شفيعه روز جزا


«يكى از امتيازات بزرگى كه شهر عزيز قم دارد، اين است كه بر گرد مضجع شريف يكى از برگزيدگان اهل ‏بيت‏عليهم السلام حضرت فاطمه معصومه ‏عليها السلام بنا شده است.» مقام معظم رهبرى

اجمالى از زندگى فاطمه معصومه عليها السلام
نام شريف آن بزرگوار، «فاطمه‏» و مشهورترين لقب ايشان «معصومه‏» است. پدر بزرگوارش، امام هفتم شيعيان حضرت موسى بن جعفرعليه السلام و مادر مكرمه‏اش، حضرت نجمه خاتون‏عليها السلام است كه آن بانو، مادر امام هشتم حضرت على بن موسى الرضاعليه السلام نيز است . ازاين‏ رو، حضرت معصومه (س) با حضرت رضاعليهما السلام از يك مادر هستند.
ولادت آن حضرت در روز اول ذى‏القعده سال 173 ه . ق در مدينه منوره واقع شده است. ديرى نپاييد كه در سنين كودكى، با مصيبت ‏شهادت پدر گرامى خود در حبس هارون در شهر بغداد مواجه شدند. از آن پس تحت مراقبت و تربيت ‏برادر بزرگوارش، حضرت على بن موسى الرضا(ع) بزرگ شدند. در سال 200 ه . ق در پى اصرار و تهديد مامون عباسى سفر تبعيد گونه حضرت رضاعليه السلام به مرو آغاز شد. آن حضرت بدون اين‏ كه كسى از بستگان و اهل‏ بيت‏ خود را همراه ببرند راهى خراسان شدند.

يك سال پس از هجرت برادر، حضرت معصومه‏ عليها السلام به شوق ديدار برادر، همراه عده‏اى از برادران و برادرزادگان به سوى خراسان حركت نمودند و در هر شهر و محلى از سوى مردم مورد استقبال واقع مى‏شدند. اين‏جا بود كه آن حضرت نيز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زينب (‏س) پيام مظلوميت و غربت‏برادر گرامى‏شان را به مردم مؤمن و مسلمان مى‏رساندند و مخالفت‏ خود و اهل‏بيت‏ (ع) را با حكومت‏حيله‏گر بنى‏عباس اظهار مى‏فرمودند. بدين ترتيب، تا كاروان حضرت به شهر ساوه رسيد، عده‏اى از مخالفين اهل ‏بيت‏(ع) كه از پشتيبانى مامورين حكومت‏ برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند. در نتيجه، تقريبا همه مردان كاروان به شهادت رسيدند، حتى بنا بر نقلى حضرت معصومه‏عليها السلام را نيز مسموم نمودند.

به هرحال، يا بر اثر اندوه و غم زياد از اين ماتم و يا بر اثر مسموميت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه‏ عليها السلام مريض شدند و از آن‏ جايى كه ديگر امكان ادامه راه به سوى خراسان ممكن نبود، قصد شهر قم را نموده و سؤال فرمودند: از اين شهر (ساوه) تا «قم‏» چند فرسخ راه است؟ در پاسخ گفتند: ده فرسخ. فرمودند: مرا به شهر قم ببريد؛ زيرا از پدرم شنيدم كه مى‏فرمود: «شهر قم مركز شيعيان ما است.»

بزرگان شهر قم، وقتى از اين خبر مسرت‏بخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند، و در حالى كه، «موسى بن خزرج‏» بزرگ خاندان «اشعرى‏» زمام ناقه آن حضرت را به دست گرفته بود، و عده فراوانى از مردم پياده و سواره گرداگرد كجاوه حضرت در حركت‏ بودند. در روز 23 ربيع الاول سال 201 ه . ق حضرت وارد شهر مقدس قم شدند. سپس در محلى كه امروز «ميدان مير» ناميده مى‏شود در جلوى منزل شخصى «موسى بن خزرج‏» شتر آن حضرت زانو زد و افتخار ميزبانى حضرت نصيب او شد.



آن بزرگوار به مدت 17 روز در اين شهر زندگى نمود و در اين مدت، مشغول عبادت و راز و نياز با پروردگار متعال بود.

هم‏اكنون محل عبادت آن حضرت حجره‏اى است در مدرسه ستيه به نام «بيت النور» كه محل زيارت ارادتمندان آن حضرت است.

