زنان نام آور، زنان سخنور






حضرت معصومه(ع) «-201 ه.ق»

فاطمه، دختر امام موسي کاظم (ع) و خواهر امام رضا (ع) از پرهيزگارترين زنان شيعه است . درباره علت و تاريخ شهرت اين بانو به «معصومه» اظهار نظر قطعي دشوار است ، فقط مي توان حدس زد که در آن زمان به اين نام مشهور بوده است. ايشان درسال 201 ه.ق، يک سال پس از ورود امام رضا (ع) به مرو، براي ديدن برادرشان از مدينه به قصد مرو بيرون آمدند اما در بين راه و در شهر ساوه بيمار شدند؛ پرسيدند که بين ساوه و قم چقدر مسافت است و چون به ايشان گفتند ده فرسخ ، خدمتکار خود را فرمود تا او را به قم آورد و در قم خانه موسي بن خزرج بن سعد اشعري اقامت نمودند ، به روايت ديگر- و به نوشته حسن بن محمد بن حسن قمي در "تاريخ قم" ، به روايات صحيح- چون شبانگاه خبر به آل سعد رسيد، موسي خزرج در همان شب از قم به قصد ساوه بيرون آمد تا ايشان را به قم دعوت کند او پس از ديدار حضرت و پذيرفتن دعوت وي، خود افسار شتر ايشان را گرفت و به منزل خويش در قم آورد ، حضرت پس از هفده روز اقامت در خانه موسي بن خزرج و در حاليکه بيمار بودند درگذشتند.

پيکرشان را غسل داده و کفن کردند ، موسي بن خزرج بر ايشان نماز خواند و در محلي که به نام «بابلان» موسوم بود دفن کردند. پس از دفن ، بر سر خاک اين بانو سايباني از حصير برافراشتند تا آنکه زينب- که به نوشته تاريخ قم، دختر امام محمد تقي (ع) بود و پس از سال 256 ه.ق به قم آمد- به جاي آن قبه اي بنا نهاد. از آن پس بسياري از زنان و مردان علوي در اطراف مرقد ايشان دفن شدند. از همان روز نخست، آن مرقد زيارتگاه پيروان و دوستداران خاندان پيامبر (ص) بود و حتي در قرن سوم و چهارم نيز از شهرهاي ديگر مانند ري براي زيارت بدانجا مي رفته اند. بناي مرقد از 350 ه.ق به بعد تغيير تحولات فراواني يافت. بسياري از پادشاهان، امرا و بزرگان به گسترش مرقد و تجديد بناي آن همت گماشتند. در دوره صفويه و قاجاريه توجه فراواني به بازسازي و گسترش فضاي صحن ، حرم و تزيينات آن شد تا اينکه به صورت فعلي درآمد. امروزه آستانه حضرت معصومه (ع) پس از آستانه حضرت رضا (ع) معروفترين و بزرگترين زيارتگاه ايران است. روايت شده است که حضرت صادق (ع) به گروهي از مردم ري که به ديدنشان رفته بودند بشارت دفن يکي از نوادگانشان را به نام فاطمه در قم داد و در فضيلت زيارت مرقد آن بانو تأکيد نمود. درباره عمر حضرت معصومه (ع) نيز روايات متفاوت است؛ سن ايشان را هيجده و بيشتر نيز نوشته اند.

نظر به اينکه پدرشان ،امام موسي کاظم (ع) در سال 179 ه.ق به دستور هارون الرشيد دستگير و زنداني شدند و چهار سال در زندان ماندند و همانجا به شهادت رسيدند و حضرت معصومه (ع) در سال 201 ه.ق از دنيا رفتند ، سن ايشان حداقل بيست دو سال بوده است.

آن حضرت از زنان عالم و محدث بود و روايات متعددي از طريق ايشان در کتب حديث شيعه و اهل سنت آمده است.