حضرت فاطمه زهرا(س)؛ الگو و اسوه زنان جهان
حضرت فاطمه زهرا(س)؛ الگو و اسوه زنان جهان
اشاره: بحث از زندگانی و سیره ی معصومین(ع) به ویژه حضرت صدّیقه ی کبری، فاطمه ي زهرا(سلام الله علیها) دارای آثار و برکاتی است که از جمله آنان تفکّر و اندیشه، عبرت آموزی، تقویت ایمان، الگو گرفتن، درسِ وحدت، ریشه یابی و حلّ مشکلات، احیای دین و ایمان، ارتباط با بزرگان و درس دین داری و تقوا می باشد. حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی
بحث از زندگانی و سیره ی معصومین(ع) به ویژه حضرت صدّیقهی کبری، فاطمهي زهرا(سلام الله علیها) دارای آثار و برکاتی است که از جمله آنان تفکّر و اندیشه، عبرت آموزی، تقویت ایمان، الگو گرفتن، درسِ وحدت، ریشهیابی و حلّ مشکلات، احیای دین و ایمان، ارتباط با بزرگان و درس دین داری و تقوا می باشد.
جایگاه و مقامات دختر مکرّم پیامبرِ اعظم(ص)، حضرت فاطمه ی زهرا(س) نزد پروردگار از نزول "آیـــهی تطهیر*، آیه ی مباهله**آیه ی مودّت*** و سورهی الکوثر" به دست میآید. شخصیتی که بر طبق آیهی تطهیر از هر گونه ناپاکی، منزّه هست و بر طبق سورهی کوثر، منبع و مصداق خیر کثیر(ارزش فراوان) و بر طبق داستان مباهله، حضور در کنار پدر بزرگوارش پیامبر مکرّم حضرت محّمدِ مصطفی(ص)، شوهرش، حضرت علیِّ مرتضی(علیه السلام) فرزندان ارجمندش، حَسَنین(علیهما السلام) اتمام حجت الهی به رهبر مسیحیان و مخالفان شد. از برکات و آثار وجودی آن حضرت، بیش از هزار سال می گذرد و میلیونها انسان در هر شبانه روز با استمداد از شخصیت معنوی آن بزرگوار به پیشگاه خداوند، توسل می جویند. امید است خوانندگان عزیز، در این نوشتار کوتاه با گوشه هایی از شخصیت و برکاتِ وجودی اول الگو و اسوه ی زنان جهان و بانوی عصمت و طهارت و کرامت(س) آشنا شوند.
1 ـ میلاد کوثر نور
بزرگانی همانند شیخ کلینی، شیخ طوسی، ابن شهرآشوب، شیخ طبَرسی، اربلّی، سیّد ابن طاووس و علامه مجلسی(رضوان الله علیهم) ولادت آن بزرگوار را روز جمعه، بیستم جمادی الثانی در سال پنجم بعثت(در سنّ 45 سالگی پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله) از پدری که اشرف مخلوقات و خاتم پیامبران بود و مادری پاک دامن به نام خدیجة بنت خُویلِد(س) در شهر مکّهی مکرّمه می دانند. (1)
داستان بارداری حضرت، بسیار قابل توجه و آموزنده است. روایت شده رسول خدا(ص) روزی با اصحاب خود از جمله حضرت علیّ بن ابی طالب(ع)، عمّار بن یاسر، حمزة و عباس بن عبد المطّلب نشسته بودند که جبرئیل امین، بر پیامبر(ص) نازل و ندا داد:« ای محمّد، پروردگارت جلّ و علا، سلامَت میرساند و می فرماید: چهل روز از خدیجه، دوری گزین».
به این ترتیب، پیامبر(ص) روزها، روزه بود و شب ها در منزل فاطمه بنت اسد(مادر امام علیّ علیه السلام) تا صبح عبادت می کرد. پس از چهل شبانه روز، فرشتهی وحی، طبقی از طعام بهشتی برای پیامبر(ص) آورد و گفت:« پروردگار می فرماید: امشب با این طعام ها افطار کن و شب نزد خدیجه برو و با او نزدیک شو، که خداوند می خواهد در این شب، از نسل تو و خدیجه، فرزندی پاک بیافریند». آری نور وجودِ مقدّس حضرت فاطمهی زهرا(س) این چنین منعقد شد.
