معرفی رشته­ حسابداری و حسابرسی

v تعریف حسابداری و حسابرسی
o حسابداری یک فعالیت خدماتی است که وظیفه­اش فراهم کردن اطلاعات کمی، که اساسا دارای ماهیت مالی هستند، درباره واحد اقتصادی است. اطلاعات فراهم شده توسط حسابداری باید در تصمیم­گیری­های اقتصادی سودمند باشد.
o حسابرسی فرآیندی منظم و با قاعده (سیستماتیک) جهت جمع­آوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد درباره ادعاهای مدیریت در ارتباط با فعالیت­ها و وقایع اقتصادی، به منظور تعیین درجه انطباق این ادعاها و اظهارات با معیارهای از پیش تعیین شده و گزارش نتایج به افراد ذینفع است.
v رابطه بین حسابداری و حسابرسی
خروجی فرآیند حسابداری، موضوع اصلی عملیات حسابرسی است و غالب شواهدی که در فرآیند حسابرسی مورد استفاده قرار می­گیرد توسط سیستم حسابداری تهیه شده است. در بیشتر مواقع حسابرسی و برخی از تکنیک­های آن چنان با فرآیند حسابداری آمیخته که گویی از اجزای لاینفک سیستم حسابداری است. بنابراین از بسیاری جهات حسابداری و حسابرسی تفکیک ناپذیرند و بدین دلیل حسابرس باید متخصص حسابداری نیز باشد، در صورتی که حسابدار نیازی به تخصص در زمینه حسابرسی ندارد.
v پیشینه حسابداری و حسابرسی در ایران
o پیشینه حسابداری ایران به نخستین تمدن­هایی بر می­گردد که در این سرزمین پا گرفت. مدارک به دست آمده از ایران باستان حکایت از این دارد که در عصر هخامنشی نظام مالی منسجمی برقرار بوده و حساب درآمد و مخارج حکومت به ریز و به دقت ثبت و نگاهداری می­شده است.
o پیشینه حسابرسی نیز در ایران و اسلام به زمانی باز می­گردد که منبعی ( اعم از مالی یا غیر مالی) در جایی وجود داشته است. هرگاه انتقال ثروت مطرح شده، نوعی نظارت و بازرسی با خود به همراه داشته است. خصوصا نظارت حکومت بر اعضا و کارکنان خود و تفتیش اعمال و رفتار والیان و مامورین دولتی از دیرباز وجود داشته و شاید بتوان گفت سابقه­ی آن نزدیک و همراه سابقه­ی تشکیل جوامع اولیه و حکومت­ها است.
v پیشینه رشته حسابداری و حسابرسی و ورود آن به دانشگاه­ها
o رشته حسابداری اولین بار در دهه­ی 1330 با تاسیس اولین آموزشگاه­های عالی و دانشکده­های خصوصی از جمله آموزشگاه عالی حسابداری شرکت ملی نفت ایران، دانشکده علوم اداری و موسسه­ی عالی حسابداری مطرح گردید. در حال حاضر این رشته در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و بدون هیچ گرایشی تدریس می­شود.
o همواره حسابرسی به عنوان یک حرفه مستقل در قالب نهادهای حرفه­ای گوناگون از جمله انجمن­های حرفه­ای، موسسات حسابرسی بخش خصوصی و موسسات حسابرسی بخش عمومی در ایران مورد توجه بوده است اما تا سال 91 به عنوان یک رشته تحصیلی جداگانه محسوب نشده و به عنوان یکی از مواد درسی اصلی در تمامی مقاطع رشته حسابداری محسوب می­شد. لازم به ذکر است از سال 1391 رشته حسابرسی در مقطع کارشناسی ارشد در تعداد محدودی از دانشگاه­ها تدریس می­شود. به منظور قبولی و ادامه تحصیل در این رشته کافی است که دانشجو در آزمون حسابداری شرکت کند و در هنگام انتخاب رشته در صورت علاقه این رشته را انتخاب نماید لذا آزمون جداگانه­ای برای این رشته برگزار نمی­شود.
v هدف رشته حسابداری و حسابرسی
o از آنجایی­که محصول نهایی حرفه حسابداری مبنای تصمیمات اقتصادی اشخاص ذی نفع از جمله مدیران، سهامدارن، اعتباردهندگان، دولت و غیره قرار می گیرد بنابراین می­توان گفت که یکی از اهداف رشته حسابداری آموزش نیروی انسانی متخصص در جمع‌آوری، طبقه‌بندی، ثبت، خلاصه كردن اطلاعات و تهیه گزارشات مالی مطابق معیارهای از پیش تعیین شده از جمله استانداردها و اصول حسابداری می­باشد. از سوی دیگر به روز رسانی استانداردها و اصول حسابداری و تجدید نظر در چارچوب نظری مطابق با عوامل محیطی از جمله موارد با اهمیت و حیاتی در رشته حسابداری محسوب می­شود، بنابراین آموزش نیروی انسانی متخصص در این زمینه از دیگر اهداف این رشته می­باشد.
o هدف رشته حسابرسی تامین نیروی انسانی متخصص و آگاه نسبت به استانداردهای حسابداری و حسابرسی و آخرین تغییرات آن، قوانین مالیاتی و تجارت، کنترل­های داخلی اثربخش و ارزیابی و مدیریت ریسک می­باشد.
v آینده شغلی
فارغ التحصیلان رشته حسابداری و حسابرسی از فرصت‌های متنوع شغلی برخوردار می­باشند به طوری که به ندرت دیده می­شود که فارغ التحصیلان این رشته با مشکل بیکاری مواجه باشند. برای مثال فارغ التحصیلان این دو رشته می­توانند در زمینه­های گوناگون از جمله حسابداری مالی، مدیریت، دولتی، مالیاتی، بیمه و غیره و هم چنین زمینه‎ های گوناگون حسابرسی از جمله حسابرسی مستقل و داخلی فعالیت نمایند.
v توانايي ‌هاي مورد نياز دانشجویان
رشته حسابداری از جمله رشته‌هایی است که از داوطلبان هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می‌پذیرد. اما با توجه به اینکه این رشته یک رشته­ کاملا کاربردی و هسته مرکزی تصمیم­گیری و گزارشگری مالی در یک واحد تجاری می باشد لذا به منظور کسب موفقیت در رشته حسابداری آشنایی با مبانی مدیریت، مبانی اقتصاد خرد و کلان، ریاضی و آمار، مبانی کامپیوتر، قوانین و مقررات مالیاتی و تجارت، اصول بازار سرمایه پیشنهاد می­گردد.
v واحدهای درسی در دانشگاه در سطح کارشناسی ارشد
o رشته حسابداری
دروس پیش نیاز
تعداد واحد
تحلیل آماری
2
روش تحقیق
2
جمع واحدهای دروس پیش نیاز
4
دروس اصلی
تعداد واحد
بررسی موارد خاص در حسابداری
3
سیستم های اطلاعاتی حسابداری
3
اقتصاد مدیریت
3
تئوری حسابداری 1
3
تئوری حسابداری 2
3
حسابرسی پیشرفته
2
حسابداری دولتی پیشرفته
3
حسابداری در مدیریت تکمیلی
3
تصمیم گیری در مسائل مالی
3
مباحث جاری در حسابداری
2
پایان نامه
4
جمع واحدهای دروس اصلی
32
جمع کل
36
جمع واحدهای موثر در معدل
32


