هٔ قاعدگی یا سیکل قاعدگی یا دورهٔ قاعدگی یک اصطلاح علمی برای توصیف تغییرات فیزیولوژیکی است که در زنان بارور جهت تولیدمثل جنسی رخ می دهد. قاعدگی فرآیندی است که در آن بافت پوششی رحم ریزش می‌کند. این فرآیند به طور طبیعی در دوران باروری جنسی گونه‌های پستانداران ماده رخ می‌دهد. چرخهٔ قاعدگی زنان در دوران بارداری و شیردهی متوقف می‌شود. چرخهٔ قاعدگی از دوران بلوغ تا زمان یائسگی ادامه می‌یابد. مدت خونریزی قاعدگی برای چندروز، معمولا ۳-۵ روز طول می‌کشد، اما بین ۲-۸ روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به طور متوسط ۲۸ روز طول میکشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است. حجم متوسط خونریزی در هر سیکل ماهانه قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است. سیکل قاعدگی جهت حفظ باروری در زنان و تحت کنترل سیستم اندوکرین ایجاد می شود. این سیکل به سه مرحله تقسیم می شود

  1. مرحله یا فاز فولیکولر
  2. مرحله یا فاز اوولاسیون یا تخمکگذاری
  3. مرحله یا فاز لوتِئال

اگرچه بعضی منابع تقسیم بندی دیگری دارند:

  1. فاز قاعدگی یا خونریزی
  2. فاز تکثیری یا پرولیفراتیو
  3. فاز ترشحی

هر سیکل قاعدگی از اولین روز شروع خونریزی قاعدگی شروع می شود. روش های هورمونی جلوگیری از بارداری با تغییر در سطح هورمون های بدن از بارداری جلوگیری می کنند.







فاز خونریزی یا قاعدگی



به این فاز قاعدگی، پریود، منس نیز می گویند. بروز خونریزی قاعدگی نشانه حامله نبودن یک زن است. اگرچه این علامت خیلی قابل اعتماد نیست، از آنجایی که بعضی از علل، منجر به خونریزی در دوران بارداری می شوند.
عادت ماهانه زنان تقریبا هر ۲۸ روز یکبار رخ می‌دهد. البته ممکن است خصوصیات قاعدگی از جمله طول دوره ماهانه، مقدار خونریزی و شدت آن از زنی تا زن دیگر متفاوت باشد و خونریزی ماهانه خفیف یا شدید، دردناک یا بدون درد، طولانی یا کوتاه باشد. به طور میانگین در بیشتر زنان خونریزی ماهانه ۵ تا ۷ روز طول می‌کشد و در کل ۶۰ تا ۲۵۰ میلی‌لیتر (معادل ۴ قاشق غذاخوری تا حدود یک فنجان) خون در این مدت از دست می‌رود.
در این دوران آمیزش جنسی توصیه نمی‌شود. بعد از دوران بارداری سیکل تخمک گذاری یا قاعدگی برای مدتی به هم می‌ریزد.

فاز فولیکولر

فاز دوم، فاز فولیکولر یا فاز تکثیری نامیده می شود. ازآنجایی که یک هورمون باعث افزایش ضخامت و رشد دیواره رحم می شودبه این فاز، فاز تکثیری می گویند.
با افزایش هورمون اف اس اچ (به انگلیسی: FSH)‏ طی روزهای اول سیکل، تعداد کمی از فولیکول‌های تخمدانی تحریک می شوند.این فولیکول ها در همان بدو تولد به صورت خاموش، وجود دارند. در هر سیکل قاعدگی، این فولیکولها برای غالب شدن، با هم رقابت می کنند، تحت تاثیر چندین هورمون، رشد همه این فولیکول‌ها بجز یکی از آنها متوقف می شود در حالی که فولیکول غالب شروع به رشد و بالغ شدن می کند این فولیکول، فولیکول گراف نام دارد.
زمانی که فولیکول‌ها بالغ می شوند مقدار زیادی استرادیول،نوعی استروژن، ترشح می کنند. استروژن ها شروع به تشکیل یک لایه جدید در اندومتر رحم می کنند. استروژن نیز باعث تحریک کریپت‌ها در سرویکس رحم می‌شوند تا موکوس بارور سرویکس را تولید کنند.
فاز ترشحی

فاز سوم فاز ترشحی نامیده می‌شود.