوص شكار مگس گيلاس(cherry fruit fly trap) اين تله در حقيقت كارت هاي زرد عمودي چسبدار مي باشد كه با كاربرد نمك آمونيوم به عنوان ماده جلب كننده جهت شكار مگس هاي گيلاس مورد استفاده قرار مي گيرند.زمان نصب تله قبل از ظهور حشرات كامل در طبيعت مي باشدكه بسته به شرايط منطقه اي و اقليمي متفاوت بوده و غالبا مقارن ماه هاي ارديبهشت و خرداد مي باشد.تله ها در ارتفاع 2-5/1متري از سطح باغ درون تاج درخت وبه سمت حاشيه ها و با فاصله 50 متر از يكديگر نصب مي شوند.تعداد تله مورد استفاده جهت رديابي آفت مذكور1 تله در هر هكتار و در هر ايستگاه كمتر از 2 تله نبايد باشد.
در صورت استفاده جهت شكار انبوه آفت به ازاي هر درخت يك تله توصيه شده است.

2-5-3- كارت هاي آبي چسبدار (Blue sticky traps)
از كارت هاي آبي جهت كنترل تريپس ها استفاده مي شود. محل نصب كارت آبي نزديك به تاج گياه مي باشد كه همراه با رشد گياه بالا كشيده مي شود.جهت رد يابي آفت 1 عدد كارت در هر 200متربع توصيه شده است. وجهت شكار انبوه در مناطق آلوده با تراكم پايين جمعيت آفت 1 عدد كارت در 20مترمربع و در مناطق خيلي آلوده 1 عدد كارت در هر2متر مربع توصيه شده است.
در باغات حداقل يك كارت به ازاي هر درخت نصب مي شود.محل نصب كارت در فاصله بين تنه و سر شاخه ها مي باشد.


2-5-4- نوارهاي زرد و آبي
كار ت هاي زرد و آبي به صورت رول يا نوار هاي 100متري جهت استفاده راحت تر بين رديف هاي كشت به خصوص در گلخانه ها قبل از كشت يا بلافاصله بعد از كشت در بالاي رديف ها ويا دور تنه و شاخه در ختان كشيده مي شود.ازنوار هاي زرد جهت كنترل زنجره خرما و پسيل پسته و ساير آفات توضيح داده شده در مباحث بالا استفاده مي شود.


2 -6- جلب كننده ها (Lure)
يكي از روش هاي مورد استفاده در بر نامه رديابي و شكار انبوه آفات استفاده از مواد جلب كننده مي باشد. جلب كننده ها در واقع محرك هاي غذائي ،بينائي و يا جنسي مي باشند كه گاهي به تنهائي يا در تركيب با ساير محرك ها و يا سموم در انواع تله ها استفاده مي شوند.

2-6-1- پروتئين هيدروليزات(protein hydrolysate)
پروتئين هيدروليزات به عنوان يك ماده جلب كننده(محرك غذائي) در به دام اندازي مگس ها به ويژه مگس زيتون مورد استفاده قرار مي گيرد.ميزان محلول سمي مصرفي در هر تله 500 سي سي مي باشد (پروتئين هيدروليزات 3% + مالاتيون 2 در هزار+ آب). تعداد تله هاي مكفيل مورد استفاده بسته به تراكم جمعيت آفت متفاوت بوده و به شرح زير مي باشد:
- تعداد تله مكفيل در حالت طغياني 80 تله در هكتار
- در آلودگي متوسط 35 تله در هكتار
- در آلودگي كم 20 تله در هكتار

2-6-2- متيل اوژنول(methyl eugenol)
متيل اوژنول نيز به عنوان يك ماده جلب كننده (محرك جنسي) جهت رديابي و شكار انبوه مگس هاي نر هلو يا مگس انبه(Bactrocera zonata) همراه با تكنيكال يكي از سموم (مالاتيون تكنيكال) به كار مي رود.ميزان مصرف متيل اوژنول مسموم 2 سي سي در هر تله مي باشد كه در داخل پنبه تزريق مي شود و داخل سبد مخصوص تله مكفيل قرار داده مي شود..تعداد تله مكفيل مورد استفاده حداقل 5 تله در هر هكتار مي باشد.
نحوي تهيه متيل اوژنول مسموم: از سم تكنيكال به ميزان 5% به متيل اوژنول اضافه مي شود. 2 سي سي از محلول آماده شده داخل پنبه تزريق شده و ذاخل تله قرار داده مي شود.