اگر به آزادراه سر می‌زنید به این معنی است که از لینوکس (بخوانید گنو / لینوکس) و نرم افزار‌های آزاد و بازمتن استفاده میکنید و به آن‌ها عشق می‌ورزید یا دست کم به این حوزه اهمیت می‌دهید و اخبارش را دنبال می‌کنید. در‌واقع ما اینجا با یک عشق مشترک طرف هستیم.
در این مقاله سعی دارم به نرم افزارهای آزاد و بازمتن از جمله لینوکس اشاره کنم و وضعیت را طی چند سال اخیر بررسی کنم. پس لطفاً به عقب تکیه دهید و تا آخر مقاله با من، نوا اژدری همراه باشید.
شروع رابطه

بیشتر از چهار سال است که به شخصه از لینوکس استفاده میکنم و به آن عشق می‌ورزم عشقی که از پیشنهاد دو تن از دوستانم (شکیب و بهزاد) که پیشتر از من از اوبونتو استفاده می‌کردند شروع شد و تصمیم گرفتم اوبونتو ۱۰.۰۴ را دریافت و در کنار ویندوز نصب کنم. در روزهای اول تنها مدت کمی از اوبونتو استفاده میکردم اما بعد تصمیم گرفتم برای فهم بهتر لینوکس، ویندوز را پاک کرده و اوبونتو تنها سیستم عاملم باشد (تنها برای آشنایی). این شروع رابطه من بود با این عشق مشترک.
شما یادتون نمیاد

لینوکس اون دوران با لینوکس امروز فاصله خیلی زیادی داشت. با بسیاری از لپ‌تاپ ها به هیچ وجه کنار نمی‌اومد، خیلی از کارت‌های بی‌سیم (wireless) را تحویل نمیگرفت. شما یادتون نمیاد اون دوران به زحمت می‌شد بازی که دست کم سه بعدی باشد را در مرکز نرم افزاری اوبونتو پیدا کرد که آن هم جذابیتش از بازی‌های سگا کمتر بود و نصاب‌های آزاد کارت گرافیک‌ هم که … بگذریم.
اما امروز اوضاع طوری دیگری است، کمتر می‌بینیم لینوکس با سیستمی به مشکل بر بخورد، امروز لینوکس Steam را دارد که هنوز هیچی نشده بیش از پانصد بازی را برای لینوکس ارائه می‌دهد و قرار است به زودی سیستم عامل و کنسول بازی لینوکسی ارایه دهد. کی فکرش را می‌کرد که ChromeBook ها پر فروش ترین لپ‌تاپ سال در فروشگاه آمازون شوند و در حوزه موبایل جایی که آینده کمی خودش را به ما نشان می‌دهد یک سیستم عامل لینوکسی بیشترین سهم بازار را آن هم با اختلافی فاحش از رقبا داشته باشد و به زودی چهار سیستم عامل لینوکسی دیگر نیز (اوبونتو، فایرفاکس، Tizen، Sailfish OS) به طور جدی به این رقابت وارد شوند. لینوکس امروز تا جایی پیشرفت کرده است که شرکت اپل، شرکتی که به خلاقیت معروف است (بخوانید بود) با تمام ثروت و Patent خود چه در ویژگی و چه در طراحی به طور آشکار از لینوکس تقلید می‌کند. در یک جمله باید بگویم لینوکس امروز به لینوکس فردا نزدیک‌تر است.

وضعیت در ایران

همانطور که در بالا خواندید وضعیت لینوکس و نرم افزار‌های آزاد و باز متن در دنیا خوب است و هر روز شاهد پیشرفت‌های بیشتری در این حوزه هستیم اما وضعیت در ایران مقداری پیچیده است. در ایران هر روز تعداد کسانی که به لینوکس مهاجرت میکنند در حال افزایش است. اما از این افزایش چه خیری به لینوکس میرسد؟ تقریباً هیچی در‌واقع باید بگویم تنها منفعتش همان کاربری است و نه بیشتر به این معنا که ما یک مصرف کننده صرف هستیم و تقریباً هیچ تولید جدی در این حوزه نداریم. متأسفانه در ایران تقریباً هیچ شرکتی در روند توسعه نرم افزار‌های آزاد و بازمتن شریک نیست در حالی که بسیاری از شرکت‌ها محصولات خود را بر پایه نرم‌افزارهای آزاد و بازمتن می‌نویسند و با قیمت‌های گزاف نیز به سازمان‌ها می‌فروشند و هیچ کدی را به جامعه بر نمی‌گردانند چیزی که خلاف فلسفه و قانون نرم‌افزار‌های آزاد است.
میدانیم که دولت تصمیم گرفته است تا در سال‌های آینده تمام دستگاه‌های اجرایی را برای مهاجرت به لینوکس آماده کند اما آیا استفاده از لینوکس باعث می‌شود که نرم‌افزار‌های ایرانی که برای سازمان‌ها ارائه می‌شود بعد از بازنویسی اجازه نامه نرم‌افزار‌ی خود را تغییر دهند؟ به شخصه بعید می‌دانم.
پس متأسفانه خیلی نمیشود روی شرکت‌ها حسابی باز کرد، در‌واقع تنها امید پیشرفت این حوزه در ایران به شما است، شمایی که به لینوکس و نرم ‌افزار‌های آزاد و بازمتن عشق می‌ورزید.
حالا شاید تنها سؤالی که مطرح میشه این باشه: تو حاضری برای عشقمون چیکار کنی؟