آدرس آیه ای بمضمون: برای ازدواج از فقر نترسید؟

[!ALIPOUR!]

خداوند در آيه 32 سوره مباركه نور مي فرمايد:
"وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ"
بى ‏همسران خود و غلامان و كنيزان درستكارتان را همسر دهيد اگر تنگدستند خداوند آنان را از فضل خويش بى نياز خواهد كرد و خدا گشايشگر داناست
استاد جوادي آملي در خصوص اين آيه مي فرمايند :
"اگر كسي نتوانست خويشتن‌دار باشد بالأخره نكاح براي او لازم شد يا نزديك به لزوم است و به سراغ كسي رفت كه فرزندي دَم بخت دارد آنها در اثر فقرِ اين داماد آينده او را رد نكنند محتمل است ـ خداوند او را با اميد به لطف الهي ـ بي‌نياز كند اين وظيفه كساني است كه دختر دارند به آنها مي‌فرمايد اگر اينها كه آمدند به در منزل شما و نيازمندند در اثر فقر اينها, اينها را رد نكنيد براي اينكه ممكن است خدا اينها را بي‌نياز بكند ﴿وَاللّهُ وَاسِعٌ﴾ است منتها ﴿عَلِيمٌ﴾ كه چقدر بدهد به چه كسي بدهد چه موقع بدهد و مانند آن."(1)
اگر صرفا آدرس آيه را مي خواستيد ، كه عرض شد اما اگر در مقام استدلال با اين آيه شريفه هستيد ، ارتباطي ميان اين آيه و آيه 33 وجود دارد كه در صورت تمايل بيان خواهد شد .

(1)- ر.ك: بنياد بين المللي علوم وحياني اسراء ، تفسير سوره نور ، جلسه 20

[!ALIPOUR!]

بخش اول آيه 33 سوره مباركه نور نيز مطلبي در اين زمينه دارد :
وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّى يُغْنِيَهُمْ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ...
و كسانى كه [وسيله] زناشويى نمى‏ يابند بايد عفت ورزند تا خدا آنان را از فضل خويش بى‏ نياز گرداند...
در نظر اول اينگونه به ذهن مي رسد كه ميان آيه 32 و 33 نوعي تنافي وجود دارد زيرا در آيه 32 مي فرمايد
بى ‏همسران خود و غلامان و كنيزان درستكارتان را همسر دهيد اگر تنگدستند خداوند آنان را از فضل خويش بى ‏نياز خواهد كرد و خدا گشايشگر داناست
ودر آيه 33 مي فرمايد :
و كسانى كه [وسيله] زناشويى نمى يابند بايد عفت ورزند تا خدا آنان را از فضل خويش بى ‏نياز گرداند...
سوالي كه به ذهن متبادر مي شود اين است كه اگر خداوند طبق آيه 32 وعدهٴ غنا داده است ديگر دستور به خويشتن‌داري در آيه 33براي چيست؟!
استاد جوادي آملي در تبيين وجه جمع اين دو آيه مي فرمايند :
"گاهي خيال مي‌شود كه اين جملهٴ ﴿إِن يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ﴾ كه وعده است مثلاً با جملهٴ ﴿وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لاَ يَجِدُونَ نِكَاحاً﴾ هماهنگ نيست خب اگر كسي ندارد خدا او را بي‌نياز مي‌كند ديگر چرا شما او را ترغيب مي‌كنيد دستور مي‌دهيد به خويشتن‌داري؟! پاسخش اين است كه هيچ كليّتي در آيه اول نيست كه خدا هر فقيري را كه قصد ازدواج داشت بي‌نياز مي‌كند اگر آيه پيامش اين بود كه هر فقيري را كه قصد ازدواج داشت خدا او را بي‌نياز مي‌كند با آيه بعدي ناهماهنگ بود "(1)


(1)- بنياد بين المللي علوم وحياني اسراء،همان

[!ALIPOUR!]

و در ادامه توضيح مي فرمايند :
"درباره اوّلي فرمود اگر كسي نتوانست خويشتن‌دار باشد بالأخره نكاح براي او لازم شد يا نزديك به لزوم است و به سراغ كسي رفت كه فرزندي دَم بخت دارد آنها در اثر فقرِ اين داماد آينده او را رد نكنند محتمل است ـ خداوند او را با اميد به لطف الهي ـ بي‌نياز كند اين وظيفه كساني است كه دختر دارند به آنها مي‌فرمايد اگر اينها كه آمدند به در منزل شما و نيازمندند در اثر فقر اينها, اينها را رد نكنيد براي اينكه ممكن است خدا اينها را بي‌نياز بكند ﴿وَاللّهُ وَاسِعٌ﴾ است منتها ﴿عَلِيمٌ﴾ كه چقدر بدهد به چه كسي بدهد چه موقع بدهد و مانند آن. اما دومي مربوط به خود اين جوانهاست اين جوانها اگر وضع مالي‌شان مناسب نيست دست به آلودگي نزنند و خويشتن‌دار باشند آيهٴ 33 وظيفه جوانها را مشخص مي‌كند آيهٴ 32 كه آيه قبلي است وظيفه اولياي دخترها را مشخص مي‌كند كه اگر كسي به سراغ دختر شما آمد و صالح بود و شرايط ازدواج را داشت به بهانه اينكه او وضع مالي‌اش ضعيف است او را رد نكنيد"(1)
بنابراين در هنگام استفاده از اين دو آيه بايد بدانيد در مقام استدلال ، هر يك ناظر به چه موضوع و امري است .
بر اساس اين توضيح استاد ، آيه اول در خصوص وظيفه اولياء است كه به دليل فقر، از ازدواج دخترشان با جواني كه نياز به ازدواج دارد جلو گيري نكنند و آيه دوم ناظر به وظيفه اصولي جوانان است كه خويشتن دار باشند تا وسيله نكاحشان فراهم شود اما اگر نتوانستند خويشتنداري كنند نبايد به حرام دست يازند بلكه بايد اقدام به ازدواج كنند و در اينصورت اولياء دختران نبايد صرفا به دليل فقر از وصلت با آنان خودداري كنند زيرا محتمل است خدا از فضل خود آنان را بي نياز كند .


(1)- همان