2 ـ اسامی، القاب و کنیه ها
برای حضرت زهرا(س) بیش از یک صد اسم، لقب و کنیه گفته شده که مهم ترین آن ها عبارتند از: فاطمة، بتول، مبارکة، محدثّة، راضیّة، مرضیّة، طاهرة، صدّیقة، سیّدة، حوریّة، نوریّة، شهیدة، محبوبة، عفیفة، حبیبة، صفیّة، عالمة، معصومة، مظلومة، منصورة، جمیلة، مطهّرة، حکیمة، عقیلة، عابدة، باکیة، صابرة، امینة، امّ الائمة، امّ ابیها، امّ الخیرة، امّ الفضائل، امّ المومنین، امّ العلوم، و... .
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «انّما سُِمّیت ابنتی فاطمة لأنّ اللّه فطَمَها و فَطم مُحبّیها من النّار». یعنی؛ همانا دخترم «فاطمه» نامیده شده، زیرا خداوند او و دوست دارانش را از آتش جهنّم می رهاند. (2)
3 ـ تربیت، فضایل و کمالات انسانی
رسول خدا(ص) فرمود: «فاطمة(س) سیّدة نساء العالَمین». يعنی؛ (دخترم) فاطمه، خانم و بهتر بانوان جهانیان است. (3)
هم چنین فرمود: «فاطمة أعزّ البریّة علیّ». یعنی؛ فاطمه(س) عزیزترین آفریدگان خداوند نزد من است. همین طور فرمود: «انّها بَضعة منّی او شَجعة منّی». یعنی؛ فاطمة(س) پاره تنِ من و بخشی از وجودم می باشد. (4)
در شأن و فضایل و کمالات حضرت فاطمه زهرا(س) از پیامبر اکرم(ص) سخنان فراوانی نقل شده است که علاقه مندان به آثار و منابعی مانند فضایل الخمسة من الصحاح الستّة تــــالیف مرحوم آیت الله سید مرتضی حسینی فیروزآبادی(ج3، المقصد الثالث) و منابع روائی دیگر مراجعه نمایند.
حضرت صدّیقهی کبری در نگاه ائمه ی معصومین(ع)، صحابه، محبّان و دانشمندان اسلامی و غیر اسلامی نیز از شخصیت و جایگاه بلند مرتبهای برخوردار است که به چند نمونه اشاره می شود:
امام جعفر بن محمّدٍ الصادق(ع) فرمود: «انّما سُمّیت فاطمة لأن الخلق فُطموا عن معرفتها». یعنی؛ همانا فاطمه نامیده شده است، زیرا مردم مخلوقات از درک و فهم مقام او ناتوانند. (5)
امّ سلمة می گوید: «هرگاه فاطمه(س) خدمت رسول خدا(ص) می رسید، حضرت پیامبر(ص) به پا بر می خواست و دخترش را می بوسید و به او خوش آمد می گفت و دستش را می گرفت و در جای خود می نشاند... راز خود را با او در میان می گذاشت و در انجام کارها با او مشورت می کرد». (6)
ابن صبّاغ مالکی می نویسد: «فاطمه دختر کسی است که سوره اِسراء(بنی اسرائیل)، در شأن او نازل شده است، وی همسنگ خورشید و ماه و دخت برترین انسان، میلادش پاکیزه و به اتفاق دانشمندان، بانوی بانوان است». (7)
4ـ ویژگی ها و کمالات انسانی آن حضرت
الف: دانش و معرفت
آن علیا مخدّره یکی از راویان حدیث و حاملان آن بوده است، به طوری که «مُصحَف فاطمة» یکی آثار منسوب به آن حضرت هست که متأسفانه باقی نمانده است! ولی گفته می شود در اختیار حضرات ائمه ی اهل بیت(ع) بوده که به یکی پس از دیگری منتقل شده و هم اکنون در اختیار منجی عالم بشریت حضرت مهدی موعود(عجّل الله فرجه) می باشد.(علاقه مندان جهت اطلاع بیشتر به کتابچهی " پژوهش گونه ای در باره ی مصحفِ فاطمه(س)" به قلم استاد محمدعلی مهدوی راد از انتشارات مشعر مراجعه نمایند).
