د.د.ت d.d.t

مهمترین ترکیب گروه سموم کلره میباشد. این ترکیب اولین بار در سال ۱۸۷۴ توسط زیلر ساخته شد ولی خاصیت حشرهکشی آن به وسیله پال مولر سوئیسی در هنگام بررسی برای به دست آوردن یک حشرهکش پایدار جهت مبارزه علیه بید لباس در سال ۱۹۳۹ کشف گردید به خاطر این کشف مهم مولر در سال ۱۹۴۸ برنده جایز نوبل شد.
در دهه ۱۹۵۰ میزان تولید د.د.ت بالغ بر یکصد هزار تن در سال بود ولی بعدها پس از مشخص شدن اثرات جانبی آن تولید و مصرف آن در اکثر نقاط جهان ممنوع شد.
د.د.ت صنعتی پودر مومی سفید یا کرم رنگی است که از ترکیب کلرال هیدراته و یا کلروبنزن در مجاورت اسید سولفوریک یا اسید کلروسولفوریک به دست میاید. د.د.ت خالص به صورت پودر کریستاله است نقطه ذوب آن ۱۰۹ درجه سانتیگراد و فشار بخار آن فوقالعاده ناچیز و در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد برابر ۷ـ۱۰/*۱٫۵ میلیبار است و این مسأله دلیل دوم فوقالعاده زیاد این سم است. د.د.ت قدرت حشرهکشی خود را در سطوح صاف میتواند تا ۱۸ماه حفظ کند.
د.د.ت دارای ایزومرهای مختلفی است و تقریباً ۱۴ ایزومر دارد که این ایزومرها از نظر خاصیت حشرهکشی با همدیگر متفاوت هستند. د.د.ت در محیطهای قلیایی بیثبات بوده و به یک ماده غیر سمی برای حشرات به نام dde تبدیل میشود.
فرم جامد آن در برابر نور خورشید و پرتو فرابنفش تجزیه میشود. تقریباً در آب نامحلول است. این سم از طریق پوست بدن هم جذب نمیشود مگر اینکه در حلالهای آلی حل شده باشد. د.د.ت سمی است که اصولاً از طریق تماسی برای انسان کم خطر میباشد. خطر مهم آن خاصیت تجمعی است که با ورود به زنجیره غذایی ایجاد میشود.
برای پستاندارد ۱۱۸ـ۱۱۳=ld50 میلیگر بر کیلوگرم وزن بدن برای موش صحرایی میباشد. این ترکیب یک حشرهکش تماسی و گوارشی است و به آسانی از پوست بدن حشرات عبور میکند. محل تذثیر آن سیستم عصبی است و با عبور از غلاف سلولهای عصبی، موزنه یونهای سدیم و پتاسیم را بهم میریزد و انتقال پیام عصبی را مختل میکند. این عمل انقباض ماهیچهای و مرگ را به دنبال دارد. د.د.ت شبیه بعضی از حشرهکشها همبستگی حرارتی منفی دارد. در انسان مسمومیت حاد کمتر تولید میکند به طور کلی علائم مسمومیت با د.د.ت به قرار زیر هستند:
گلودرد، تهوع، درد مفاصل، سردرد، لرزشهای خفیف و بروز زردی از علائم مسمومیت این حشرهکش میباشد. پادزهر اختصاصی ندارد. برای درمان آن از بارپیتوراتها میتوان استفاده کرد.
حلالیت د.د.ت در آب خیلی کم و در حدود ۶ppb است. بنابراین در برابر متابولیسم مقاوم بوده و به آسانی در بافتهای چربی ذخیره میشود. حلالیت در بافت چربی باعث شده که اگر به گاو علوفه آلوده به د.د.ت داده شود مقدار زیادی از آن در چربی شیر یافت شود چون در چربی بدن ذخیره میگردد، چربی آلوده به د.د.ت در مسیر زنجیره غذایی وارد و سبب آلودگی میشود بنابراین د.د.ت از نظر محیطی یک ترکیب نامناسب میباشد. به علت نشان دادن علائم سرطانزایی در موجودات آزمایشگاهی، مصرف و تولید آن ممنوع شده است.
د.د.ت روی انواع حشرات مؤثر بوده و در ایران بیشتر علیه آفات پنبه از جمله کرم غوزه و کرم سرخ مصرف شده است. این حشرهکش سمیت چندانی روی کنههای گیاهخوار ندارد. مصرف آن اغلب طغیان کنههای گیاهخوار به ویوه کنههای تارتن را به دنبال داشته است همچنین برخی از گیاهان نظیر کدوئیان به این حشرهکش حساس بوده و مصرف این ترکیب سبب گیاهسوزی در آنها میشود. د.د.ت برای زنبور عسل آثار زیانباری دارد.