سرانجام، آن بزرگ يادگار اهل‏بيت‏(ع) در روز دهم و يا دوازدهم ربيع الثانى سال 201 ه. ق، پيش از آن‏كه ديدگان مباركش به ديدار برادر روشن شود، در ديار غربت و با اندوه فراوان ديده از جهان فرو بست و شيعيان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجليل فراوان پيكر پاكش را به سوى محلى به نام «باغ بابلان‏»، كه قبرستان خانوادگى اشعريون بود، تشييع و به خاك سپردند . پس از دفن حضرت معصومه‏ عليها السلام، "موسى بن خزرج" سايبانى از بوريا بر فراز قبر شريف ايشان قرار داد، تا اين‏كه پس از سال‏ها حضرت زينب‏(س) دختر امام جواد(ع) اولين گنبد را بر فراز قبر شريف عمه بزرگوارشان بنا كرد و بدين سان، تربت پاك آن بانوى بزرگوار اسلام قبله ‏گاه قلوب ارادتمندان به اهل بيت‏ عليهم السلام و دارالشفاى دل سوختگان عاشق ولايت و امامت ‏شد.

فضايل و مناقب حضرت معصومه عليها السلام
الف. شرافت‏خانوادگى
آن حضرت «بنت رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله‏» و «بنت ولى‏الله‏» و «اخت ولى‏الله‏» و «عمة ولى‏الله‏» است و اين امر خود سرچشمه ساير فضايل و كمالات معنوى و روحانى آن بزرگوار است.

ب. عالمه و محدثه اهل بيت عليهم السلام
يكى از والاترين عناوينى كه نشان ‏دهنده بلندى مرتبه علم و آشنايى كريمه اهل ‏بيت‏عليهم السلام با معارف بلند اسلام و مكتب حيات‏بخش تشيع است، محدثه بودن آن حضرت است. بزرگان علم حديث، احاديث و روايات رسيده از آن حضرت را قبول و به آن استناد مى‏نمايند؛ چرا كه آن حضرت جز از افراد مورد وثوق و اطمينان حديث نقل نمى‏كند.
ج. معصومه
فاطمه معصومه كه خود پرورش يافته مكتب ائمه طاهرين‏ عليهم السلام و يادگار صاحبان آيه تطهير است، نمونه عالى از طهارت و پاكى است ، ‏به حدى كه خاص و عام ايشان را "معصومه" لقب داده‏اند.
د. كريمه اهل بيت عليهم السلام
از دير زمان آستان قدس فاطمى، منشا هزاران كرامت و عنايت ربانى بوده است. چه قلب‏هاى نااميدى كه سرشار از اميد به فضل و كرم الهى و چه دست‏هاى تهى كه سرشار از رحمت ربوبى؛ و چه انسان‏هاى بريده از همه جا و نااميد از همه كس، كه با دلى شاد و روحى پيوسته به ابديت از درگاه پر فيض و كرم اين كريمه اهل بيت‏عليهم السلام برگشته و براى خود نوعي زندگى براساس ايمان مستحكم به ولايت اولياى حق بنا نهادند.
و. مقام شفاعت آن حضرت
از جمله كسانى كه به شفيعه بودنش در روايات و آثار دينى تصريح شده است، فاطمه معصومه‏ عليها السلام است. (1)
حضرت معصومه‏عليها السلام در روايات
امام صادق ‏عليه السلام فرمود: براى خدا حرمى است و آن مكه است، و براى رسول خدا صلى الله عليه وآله حرمى است و آن مدينه است، براى اميرالمؤمنين‏عليه السلام حرمى است و آن كوفه است و براى ما حرمى است و آن شهر قم است و به زودى زنى از فرزندان من در آنجا دفن خواهد شد كه نامش «فاطمه‏» است. هركس كه او را زيارت كند بهشت ‏بر او واجب خواهد شد(2)
امام جواد عليه السلام فرمود: كسي كه عمه ام را در قم زيارت كند پاداش او بهشت است. (3)

امام صادق (ع) : كسي كه آن خانم ( حضرت معصومه عليها السلام) را زيارت كند در حالي كه آگاه به شأن و منزلت ايشان باشد، به بهشت مي رود.(4)

امام رضا عليه السلام فرمود: هركس معصومه را در قم زيارت كند ، مانند كسي است كخ مرا زيارت كرده است.(5)

پي نوشت:
1- برگرفته و تلخيص است از كتاب زندگى‏نامه حضرت معصومه‏عليها السلام، انتشارات آستانه مقدسه قم.
2- البحار، ج 60، ص 216.

3- كامل الزيارة.

4- بحار الانوار، ج 48، ص 307.

5- ناسخ التواريخ، ج 3، ص 68.