* در برخی از دانشگاه­ها دروس اقتصاد مدیریت، بررسی موارد خاص در حسابداری، سیستم­های اطلاعاتی حسابداری و پژوهش عملیاتی پیشرفته جز دروس اختیاری ارائه می­شود که گذراندن 9 واحد از این دروس ضروری می­باشد.
* دروس پیش نیاز در معدل تاثیری ندارند.
o رشته حسابرسی
دروس پیش نیاز
تعداد واحد
آمار
2
روش تحقیق
3
مروری بر مبانی حسابداری
3
جمع واحدهای دروس پیش­نیاز
8
دروس اصلی
تعداد واحد
کاربرد قوانین و مقررات مالی بانکی و بازرگانی در حسابرسی
3
مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته و کاربرد آن در حسابرسی
3
سیستم­های اطلاعاتی مدیریت
3
تئوری­های حسابداری
3
حسابرسی سیستم های کامپیوتری
3
طراحی پژوهشهای حسابرسی
3
بررسی مسائل کاربردی در حسابرسی
2
جمع واحدهای دروس اصلی
20
دروس تخصصی
تعداد واحد
تئوریهای حسابرسی
3
بررسی موارد خاص در حسابرسی
3
سمینار در حسابرسی
2
جمع واحدهای دروس تخصصی
8
جمع کل
36