در خطبههایی که حضرت فاطمه ی زهرا(س) بعد از رحلت جان سوز پدر بزرگوارش نبیّ مکرّم(ص) در جمع صحابه در مسجد النبیّ(ص) و در خانه ی خود ایراد فرمود، بهترین دلیل بر علم و دانش و معرفت ایشان می باشد. (8)
ب ـ فضایل اخلاقی
صفات و کمالات اخلاقی مانند: نجابت، مروّت، سخاوت، شجاعت، بخشش، جمال و اندام موزون، نرم خویی، سعه صدر، صبر و بردباری، مهربانی، متانت، عفّت و پاک دامنی، خویشتن داری، حق گویی، حفظ اسرار، وفای به عهد و پیمان، صداقت و راست گویی، ایثار، تقوا وعبودیت، صراحت لهجه و فصاحت کلام، قناعت پیشگی، ساده زیستی، مناعت طبع، دوری از تجمّل، غرور، حِرص، غیبت، تهمت، دروغ و... بخشی از دنیای شخصیت ممتاز آن یگانهی دوران و جگر گوشه پیامبر(ص) هست که این گونه صفات و کمالات اخلاقی و معنوی، فقط در بانوان آسمانی و ملکوتی یافت می شود.
ج ـ ایمان، خداشناسی بندگی
رسول خدا(ص) فرمود: «انّ ابنَتی فاطمة(س) ملأ اللّه قلبها وجوارحها ايماناً الى مشاشها ففرغت لطاعة اللّه». یعنی؛ خداوند دل و جوارح دخترم فاطمه(س) را عمیقاً سرشار از ایمان ساخته است و او همواره در اطاعت و فرمان برداری خداوند به سر می برد. (9)
حسن بصری می گوید: در میان امت اسلامی، فردی نیایش گرِ و اهل عبادت از فاطمه سراغ ندارم. وی به قدری به عبادت (ذکر و رکوع و سجود و دعا) می ایستاد که پاهای مبارکش متورّم می شد و از ترس خدا در نماز نفسَش به شماره می افتاد. (10)
د ـ جهاد و مبارزه پی گیر برای خدا
آن حضرت پس از ظهور اسلام در کنار پدر بزرگوار، مادر مکرّمه اش و بنی هاشم در حالی که کودکی دو ساله بود، به مدت سه سال در محاصره شِعب ابی طالب شرکت داشت و انواع سختی ها و مشکلات و دشواری های زندگی را با اخلاص تحمل نمود. (11) حدود یک سال بعد، مادر فداکار و مهربان خود را هم از دست داد.
آن بزرگوار پس از هجرت پیامبر اکرم(ص) به مدینه، به همراه چند تن از بانوان مسلمان، سختی های زیادی را نیز متحمل شد و در محله ی «قبا» به پدر ملحق گردید.
در جنگ های بَدر، اُحد، أحزاب، خیبر، تبوک، فتح مکّه و... همانند سایر بانوان مسلمان حضور داشت و نقش و وظیفهی انسانی و اسلامی به جنگ جویان مسلمان و درمان آن ها و سایر خدمات را ایفاء نمود.
5 ـ ازدواج و تربیت نسل پیامبر(ص)
در سال دوم هجرت که آرامش نسبی در بین مسلمانان مدینه بر قرارشده بود، بزرگان قریش مکرر برای ازدواج با ایشان، از پیامبر اکرم(ص) خواستگاری کردند ولی نه تنها حضرت زهرا(س) نمی پذیرفت، بلکه پیامبر(ص) نیز می فرمود: «در بارهی ازدواج او منتظر فرمان خدا هستم». تا اینکه امام علیّ بن ابی طالب(ع) در حالی که بیست و یک سال سنّ داشت به خواستگاری صدیقهی کبری(س) آمد و مورد پذیرش پیامبر(ص) و دخترش واقع شد و این ازدواج آسمانی با کمترین هزینه و ساده ترین شکل انجام شد که همواره برای انسان های دوست دار کمال و عشق و معنویت، الگو و درس آموز بوده، هست و خواهد بود. (12)
ثمرهی این پیوند نیک و پسندیده(هم کُفو بودن) ولادتِ فرزندانی همانند سبط أکبر، حضرت امام حسن(ع)، سیّد الشهداء، حضرت امام حسین(ع)، حضرت زینبِ کبری(س)، امّ کلثوم و محسنِِ شهید(سقط شده) می باشد که تا قیامت افرادی مانند آن ها، زائیده نشده و نخواهد شد. (13)
حضرت زهرا(س) فرزندانی را تربیت نمود که هر کدام با ایفای نقش بی نظیر خود، درس عزّت و سربلندی، عشق و وفاداری، تقوا و عبودیت، صبر و شکیبائی، شجاعت و کرامت، جهاد و مبارزه، مهر و عاطفه، ایثار و گذشت، جان فشانی در راه خدا و اسلام، صلح و مدارا و... را از خود به یادگار گذاشتند و برای مسلمانان اسوه و الگو شدند.
