کار تسمه تایمینگ چیست؟

این تسمه که در قسمت داخلی، دارای دندانه های عرضی (عاجدار) است، توسط پولی دندانه دار سر، میل لنگ به حرکت در آمده و عامل گردش پولی دندانه دار میل بادامک در قسمت سر سیلندر موتور میباشد. گردش میل بادامک نیز به نوبه خود باعث بالا و پایین رفتن سوپاپها در جایگاهشان در زمان معینی که نیاز است به محفظه احتراق موتور ،سوخت و هوا وارد شود و یا دود خارج گردد، میشود. این زمان معین و مشخص را TIME میگویند.




در خودروهای قدیمی از چرخ دنده و یا زنجیری شبیه به زنجیر دوچرخه ولی بصورت چند قلو برای گرداندن میل بادامک که کار آن باز و بسته نمودن سوپاپها میباشد، استفاده میشد. چرخ دنده و زنجیر باعث ازدیاد صدا و وزن در موتور خودرو میگردید. خودروهای جدید، برای افزایش قدرت و کاهش مصرف سوخت ،دارای موتور های با تراکم بالا میباشند و معمولا تاج پیستون (سر پیستون) صاف است. در صورت خرابی دندانه ها و یا بریدن تسمه مذکور ، میل بادامک اصطلاحا از تایم افتاده و سوپاپهایی که نابهنگام باز شده و پایین آمده اند با سطح بالای پیستون برخورد می نمایند. و عاملی برای خرابی پیستون وکج شدن سوپاپها و یا خرابی سیلندر و سرسیلندر و شاتونها خواهد شد در این وضعیت موتور خاموش شده و تا تعمیر کلی و نصب تسمه جدید روشن نمیشود.
ضمنا تا رفع مشکل باید از استارت زدن بیهوده موتور ، برای جلوگیری از آسیب بیشتر پرهیز کرد .عواملی که باعث کوتاه شدن عمر و یا پارگی تسمه و یا کنده شدن دندانه های آن و نهایتا باعث خارج از تایم شدن موتور قبل از موعد مشخص شده میگردند عبارتند از :
۱- استفاده زیاد از دورهای بالای موتور بخصوص در دورهای بیش از ۴۰۰۰ دور در دقیقه و انجام شتابگیری ناگهانی مثبت TAKE OFF و یا کاهش شتاب ناگهانی منفی با استفاده از موتور .
۲- عدم استفاده از دنده متناسب با قدرت و سرعت خودرو، اصطلاحا دنده مرده در سربالائی ها و یا هنگام عبور از موانع ، باعث فشار نا متعارف بر روی سوپاپهای موتور و در نتیجه مقاومت میل بادامک برای گردش روان توسط این تسمه میگردد.
۳- خرابی بلبرینگ هرزگرد تسمه سفت کن و گیرپاژ آن ،باعث پارگی و کشیدگی یا رد کردن و بریدن دندانه تسمه خواهد شد. معمولا کار کرد زیاد و یا سفت بودن زیاد تسمه عامل خرابی هرزگرد میباشد، تسمه باید بین ۲ الی ۳ میلیمتر قابل انعطاف باشد. و با دستگاه مخصوص سفتی آن تنظیم شود.
۴- نصب تسمه نامرغوب و تقلبی که توان تحمل فشار و کار زیاد را ندارد. ( تسمه نو در سطح بیرونی و داخلی بر اثر تا کردن برای آزمایش نبایستی ترک و شستگی دیده شود. و یا الیافی از آن در حال جدا شدن باشد و یا حتی یکی از دندانه های آن مشکل داشته باشد. تسمه هایی که بشکل تا خورده نگهداری شده اند و یا اشیاء دیگری روی آنها گذاشته شده اند. دچار مشکل خواهند شد.)
۵- روغن ریزی سر میل لنگ و چرب شدن تسمه تایم.
۶- عدم استفاده از خودرو بمدت طولانی.




آسیبهای ناشی از بریدن و یا رد کردن و یا جدا شدن دندانه های تسمه تایم :
در خودروهایی که دارای موتور پژو نوع XU7JP/L3 1800 سی سی میباشند اگر موتور روشن باشد یا خودرو در حال حرکت باشد و تسمه تایمینگ که عامل گردش میل بادامک و در نهایت پائین بردن سوپاپها میشود یک عاج( دنده) رد کند یا پاره شود و راننده سریعا ، دنده خودرو را در وضعیت دنده خلاص قرار ندهد ، چون کماکان میل لنگ موتور در حال گردش بر اثر حرکت چرخها میباشد باعث بالا آمدن پیستون میگردد ؛ در این وضعیت سر پیستون به ته سوپاپهایی که پائین مانده اند، برخورد میکند و موجب آسیب به سوپاپ و پیستون و یا سایر اجزاء موتور خواهد شد. بنابراین تعویض بموقع تسمه تایم، باعث جلوگیری از آسیب به موتور خودرو میگردد. هنگام تهیه تسمه نو، به جنس آن از نظر مرغوب بودن و استحکام دندانه ها، به علت حساسیت ، حتما توجه کنید و نگذارید مکانیک نوع نامرغوب را نصب نماید .
زمان تعویض تسمه تایم :
زمان تعویض این تسمه از ۶۰۰۰۰ هزار کیلومتر ( رانندگی با شتابهای منفی و مثبت زیادو با دور بالای موتور – دنده مرده – ایستایی و عدم کارکرد خودرو بمدت طولانی – گذشت زمان زیاد حدود مثلا ۳ سال از آخرین نصب – صدا دار شدن بلبرینگ تسمه سفت کن- روغن ریزی سر میل لنگ – تسمه نامرغوب – تسمه بیش از حد سفت ) تا ۸۰۰۰۰ هزار کیلومتر ( رانندگی ملایم و پیوسته و با دور موتور متوسط و گذشت زمان حدود ۲ سال) متغییر میباشد . در صورتیکه از کیلومتر آخرین نصب و نوع کارکرد خودرو مطللع نمیباشید توصیه میشود مکانیک شما ، تسمه را بصورت گفته شده بازدید کند:
در روز روشن و پر نور کاپوت را تا آخرین درجه آن بالا بزند و سمت چپ موتور ( سمت شاگرد) در محلی که شیلنگهای رفت و برگشت بنزین به باک جفت هم قرار گرفته اند و بصورت قوس تقریبا نیمدایره میباشند، شیلنگها را از روی بست آنها بدون فشار دادن بیش از حد آزاد کرده و روپوش لاکی تسمه تایم که زیر شیلنگها قرار گرفته را با باز کردن دو پیچ نگهدارنده آن که یکی در بالا و دیگری در پائین است باز کند. ( پیچ پائینی آچار خوری سخت دارد بهمین علت مکانیک اینکار را بهتر است انجام دهد) خودرو را در دنده ۵ گذاشته و آرام حرکت دهید و با عبور تسمه از مقابل شما آنرا از نظر فرسودگی و ترک خوردگی و نخ کش شدن و یا آسیب دیدگی و یا چرب بودن چک کند . در صورت وجود هر کدام از موارد گفته شده نیاز به تعویض تسمه توسط مکانیک خواهید داشت.