گر هدف ما كمرنگ باشد،شدت و ضعف مسیر برای ما كم اهمیت است و انگیزه ای برای رسیدن

ما را مشتاق نمی كند؛اما اگر هدف ما بسیار ارزشمند باشد،راه دوم را انتخاب می كنیم و برای
رسیدن به آن از هیچ تلاش وكوششی دست بر نمی داریم و میدانیم كه برای رسیدن به آن،سختی هایی
رانیز باید متحمل شویم ؛بنابراین،

شور وشوق رسیدن به هدف، انگیزه تلاش كردن را در ما زیاد می كند.

انتخاب مسیر ،همان برنامه ریزی درست ومطلوب است؛یعنی اگر ما هدف مشخص و معینی
داشته باشیم و آن هدف برای ما بسیار ارزشمند باشد،شور وشوق رسیدن به آن ،این انگیزه را در
ما ایجاد می كند كه چگونه برای پیمودن به بهترین نحو برنامه ریزی كنیم تا بهترین نتیجه را در راه رسیدن
به هدفمان بگیریم؛بنابراین،«برنامه ریزی تنظیم راههای هدفمندبرای رسیدن به هدف است.»
بدون هدف، برنامه ریزی معنایی ندارد ؛همانگونه كه بدون انگیزه،هدف نیز معنایی ندارد؛پس برای
رسیدن به هدف،ابتدا باید اهداف جزئی تر را طی كرد؛مثل پلكان یك پله كه برای رسیدن به آخرین پله
«طبق تحقیقات انجام شده ،یكی از ویژگی های بارز انسان ،قدرت تفكر واندیشه است.انسان در طول
زندگی خودباید ابتدا از اولین پله شروع كرد،هرگز از تفكر و اندیشه جدا نبوده است وبا تفكر صحیح
توانسته است به حل مسائل ومشكلات خود بپردازد و به رشد و تعالی نائل آید»؛بنابراین، در طراحی
برنامه درسی می تواند با استفاده ازتفكر صحیح ،مسیر رسیدن به هدف خود را اانتخاب كند.
در برنامه ریزی درسی می توان به دو صورت عمل كرد؛یا طراحی واستفاده از برنامه ای كه هدفمند
سازمان یافته ودقیق است كه به شیوه منظم قابل اجراست و بر اساس زمانهای مشخص تنظیم و
اجرامی شود ،ویا براساس ذهنیت افراد شكل می گیرد و فرد با توجه به توانایی اش ،بدون در نظر گرفتن
زمان مشخص شروع به مطالعه می كندو بر اساس نیاز خود ،به كارهای تفریحی و استراحت می پردازد ؛
در هر صورت این به خود شما بستگی دارد هر شیوه های را كه با روحیه شما سازگار است ،برگزیده تا با
اجرای آن ،بهترین وبیشترین نتیجه را به دست آورید و به هدف خوددست یابید .در اینجا هدف ما اجرای
نوع اول است.
آنچه در طراحی برنامه ریزی درسی مؤثر است:
نكاتی كه در طراحی برنامه درسی خوب موثر است ، به شرح زیر است:
بررسی كتابهای درسی:
در انتخاب محتوای كتابهای درسی باید درباره مطالبی كه در برنامه گنجانده می شود،تصمیم بگیرید.
ابتدا همه کتابهایی را كه باید مطالعه شود ، گردآوری كنید و درباره حجم انها ، سخت و آسان بودن آنها
و مدت زمانی كه به هرفصل و بخش اختصاص می یابد ، نظر دهید و تعیین كنید كه به هر كدام در طول روز
، هفته و ماه، می بایست چه مدت زمانی برای مطالعه اختصاص داده شود . توجه داشته باشید كه در
تنظیم وقت نباید فقط به كتابهایی كه علاقه مندید، اهمیت دهید ؛ در این گونه موارد ، منطقی فكر كنید
و برای كتابهایی كه محتوای آنها سخت تراست،زمان بیشتری را برای مطالعه در نظر بگیرید .


از کجاشروع کنیم؟
برای جلوگیری از سردرگمی باید بدانیم كه از كجا باید شروع كنیم ؛ یعنی وقتی كتابهای مورد نظر خود

را سبك وسنگین كردیم و مدت زمان لازم را برای مطالعه را به آنان اختصاص دادیم،می بایست تعیین

كنیم كه ابتدا از چه كتابهایی شروع كنیم. بعضی از افراد از كتابهای سخت شروع می كنند تا به كتابهای

آسان برسند. بعضی دیگر ازكتابهای آسان به مشكل شروع می كنند و بعضی دیگر ترجبح میدهند كه

كتابهای آسان و مشكل را با هم بخوانند؛در هر صورت ، اینكه یك كتاب را تا آخر می خوانید و بعد سراغ

