صلیب شکسته یا سواستیکا یا گردانه مهر یک چلیپا با شاخه*های ۹۰ درجه به سمت راست یا چپ است. که معمولاً با جهت افقی یا گوشه*هایی با زاویه ۴۵ درجه می**باشد. در شکل هندی نقطه*هایی در هر ربع آن قرار می**دهند.
واژه سواستیکا swastika از سانسکریت می باشد و آمیزه ای از سو = خوب و خوش + استی =هستی و استی، می باشد؛ یعنی، خوش بختی و نشان خوشبختی. در ایران باستان چنین نشانه ای را "گردونه مهر" می گفته اند.
سواستیکا در تمام هنرها و طراحی*های تاریخ بشری پدیدار می**باشد، نشان بسیاری از چیزها، همچون خوش اقبالی، خورشید، برهما یا هندوها بود. در روزگار باستان، صلیب شکسته در بین سومری ها، سلت ها و یونانی ها استفاده می**شد.
در غرب، سواستیکا عموماً با نام صلیب شکسته و به عنوان نماد نازیسم شناخته می*شود (به خاطر آنکه به عنوان نشان حزب ملی کارگران سوسیالیست آلمان به*کار می*رفت). پس از جنگ جهانی دوم، این نماد چهره مشهوری در غرب پیدا کرده*است.


خاستگاه

نشان سواستیکا جزئی از میراث فرهنگی اقوام آریایی است که از هزاران سال پیش به کار می**رفته است. نشانه هایی از آن در تروی و ایران پیدا شده است.نمونه ای از آن گردن بندی بسیار زیبا می باشد که در شمال ایران یافت شده است.





در آیین مهر این نشان را گردونه مهر می نامند برخی می پندارند چهار پره آن آمیزش چهار عنصر اصلی آّب ، باد ، خاک ، آتش را می رساند. برخی دیگر آن را ساده شده شکل خورشید و درخشش پرتو های آن می دانند.