تقویم تاریخ -18 سپتامبر میلادی

[SENATOR]

تصميم تزار به تصرف قلمرو ايران در قفقاز

الكساندر يكم تزار روسيه، در دومين سال سلطنت خود به فکر جهانگشايي در جنوب و شرق آن كشور افتاد و در جلسه 18 سپتامبر سال 1802 ژنرالهاي خود، موضوع را مطرح ساخت. در مرحله نخست، هدف تزار تصرف گرجستان و قسمت هاي ديگري از قفقاز و نيز همه آلاسكا و غرب كاناداي امروز و شمال غربي ايالات متحده بود. در اين جلسه، تزار علاقه مندي زيادي به پيشروي در مركز اروپا نشان نداد. در اروپاي مركزي، الكساندر يكم گاهي با ناپلئون در حالت جنگ و زماني در وضعيت صلح بود. الكساندر يكم 23 مارس سال 1801 پس از قتل پدرش «پل»، تزار روسيه شده بود.
در اجراي تصميم 18 سپتامبر 1802 تزار، ژنرال «سي سيانوف» شهر تفليس را كه در قلمرو ايران بود تصرف كرد و چندي بعد پيشروي خود را به سوي جنوب دنبال كرد كه منجر به آغاز جنگ اول ايران و روسيه در سال بعد شد. سي سيانوف سپس به خواست ايران، با طرح نقشه اي كشته شد كه ژنرالهاي بعدي موفق شدند هدفهاي تزار را تامين كنند و سرانجام در سال 1828 مرز جنوبي امپراتوري روسيه در غرب درياي مازندران، رود ارس تعيين شد.
دو جنگ معروف روسيه با ايران در زمان پادشاهي فتحعليشاه قاجار روي داده بودند. اين پادشاه مغول تبار و دولت او به سبب بي اطلاعي از اوضاع و تحولات جهان و نداشتن مهارت در ديپلماسي تازه، دستاويز قدرت هاي اروپايي (انگلستان، فرانسه و روسيه) شده بودند. به علاوه، شخص فتحعليشاه ذاتا مردي خسيس بود و اين خصلت او وسيعا به زيان وطن ما تمام شد.

[SENATOR]

بازيافتن قديمي ترين قانون اساسي جهان ـ اهميت يك قانون اساسي و به اين مناسبت مسئله تفسير اصل 44

«ارنست شوكين دو سارزكde Sarzec» باستانشاس فرانسوي (متولد در سال 1832 و متوفا در سال 1901) در پي كاوش هاي خود در جنوب عراق امروز (Ur - منطقه سكونت سومريان باستان)، در سپتامبر 1877 (هجدهم اين ماه) اعلام كرد كه موفق به يافتن قديمي ترين قانون اساسي جهان شده كه قدمت آن به 2300 سال پيش از ميلاد مي رسد. وي كه كدهاي مكشوفه را «قانون اساسي اوروكاگنا Urukagena» نام نهاد گفت كه اين كدها از آن جهت روح القوانين (ام القوانين) بوده اند كه حقوق و تكاليف اتباع، تكاليف و وظايف دولت، روابط دولت و ملت، ساختار كشور، نظام حكومتي، اموال و اركانهاي دولتي، قواي حكومتي و ... را روشن مي ساختند و تصميمات دولتي نمي توانست از چارچوب آنها تجاوز كند. براي نمونه؛ يكي از اين كدها استثمار را منع كرده بود كه يك اصل است نه ماده و تبصره.
ارنست شوكين گفته بود كه اين كدها از نظرات «سولون» آتني در 594 پيش از ميلاد، منشور كوروش بزرگ سال 529 پيش از ميلاد، مگناكارتاي سال 1215 ميلادي و عقايد پوليبيوس، لاك، منتسكيو، و ... به دور نيستند و مطابقت دارند كه جمهوري روم باستان عنوان كانستيتوشن به مفهوم پايه و ساختار (Constitution) بر آن نهاده كه با تخريب پايه و زيربنا، ساختمان ويران خواهد شد. پاپ ها بعدا دستورهاي كتب مقدس را كه غير قابل تغيير هستند «Canon كانون» ناميدند.
در پي تعريفي كه «منتسكيو» از قانون اساسي يك كشور بعمل آورد و نظرات مشابه، اصلاح، تفسير و بازنگري يك اصل و يا برخي از اصول يك قانون اساسي از وظايف پارلمانها خارج شده است يعني با قوانين موضوعه و نظامات دولتي نمي شود يك اصل قانون اساسي را تغيير داد و تفسير كرد مگر با تصويب مجلس موسسان و رفراندم (كسب نظر مردم با دست كم دو سوم آراء). استحكام يك قانون اساسي به ثابت نگهداشتن اصول آن است. براي مثال: دولت آمريكا از سال 1926 كه بنگاه سخن پراكني سي. بي. اس. در سپتامبر آن سال آغاز بكار كرد هنوز نتوانسته است يك اصل قانون اساسي اين كشور را اصلاح كند و واژه «پرس Press (رسانه هاي چاپي) را شامل راديو تلويزيون كند. اهميت يك قانون اساسي در ثبات آن است و مقامات دولتي از هر مرتبه، به حفظ و رعايت آن سوگند ياد مي كنند.
در سالهاي 1385 و 1386 هجري خورشيدي (به ويژه از شهريور ماه اين سال كه تاريخ طرح لايحه دولت پيرامون اصل 44 در پارلمان اعلام شد) اين پرسش به ميان آمده است كه آيا مي شود اصل 44 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران را به نام «سياست هاي اجرايي آن» با مصوبه هاي مجمع تشخيص مصلحت نظام و مجلس شوراي اسلامي بازنگري و احيانا اصلاح و تفسير كرد؟، مخصوصا در اصلي كه ارتباط به اموال ملّي و مالكيت جامعه (همه اتباع) دارد و اين مالكيت از آغاز سده چهاردهم هجري به تدريج تحقق يافته است. آيا اگر اين اصل وضعيتي مشابه خصوصي سازي اموال ملي در آمريكاي لاتين و روسيه پس از فروپاشي شوروي پديد آورد مسئول كيست و چه راه حلي برايش وجود خواهد داشت و صدها سئوال ديگر كه هر روز چند مورد آن به مولف اين سايت ارسال مي شود. بسياري از انديشمندان مطرح در سطح جهان هنگام تصويب اصل 44 در سال 1358 هجري، از آن به عنوان يك اصل بسيار مهم ـ اصلي كه در جامعه «طبقه و كلاس» ايجاد نمي كند و باعث طغيان و اعتراض نمي شود ياد كرده بودند.
اصل 44: نظام اقتصاد جمهوري اسلامي ايران برپايه سه بخش دولتي، تعاوني و خصوصي با برنامه ريزي منظم و صحيح استوار است.
بخش دولتي شامل كليه صنايع بزرگ، صنايع مادر، بازرگاني خارجي، معادن بزرگ، بانكداري، بيمه، تامين نيرو، سدها و شبكه هاي آبرساني، راديو و تلويزيون، پست و تلگراف و تلفن، هواپيمايي، كشتيراني، راه و راه آهن و مانند اينها است كه به صورت مالكيت عمومي و در اختيار دولت است.