از جمله برکات وجودی این شخصیت بیمانند و بی نظیر، ادامه یافتن نسل او و ذرّیه ی پیامبراعظم(ص) از طریق اولاد ائمهی معصومین(ع) در تاریخ بشر تاکنون و در آینده می باشد که نتیجهی آن تبلیغ و ترویج و گسترش فرهنگ و معارف اسلام نابِ محمدی(ص) از سوی سادات و نسل فاطمه ی اطهر(س) در میان بشریت بوده و خواهد بود. تاریخ اسلام تلاش و زحمات آنان را به خوبی ضبط و ثبت نموده است. پدیده ی انقلاب شکوه مند اسلامی در زمان ما، به رهبری فقیه دوراندیش و سِتُرگ، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی(ره) و حفظ و استمرار آن به رهبری حضرت آیت الله خامنه ای(دام ظله) نیز از برکات نسل آن خیرِ کثیر و منشأ برکات فراوان، دخت پیامبر مکرم(ص)، حضرت فاطمه ی زهرا(س) می باشد.
در پایان، ضمن عرض تبریک میلاد نورانی و پر خیر و برکت حضرت صدّیقه ی زهرا(س)، یگانه دخت خاتم الأنبیاء، حضرت محمّدِ مصطفی(ص) به پیشگاه حضرت مهدی موعود(عجّل الله فرجه)، مقام معظم رهبری(دام ظلّه)، عموم شیعیان جهان و شیفته گان و محبّان واقعی آن بزرگوار، از خداوند بزرگ می خواهیم، توفیقِ شناخت بیشتر آن حضرت و الگو گیری از راه و رسم و سیره و زندگی ایشان را به همه، به ویژه بانوانِ مسلمان عنایت فرماید. ان شاء الله.
«سلامٌ اللّه علیها یَوم وُلدت و یَوم اُستشهدت و یَوم تُبعث حیّاً»
منابع:
*سوره احزاب آيه ی 33
**سوره آل عمران آيه ی61
***سوره شوری آيه ی 23
1 . کلينی، اُصول الکافی 1: 457؛ طوسی، مصباح المتهجد 3: 773؛ اربلّی، کشف الغمة...2:75؛ طبرسي، اِعلام الوری بأعلام الهدی: 90؛ طبري(ابن رستم)، دلائل الإمامة :10؛ سيد ابن طاووس، الإقبال الأعمال... : 263؛ ابن شهر آشوب، المناقب... 3: 357؛ مجلسي، بحار الأنوار... 43:7
2 . کلينی، اصول الکافی 1: 461؛ ابن شهر آشوب، المناقب...3: 357؛ مجلسی، بحار الأنوار... 43: 16؛ درس نامه ی حضرت فاطمه(س) از ولادت تا شهادت، مجيد جعفر پور 30.
3 . حاکم النيشابوری، المستدرک علی الصحيحين 3: 170؛ ابو نعيم الإصفهانی، حلية الأولياء... 2: 39.
4 . طوسی، الأمالی، مجلس 1 ح3؛ أهل البيت(ع) من کتاب أعيان الشيعة...، سيد محسن امين العاملی، تحقيق: المجمع العالمی لأهل البيت(ع) 1: 491.
5 . مجلسی، بحار الأنوار... 43: 19.
6 . المجمع العالمی لأهل البيت(ع)، أعلام الهداية؛ فاطمة الزهراء(س)«سيّدة النساء» 3: 36.
7 . ابن صبّاغ المالکی، الفصول المهمّة فی معرفة الأئمة(ع) 121.
8 . ابن المغازلی، المناقب... 264؛ اربلّی، کشف الغمة...2: 176؛ طبری، دلائل الامامة 65؛آغا بزرگ الطهرانی، الذريعة... 21: 4248. ( کتاب هائی با عنوان"مسند فاطمة الزهراء(س)" از سوی نويسندگان شيعی و سنّی نوشته شده که علاقه مندان می توانند به جديدترين آن ها به قلم استاد شيخ عزيز الله عطاردی مراجعه نمايند).
9 . مجلسی، بحار الأنوار... 43: 56.
10. همان 43: 84 ؛ ديلمی، أعلام الدين فی صفات المومنين 247.
11. طبری(محمد بن جرير)، تاريخ الاُمم و الملوک 1: 426.
12. شيخ صدوق، الخصال 640؛ الأمالی 474؛ مجلسی، بحار الأنوار... 43: 111.
13. اربلّی، کشف الغمة...1: 472؛ خطيب البغدادی، تاريخ بغداد 1: 316.
پاسخ با نقل قول
