ادیان بزرگ درایران باستان(دین زردشت)

[SENATOR]

1- آیین مغان

قبل از ظهور زردشت یعنی پیش از پادشاهی مادها بومیان غیر آریایی ایران دینی داشتند که آیین مغان نامیده می شود .کلمه مغ (مگوش)در زبان قدیم ایران به معنای خادم بوده است.به نظر میرسد مغان از سکنه بومی ایران بوده اندو مانند داویدیان هندوستان پس از ورد آریاییان سرزمین خود را تسلیم انان کرده اند.واژه المجوس که در زبان عربی به زردشتیان اطلاق میشود از همین کلمه مگوش میاید.
برخی از پژوهشگران معتقدند که دوگانه پرستی یعنی ایمان به خدای خیر و شر در دین زردشتی از مغان قدیم ایران امده است زیرا در کتاب گاتها که قدیمیترین بخش اوستا و دارای صبغه ایرانی است چیزی در مورد دو گانگی یافت نمی شود ولی از کتابهای تاریخی بر می اید که مغان قدیم دوگانه پرست بوده اند.مغان به رستا خیز نیز ایمان داشتند.

[SENATOR]

- دین زردشت
هنگامی که چند قرن بر ورود آریاییان به ایران گذشت این قوم اندک اندک به شهر نشینی روی اوردند واین مساله در جهان بینی ایشان تاثیر گذاشت.
درآن روزگار انسان اصلاح گری برخاست وآریاییان که خواستار ترک خرافات قدیم بودند به آیین تازه ای دعوت کرد وآیین مغان را برانداخت.این پیامبر مصلح که خود را فرستاده خدای خوبی و روشنایی معرفی می کردزردشت نام داشت.
وی مدعی بود آیین خود را از اهورا مزدا دریافت کرده تا جهان را از تیرگیها پاک کند وآن را به سوی نیکی وروشنایی رهنمون شود.
زردشتیان به نامهایی چون گبر ومجوسی و پارسی خوانده میشوند.کلمه گبر در زبان سریانی به معنای کافر از جانب دیگران به انان اطلاق گردیده و واژه (المجوس)در دستور زبان عربی اسم جنس جمعی ومفرد ان مجوسی است.المجوس در قران کریم (حج:17)در کنار پیروان ادیان دیگر یافت می شود.
اکثر علمای اسلام زردشتیان را اهل کتاب دانسته اند .احادیثی نیز در این باب موجود است.آیین زردشت حدود یک قرن قبل از میلاد تحول یافت وان صورت تحول یافته را آیین مزدیسنی می نامند.مزدیسنا در لغت به معنای ستایش مزداست.

[SENATOR]

1-3.سرگذشت زردشت
دانشمندان درباره وجود تاریخی پیامبر ایران باستان شک دارند اما بیشتر آنان وجود وی را نفی نمی کنند.
زردشت/زرتشت/زراتشت/زردهشت وکلماتی از این قبیل از واژه (زرثوشتر)(zarathushtra)در گاتها (بخشی از کتاب آسمانی زردشت)می آیدکه طبق نظریه صحیحتر معادل زرداشتریعنی دارنده شتر زرداست.
نام پدرش پوروشسب یعنی دارنده اسب پیر نام مادرش دغدو یعنی دوشنده گاو ماده ونام خاندان وی سپیتمه یعنی سپید نژاد بود.
طبری مورخ مشهور اسلام و پیروان او را زردشت را از فلسطین می دانندو می گویند وی از انجا به ایران امده است اما قول معروف ان است که وی ایرانی واهل آذربایجان بوده است ومحل برانگیختگی او را کوهی نزدیکی دریاچه ارومیه می دانند.
درباره زمان زردشت نیز اختلاف است و زمان وی حتی به 600سال قبل از میلاد نیز برده شده است.اما براساس نظریه مشهور /وی در سال 660قبل از میلاد به دنیا آمد ودر 630قبل از میلاد (در سن 30 سالگی)به پیامبری مبعوث شد.وی در سال 583ق.م در سن 77سالگی در آتشکدهای در بلخ (افغانستان)توسط لشکر قومی مهاجم به شهادت رسید.
گر چه بعثت زردشت در شاهنامه فردوسی آمده است امامتاسفانه آن حادثه در قسمت افسانه ای آن کتاب مذکور است بطوری که درباره گشتاسب (پادشاهی که زردشت اورا دعوت میکند وبه آیین خود در میآورد) اختلاف است.برخی او را ویشتاسب پدر داریوش هخامنشی برابر دانسته اند .از سوی دیگر از نظر تاریخی مسلم است که ویشتاسب نه یک پادشاه بلکه استانداری بوده است.

[SENATOR]

.تعالیم زردشت
درآیین اوستا سه اصل عملی گفتار نیک /پندار نیک/کردار نیک وجود داردکه مانند ان را در ادیان مختلف می یابیم.
احترام به آتش به عنوان یکی از مظاهر خدای روشنایی و افروخته نگه داشتن آن و انجام مراسمی خاص در اطراف آن در معابد به نام آتشکده
مشخصترین ویژگی این آیین است .همچنین آبادانی /کشاورزی/دامداری/وشهرنشینی مورد ستایش قرار گرفته است.احترام به حیوانات مخصوصا سگ وگاو همچنین خوشرفتاری با مردم نیز جایگاهی ویژه دارد.برخی از آداب ورسوم از قبیل مراسم چهار شنبه سوری وسوگند خوردن به روشنایی چراغ وچیزهای دیگر با تعالیم
زردشتی ارتباط دارد.همچنین برخی زندقیان قرون نخست اسلام گرایشهای زردشتی داشتند.

[SENATOR]

اوستا :

کتاب آسمانی زردشتیان اوستا نام دارد که به معنای اساس و بنیان و متن است .این کتاب به خط و زبان اوستایی نوشته شده است که به ایرانیان باستان تعلق دارد و با زبان پهلوی و سانسکریت همریشه است .
به عقیده ی بسیاری از محققان خط اوستایی در دوره ی ساسانیان(226-641م.) پدید آمد و اوستا که قبلا در سینه ها بود به آن خط کتابت شد و به قولی این کار پس از ظهور اسلام صورت گرفته است .زردشتیان و پژوهشگران بر این مسئله اتفاق دارند که اوستا در اصل بسیار بزرگتر بوده است که به عقیده ی برخی روی 12000 پوست گاو نوشته بود.اوستای کنونی دارای 83000 کلمه است و احتمالا اصل آن دارای 345700 کلمه (4 برابر) بوده است . اوستای اصلی با 21 نسک (کتاب یا بخش)تقسیم میشد و اوستای کنونی نیز 21 نسک است.
اوستا 5 بخش دارد :

1-یسنا(جشن و پرستش)قسمتی از این بخش گاتها نامیده می شود (به معنای سرود).این بخش که مشتمل بر ادعیه و معارف دینی و معروف ترین قسنت اوستاست ./به خود زردشت نسبت داده می شود در حالی که سایر قسمت های اوستا را به پیشوایان دین زردشت نسبت می دهند .
2-ویسپرد (همه ی سروران)مشتمل بر نیایش .
3-وندیداد (قانون ضد دیو)درباره ی حلال و حرام و نجس و پاک .
4-یشت ها (نیایش سرود و تسبیح)
5-خرده اوستا (اوستای کوچک)درباره ی اعیاد و مراسم مذهبی و تعیین سرود های آنها.
زردشتیان علاوه بر اوستا تفسیری به نام زنداوستا و کتب مقدس دیگری به زبان پهلوی دارند .