كتاب دیكری می روید و یا برنامه روزانه شما متنوعاست و فصلهای از چند كتاب را برای مطالعه روزانه ی

خود انتخاب می كنید، یك مسئله شخصی است و بستگی به عادت مطالعه شما دارد. آنچه در اینجا

اهمیت دارد ، این است كه سعی كنید درسهای مشكل را به ساعتهایی كه احساس می كنید بهتر

می توانید بخوانید و بازدهی بیشتری دارید، اختصاص دهید و درسهای آسانتر را به روزهای دیگر

موكول كنید؛ همچنین ترتیب كتابهایی كه برای مطالعه انتخاب می كنید، می بایست به گونه ای باشد که

در حین مطالعه و یادآوری مطالب در آنها تداخل ایجاد نشود.
جایگاه هر درس را مشخص كنید و تعیین كنید كه ابتدا چه تكالیفی را انجام دهید، بهتر است و چه
تكالیفی را با تاخیرانجام دهید، برایتان مشكلی پیش نمی آید.


انعطاف پذیری برنامه درسی را طوری طراحی كنید كه امكان تغییر در آن باشد تا هنگام اجرای آن
اگر احساس كردیدكه برنامه خیلی راحت و آسان و یا خیلی سخت و فشرده است، بتوانید نواقص
آنرا برطرف كنید و با نظارت و بازنگریبه ساماندهی مجدد آن بپردازید؛ چرا كه انرژی شما در برنامه ریزی
سخت و فشرده بزودی هدر می رود و توان ادامه برنامه رانخواهید داشت و در برنامه ریزی راحت و آسان،
مدت زمانی را كه باید به مطالعه می پرداختید، هدر می دهیدو درواقع حداكثر استفاده را از حداقل زمان
نمی كنید و ممكن است كه برای ادامه مطالعه، وقت كم بیاورید؛ بنابراین ،
برنامه را به گونه ای طراحی كنید كه امكان تغیرات لازم در آن امكان پذیر باشد.


پشتكار و سختكوشی:
پشتكار و سختكوشی در اجرای برنامه درسی؛ نشان دهنده انگیزه قوی شما برای رسیدن به هدف
است؛ اما برای اینكه همیشه در طول اجرای برنامه مصمم باشید، باید قبل از اجرای آن خود را ملزم
كنید تا بر اساس برنامه عمل كنید و در صورت عدم تعهد، خود را مجبور به جبران ان كنید؛ یعنی در
ساعتهایی كه برای كارهای غیر قابل پیش بینی در نظر گرفته بودید، تخطی خود را از برنامه جبران كنید.


برنامه های غیر درسی:
در یك برنامه درسی خوب باید به امور غیر درسی نیز توجه داشته باشید ؛ یعنی مدت زمان كوتاهی را
نیز به كارهای غیر درسی اختصاص دهید؛ مثل مطالعات غیر درسی، پیاده روی، ورزش و هر چیز دیگری
كه مورد علاقه تان است .
توجه داشته باشید كه با افراط در اجرای برنامه های غیر درسی، در مسیرهای انحرافی قرار نگیرید و
از هدف اصلی و برنامه اصلی خود دور نشوید.
لازم است مدت زمانی كه به برنامه های غیر درسی اختصاص میدهید ،خیلی طولانی نباشد؛مثلا اگر
قبلا دو ساعت ورزش انجام می دادید ،اكنون زمان كمتری را به آن اختصاص دهید.


استفاده از مؤسسات وكلاس های آموزشی:
استفاده از مؤسسات و كلاسهای آموزشی را در برنامه های درسی ،به اجبار توصیه نمی كنیم ؛
اما اگر احساس می كنید كه نیاز به كلاس تقویتی دارید و تصمیم گرفته اید كه به كلاس های آموزشی
بروید ،خوب تحقیق كنید كه آن مؤسسات حتما معتبر وقابل اعتماد باشند ؛همچنین برای رفع اشكالات
درسی می توانید به صورت گروهی باهمكلاسی ها ودوستانتان مشكلات درسی تان را مطرح و برطرف
كنید ویا با شركت در كلاسهای غیر تقویتی كه درخود مدارس برگزار می شود ،نیز می توانید كمك
زیادی در رفع اشكالات درسی تان بكنید .


آزمون استفاده از تست وآزمونهای معتبر:
استفاده از تست وآزمونهای معتبر را در برنامه های خود بگنجانید ،چرا كه به كار گیری آن در پایان
 یادگیری هر مطلب بسیار مفید است.سعی كنید كه بعد از پایان هربخش ویا هر درس ،با استفاده
از سؤال های چهار جوابی وآزمونهای آزمایشی بلافاصله توانایی یادآوری مطالبی را كه یاد گرفته اید
ارزیابی كنید؛چون فراموشی معمولا بعد از گذشت 24ساعت بیشتر است.در موقع تست زدن درس جدید ،
به عقب برگردید و دوباره تست های دروس گذشته را بزنید تا مروری بر آنچه فرا گرفته اید داشته باشید.


