داریوش کبیر نخستین سازمان اطلاعاتی جهان را بنیان نهاد

[!ALIPOUR!]

داریوش کبیر نخستین سازمان اطلاعاتی جهان را بنیان نهاد در حالی كه قدمت سازمان های جاسوسی در اروپا و آمریكا از قبیل «سیا» و «ام آی 6» به بیش از 200 سال نمی رسد، اولین و بزرگترین سازمان جاسوسی ایران در 2500 سال پیش را داریوش با نام «اسپرگان و گاوشگان» بنا نهاد. سازمان «اسپزگان و گاوشگان» یا به قول یونانیان «افدالموس بازیلئوس» نام سازمان جاسوسی داریوش بزرگ است. در ایران به این سازمان، سازمان چشم و گوش شاه می گفتند. یونانیان نام «بازیلئوس اوتا» هم روی آن گذاشته اند. اسپزگان به معنی . . .
. . . «آنانكه دزدانه یا مخفیانه می نگرند» و گاوشگان به مفهوم «آنانكه دزدانه گوش می دهند، یا استراق سمع می كنند» است. وجود «اسپزگان و گاوشگان» یا «چشم و گوش شاه» به علت شورش ها و ناآرامی های بعد از به تخت نشستن داریوش الزامی بود. داریوش برای مقابله با ناآرامی ها و شورش های سرزمین های تحت حكومت خود، افرادی را به كار گرفت تا اخبار هر شهری را مخفیانه به اطلاع او برسانند. ایجاد چنین سازمانی موجب شد تا شورش های زمان او در عرض كمتر از یك سال فرو نشیند. داریوش برای سهولت كار افراد سازمان جاسوسی خود،* كشور را به بیست یا بیست و دو استان یا ولایت یا ساتراپ تقسیم كرد. او این تقسیم را به خاطر ایجاد سهولت در وصول مالیات، كنترل بر اوضاع ایالات، ایجاد امنیت و تشكیل ارتش منظم انجام داد. اخبار مربوط به امور مملكتی از جمله توطئه ها توسط این ماموران جاسوس جمع آوری می شد و توسط پیك های سریع السیر به مركز و به شخص شاه انتقال داده می شد. پیك ها در كاروانسراهای بین راه توقف كرده و اطلاعات و اخبار را به افرادی كه به آنها دبیر گفته می شد و در كاروانسراها مستقر بودند، تسلیم می كردند. ماموران در این كاروانسراها استراحت كرده و اسب های تازه نفس دریافت می كردند و بدین ترتیب اخبار به پایتخت می رسید. اما این اخبار در پایتخت، نخست به شخص دوم مملكت یا «هزارپت» گزارش می شد. «هزارپت» این اخبار را خلاصه كرده و به استحضار شاه می رساند. شاه هم پس از دریافت خبر دستورات لازم را می داد. این سازمان زیر نظر مدیر یا ریاستی بود كه شاه تعیین می كرد. اولین رییس این سازمان «اتانا» یكی از 7 یار داریوش بود. او یكی از 7 تنی بود كه داریوش را در نشستن به تخت یاری كرده بود. عده ای بانی سازمان امنیت و جاسوسی را «دیااكو» اولین پادشاه ماد می دانند و عقیده دارند كه داریوش متحول كننده آن است. اما آنچه روشن است این است كه چنین سازمانی بدین شكل پیشرفته و منظم ابتكار شخص داریوش بزرگ بوده است. این ایده نبوغ آمیز او، باعث شد كه هر كدام از مقامات لشكری و كشوری جداگانه و مستقیما در برابر شاه مسئول باشد. زیرا با وجود «چشم و گوش» های شاه كوچكترین خطایی از طرف مسئولان از نظر آنها مخفی نمی ماند. افراد این سازمان، افرادی تعلیم دیده بودند. آنها در استراق سمع، تخصص داشتند و برای مخفیانه نگاه كردن، آموزش دیده بودند. افراد این سازمان، تحت آزمایش های مختلف قرار گرفته و پس از اثبات وفاداری آنها به شخص شاه به كار گماشته می شدند