بسم الله الرحمن الرحیم



فلسفه اختلاف اول ماه


سؤال:

چرا اول ماه با اختلاف افق ها فرق مى‏كند؟

توضيح اين كه:

اول ماه با اختلاف افق ها فرق مى‏كند و مثلا در كشورى امروز اول ماه است و در كشور ديگرى كه در شرق آن واقع شده فرداست؟

پاسخ:

استدلالات علمى و آزمايشهاى مختلف، كروى بودن زمين را بوضوح ثابت مى‏كند و اين مساله امروز جزء مسلمات علمى شمرده مى‏شود؛

از طرفى كره ماه هم در حركت خود به دور زمين «تقريبا» در هر ماه يك دور كامل را طى مى‏كند و بر اثر همين گردش ماه به دور زمين «هلال»،

«بدر» «تربيع» و «محاق» صورت مى‏گيرد؛ زيرا هميشه نصف كره ماه كه در مقابل خورشيد قرار دارد روشن است، منتها طرز قرار گرفتن ماه و

خورشيد و زمين (بر اثر گردش ماهانه كره ماه) گاهى چنان است كه ما تمام نيمكره روشن ماه را مى‏بينيم و در آن وقت «بدر كامل» است و

گاهى طورى مى‏شود كه نيمى از آن به طرف ماست و آن هنگام «تربيع» است و به همين ترتيب ساير حالاتى كه براى ماه ديده مى‏شود به

سبب اختلاف نحوه قرار گرفتن «ماه و زمين و خورشيد» است. به اين ترتيب در نقاط غربى به واسطه اين كه زمين كروى است شرايط رؤيت زودتر

صورت مى‏گيرد و هلال زودتر رؤيت مى‏شود ودر نقاط شرقى شرايط رؤيت ديرتر حاصل مى‏گردد و به همين دليل ديرتر رؤيت مى‏شود.

اين موضوع را به وسيله ساده‏اى مى‏توان آزمايش كرد؛ يك كره معمولى جغرافيايى را از سقف آويزان مى‏نماييم و در مقابل آن يك چراغ قرار مى‏دهيم

بطورى كه چراغ محاذى يا بالاتر از آن باشد، سپس در آخر اتاق دور از چراغ مى‏ايستيم، خواهيم ديد كه تمام نيمكره تاريك رو به سوى ماست، كم كم

كه جلو مى‏آييم به جايى مى‏رسيم كه هلال باريكى از نيمكره روشن در برابر ما آشكار مى‏گردد و به اين ترتيب روشن مى‏شود كه تغيير محل ما در

مشاهده هلال مزبور مؤثر است و با توجه به انحناء و كرويت زمين تاثير افق ها در مشاهده و عدم مشاهده هلال واضح‏تر مى‏گردد. [1]

------------------پاورقی-------------------------------------------

[1]. پاسخ به پرسشهاى مذهبى - نويسندگان: آيات عظام ناصر مكارم شيرازى و جعفر سبحانى