تنظیم ساعات مطالعه :
سوال هایی كه این روز ها بیشتر از ما پرسیده می شود، این است كه برای برنامه ریزی در
شبانه روز چند ساعت درس بخوانیم بهتر است. پاسخ واضح و روشنی به این سؤال نمی توان داد ؛
چرا كه توانایی مطالعه افراد با یكدیگرمتفاوت است.بعضی از افراد ظرفیت مطالعه شان زیاد است و
با وجود این كه ساعت های طولانی را به مطالعه اختصاص می دهند،كمتر احساس خستگی می كنند ؛
اما بعضی دیگر از افراد نمی توانند در طی شبانه روز زیادمطالعه كنندو در مطالعه طولانی مدت،
بیشتر احساس خستگی می كنند .تشخیص میزان ساعت مطالعه هر فرد به خود فرد بستگی
دارد و خود او باید تشخیص دهد كه چقدر باید بخواند ،استراحت كند و یا به كارهای دیگرش بپردازد .
در واقع با توجه به شناختی كه هر شخص از خود دارد ،میتواند بهترین برنامه رابرای خود تدوین كند.
تنها توصیه ای كه می توانیم در این مورد به شما داشته باشیم ،این است كه در شروع مطالعه و
در ماه های اول ،بهتر است زمان بیشتری را به مطالعه اختصاص دهید تا در ماه های آخر و ایام
تعطیل عید نوروز ،فشار كمتری به شما وارد شود وفرصت كافی برای مرور مطالب درسی داشته باشید .
محققان معتقد ند كه افراد موفق آنهایی نیستند كه فقط سر كلاس حاضر می شوند ،به درس
گوش می دهند،یادداشت برمی دارند ،و منتظر می مانند تا معلم ،تاریخ امتحان را اعلام كند ؛
بلكه افراد موفق كسانی هستند كه زمان مورد نیاز برای انجام تكالیف درسی را پیش بینی می كنند ،
درباره تكالیفی كه باید انجام دهند ،اطلاعات لازم را به دست می آورند،در مواقع ضروری به صورت گروهی
كار می كنند وهر كاری را كه باعث نظم بیشتر در انجام امورشان می شود ،انجام می دهند و به طور كلی
افراد موفق ،افرادی فعال هستند؛نه منفعل.


برنامه ریزی بلند مدت وكوتاه مدت:
رعایت نكاتی كه در طراحی یك برنامه درسی توضیح دادیم ،اساس تشكیل یك برنامه درسی خوب است.
با رعایت این نكات در برنامه روزانه ،این نظم فكری در شما ایجاد می شود كه بدانید وقتی صبح از خواب
بیدار می شوید ابتدا بایدبه چه كاری بپردازید و به طور خودكار ،بدون هیچ گونه دغدغه ای ،وارد عمل
یكی دو هفته بعد از اجرای برنامه ،نتیجه حاصل از آن را بررسی كنید تا بدانید كه آیا در اجرای برنامه
موفق بوده اید یاخیر .
آیا به نقاط ضعف و قدرت خود پی برده اید و بدانید كه آیا از اجرای برنامه راضی هستید یا نه.
در صورت عدم رضایت ، در برنامه خود تجدید نظر كنید و در صورت رضایتمندی می توانید بر همین
اساس برای بقیه روزهای هفته برنامه ریزی كنید و با اجری برنامه روزانه و هفتگی می توانید برای
یك ماه و ماههای بعد نیز برنامه ریزی كنید و بدین ترتیب ، برنامه كوتاه مدت و بلند مدت شما
شكل می گیرد .
موانع اجرای برنامه درسی :
موانع زیادی در اجرای صحیح برنامه درسی شما تاثیر گذار است كه برخی از آنها به شرح زیر است:
- عدم تسلط بر موضوع های درسی.
- عدم شناخت نقاط ضعف و قوت خود و تلاش برای برطرف كردن انها .
-عدم اعتماد به نفس و تصورات منفی از توانایی خود .
- ضعیف و كمرنگ شدن هدف و انگیزه .
- خیالبافی ، سستی و ......
توجه داشته باشید كه برای به دست آوردن خواسته های خود ، باید كمی بیشتر تلاش كنید و برای
مدتی متقبلسختی و زحمت شوید . همه آدم های موفق ، با تلاش سختی به موفقیت رسیدند .
امیدواریم كه شما هم از این دسته آدمهای موفق باشید .


«موفقیت و پیروزی همه شما را از خداوند منان خواستاریم .»