آکنه یک پدیده فیزیولوژیک است که مختص دوران نوجوانی و جوانی است و به شکل های مختلف همچون ندول، پاپول، مادول و ... تظاهر می کند و تا زمانی که ترشح هورمون های جنسی به طور نامنظم ادامه دارد فرد کماکان با مشکل آکنه روبرو است، این پدیده روز به روز در اثر آلودگی هوا افزایش می یابد و عامل اصلی آن نوعی میکروب عفونت زا است که در هوای آلوده بسیار زیاد است و با نشستن روی پوست صورت تولید زخمی چرکی می کند که در واقع همان آکنه یا جوش صورت است و به راحتی تحت درمان قرار می گیرد.
دکتر «مونا بهاد» متخصص پوست، مو و زیبایی در این زمینه معتقد است: ترشح هورمون های جنسی متعاقب پدیده بلوغ، باعث افزایش میزان چربی غدد پوستی شده و میکروب های ساکن این منطقه را مبدل به عوامل بیماریزایی می کند که با فعالیت بیش از حد روی پوست چرب باعث ایجاد آکنه می شوند. زمینه ژنتیکی فرد در شدت بروز آکنه بسیار مهم است به این معنا فردی که پدر، مادر یا اقوام نزدیک وی در نوجوانی مرتباً دچار مشکل آکنه می شدند، به احتمال زیاد خود حین نوجوانی آکنه را تجربه خواهند کرد.
وی معتقد است: در برخی از افراد بروز آکنه تنها به دوران نوجوانی محدود نمی شود و تا زمانی که ترشح هورمون های جنسی قطع شود (مثل یائسگی در زنان) همچنان ادامه دارد و این مسأله تنها به نوع وضعیت فیزیکی فرد برمی گردد.
وی می گوید: تشدید آکنه بعد از توقف دوره درمان یک امر کاملاً طبیعی بوده و تا زمانی که فرد از دارو استفاده می کند، هورمون های جنسی وی به طور مرتب ترشح کرده و یا میکروب های مولد آکنه دائماً سرکوب می شوند؛ اما به محض اینکه دارو قطع شود، روند فیزیولوژیک ترشح نامرتب هورمون ادامه پیدا می کند و زمانی که بدن فرد با این بحران روبرو است نوجوان یا جوان با مسأله آکنه مواجه خواهدبود.
«دکتر حسن صیرفی» متخصص بیماری های پوست و مو نیز معتقد است: در بروز آکنه عوامل متعددی مانند شروع دوره بلوغ و افزایش هورمون های مردساز، افزایش چربی پوست و یا فعالیت یک میکروب بی خطر به نام p.acnes در فولیکول مو باعث شروع بیماری آکنه و یا جوشهای غرور جوانی می شوند.
وی می گوید: درمان اصلی در آکنه های معمولی استفاده از آنتی بیوتیک های موضعی یا خوراکی و ترکیبات مختلف موضعی هستند. این در حالی است که در صورت عدم تأثیر این داروها می توان درمانهای هورمونی را جایگزین آنها کرد. درمانهای هورمونی جهت از بین بردن آکنه شامل ترکیبات استروژن، پروژسترون، اسپیرولاکتون و کورتون است که این ترکیبات هورمونی یا از طریق مهار رهاسازی هورمونهای گوناد و تروپین از غدد داخلی و یا از طریق محیطی مانع از فعالیت غدد چربی پوست می شوند. وی در رابطه با ترکیبات کورتون واسپیرولاکتون می گوید: کورتونها باعث کاهش ترشح هورمونهای مردانه از غدد فوق کلیه می شود و قرص اسپیرولاکتون هم که یک ترکیب ضدهورمون مردانه است، برای درمان آکنه در زنان بالاتر از ۳۰سال و به مدت شش ماه استفاده می شود. همچنین مصرف قرص های جلوگیری از بارداری نیز در برخی مواقع در درمان آکنه مؤثرند ولی باید دانست به علت وجود هورمون استروژن در این ترکیبات خطر ایجاد عوارض عروقی مانند انسداد عروق وریدی وجود دارد؛ بنابراین لازم است هنگام استفاده از این قرص ها برای جلوگیری از عوارض بیشتر، از قرص هایی با مقادیر کم استروژن و یا قرص های «تری فازیک» استفاده کرد.
وی معتقد است: به طور کلی اصول درمان قرص های جلوگیری در آکنه هنگامی است که این بیماری به تمام درمانهای متداول مقاوم باشد. همچنین در مواجهه با آکنه شدید نیز می توان در صورتی که استفاده از یک ترکیب اسیدی ویتامینA یا ایزوترتیتوئین جوابگو نباشد از ترکیبات هورمونی جهت درمان بهره برد.
دکتر «مریم فرخی نسب» متخصص پوست و مو نیز در ادامه می گوید:
کرمهای جوان کننده هم که حاوی آلفاهیدروکسی اسید هستند علاوه بر از بین بردن چین و چروکهای سطحی، در رفع جوشها و آکنه های پوستی نیز مؤثرند. استفاده از این کرمها، چربی پوست را متعادل کرده، پوست استحکام می یابد و همچنین، ترکیبات آلفاهیدروکسی اسید موجود در این کرمها با تسریع فرآیند ترمیمی لایه خارجی پوست، شفافیت را برای پوست به ارمغان می آورند. وی می گوید: افراد می توانند هر شب به مقدار کافی از این کرم ها برای تمام قسمتهای پوست صورت به جز دور چشم و لب استفاده کنند، البته در طول درمان و پس از آن استفاده از کرمهای ضدآفتاب و مرطوب کننده را فراموش نکنند.
در ادامه دکتر «ثریا قاسم پور» متخصص پوست،مو و زیبایی نیز می گوید: برای درمان آکنه (جوش صورت) و برای متعادل کردن چربی صورت باید ازخوردن چربیهای جامد که نقطه ذوب آنها بیش از ۳۷درجه است پرهیز کرد و به جای آنها از روغن های مایع و سیال که در هوای معمولی کمتر از ۳۷درجه هستند استفاده کرد؛ همچنین باید از خوردن قند و شکر، شیرین های تازه و خامه ای پرهیز کرد، همچنین توصیه می شود که آنها روی غذاهای پرچرب کمی دارچین بپاشند تا چربی آنها گرفته شده و عوارض ناشی از آن کاهش یابد. خوردن شکلات و خوراک مغزدار مانند گردو، فندوق، پسته، بادام و... برای نوجوانان و جوانان مضر است زیرا جوشهای صورت آنها را افزایش می دهد.
مصرف خیسانده برگ هلو و زردآلو نیز برای آن دسته از جوانانی که صورت آنها جوش می زند، مفید است. در صورتی که با این دستورات جوش صورت بهبود پیدا نکرد آنها باید از کاسنی و کاهو استفاده نمایند.
وی معتقد است: افرادی که در هوای آلوده زندگی می کنند باید مصرف روزانه یک لیوان شیر را در برنامه غذای خود بگنجانند زیرا یکی از عوامل آلودگی های هوا سرب است که در اثر ترافیک ایجاد می شود؛ بنابراین با مصرف شیر می توان جلوی عوارض ناشی از آن را گرفت.
همچنین جوانانی که به طور مکرر دچار آکنه می شوند باید از شستن صورت خود با صابونهای حاوی سود سوزآور (Naoh) خودداری کنند و صورت خود را با آب ماست ترش و سدر و یا آب گرم بشویند.