v دانشگاههای ارائه دهنده رشته حسابداری مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه های سراسری
دانشگاه تهران
باهنر کرمان
دانشگاه تربیت مدرس
شهید چمران اهواز
دانشگاه شهیدبهشتی
شیراز
دانشگاه علامه طباطبایی
فردوسی مشهد
الزهرا
قم
علوم اقتصادی
کردستان
ارومیه
مازندران- بابلسر
اصفهان
ولی عصر- رفسنجان
بوعلی سینا- همدان
یزد
بین المللی امام خمینی- قزوین
موسسه عالی آموزش بانکداری ایران- تهران
رازی کرمانشاه
موسسات و دانشگاه­های غیر انتفاعی
سمنان
دانشگاه پیام نور
سیستان و بلوچستان- زاهدان


v دانشگاههای ارائه دهنده رشته حسابرسی مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه های سراسری
· علامه طباطبایی
· فردوسی مشهد
· موسسات و دانشگاه­های غیر انتفاعی

v ظرفیت دانشگاهها در رشته حسابداری در طی چند سال اخیر

87
88
89
90
91
92
روزانه تهران
63
67
65
75
89
118
روزانه شهرستان
60
73
78
111
101
130
روزانه کل
123
140
143
186
190
248
شبانه تهران
36
43
44
42
62
61
شبانه شهرستان
40
42
36
54
47
55
شبانه کل
76
85
80
96
109
116
پیام نور تهران وکرج
0
0
0
0
0
30
پیام نور شهرستان
20
20
30
63
61
75
کل پیام نور
20
20
30
63
61
105
غیرانتفاعی تهران و کرج
0
0
0
38
36
15
غیرانتفاعی شهرستان
15
15
30
95
270
420
کل غیرانتفاعی
15
15
30
133
306
435
مجازی تهران
0
0
0
62
120
160
مجازی شهرستان
0
0
0
25
60
10
کل مجازی
0
0
0
87
180
170
نیمه حضوری تهران
0
0
0
0
10
0
نیمه حضوری شهرستان
0
0
0
12
12
15
کل نیمه حضوری
0
0
0
12
22
15
بین الملل
0
0
0
25
88
0
پردیس خودگردان
0
0
0
0
0
195
کل
234
260
283
602
956
1284

v ظرفیت دانشگاهها در رشته حسابرسی در طی چند سال اخیر

91
92
روزانه تهران
8
6
روزانه شهرستان
10
7
روزانه کل
18
13
شبانه تهران
14
14
شبانه شهرستان
4
4
شبانه کل
18
18
غیرانتفاعی تهران و کرج
0
15
غیرانتفاعی شهرستان
18
105
کل غیرانتفاعی
18
120
پردیس خودگردان
0
15
کل
54
166


v ضرایب و تعداد سوالات هر درس رشته حسابداری و حسابرسی در دانشگاه سراسری
نام درس
ضرایب
تعدادسوالات
توضیحات
زبان عمومی و تخصصی
2
30
15 سوال زبان عمومی و 15 سوال زبان تخصصی
ریاضی و آمار
3
40
25 سئوال ریاضی عمومی و 15 سئوال آمار و احتمال
حسابداری مالی
3
20

حسابداری صنعتی
2
20

حسابرسی
2
20