[SENATOR]

دکتر مصدق: در نزاع روزنامه ها با يکديگر مداخله نمي کنم

در پي چند هفته انتقادهاي تند روزنامه هاي چپگرا از روزنامه اطلاعات كه فعاليتهاي اورل هريمن سياستمدار ـ ديپلمات آمريكايي را كه به تهران آمده بود بيش از حد بزرگ كرده بود و در خبرها او را « مستر هريمن » ذكر و جزئيات كارهايش در تهران و حتي ميهماني هاي خصوصي اش را گزارش مي كرد و اخبار جنگ كره را نيز از منابع آمريكايي ترجمه و عكسهاي ژنرال ريجوي فرمانده نظامي آمريكا در كره جنوبي را تقريبا هر روز در صفحه اول خود به چاپ مي رساند، دكتر مصدق رئيس دولت وقت 28 شهريور 1330 گفت كه وارد بحث روزنامه ها نخواهد شد. اين بحثها براي روشن شدن مردم و رشد دمكراسي لازم است. مردم خودشان بايد بررسي و قضاوت كنند كه كدام طرف درست مي گويد . دولت براي مداخله در اين امور انتخاب نشده است.
برخي روزنامه هاي چپ همچنين اشاره كرده بودند كه دبير اخبار بين الملل( آن زمان ) روزنامه اطلاعات پس از ديدار از آمريكا به دعوت دولت اين كشور، تغيير جهت داده است.

[SENATOR]

سالگشت درگذشت شهريار، استاد شعر

محمد حسين بهجت تبريزي (شهريار) از شعراي بزرگ معاصر ايران 18 سپتامبر 1988 (شهريور 1367) در 82 سالگي درگذشت و روز وفات او، روز ملي شعر و ادبيات اعلام شده است كه از آن پس هر سال در بيست و هفتم شهريور بر گزار مي شود.
شهريار كه در تبريز به دنيا آمده بود در تهران به تكميل تحصيلات متوسطه پرداخت و سپس وارد مدرسه طب شد ولي پيش از آن كه اين مدرسه را تمام كند، ترك تحصيل كرد و به مشهد رفت و سپس كارمند بانك شد اما از گفتن شعر و مطالعه موسيقي و تمرين آن دست نكشيد. نخستين اشعار استاد شهريار در 23 سالگي اش (سال1308 هجري) به چاپ رسيده بود. استاد شهريار در گفتن انواع شعر مهارت تام داشت و غزل را به سبك حافظ مي گفت. اشعار او عميق و موثر بود و بردل مي نشست. موسيقيدانان برپايه اشعار او آهنگ ساخته اند كه آهنگ ”حالا چرا؟“ ساخته روح الله خالقي معروفترين آنها است. از شهريار اشعار متعدد باقي مانده است از جمله حيدربابا، هذيان دل، موميايي، تخت جمشيد و ....

[SENATOR]

در اهميت دمكراسي و آموزش آن: با نوشتن داستان هم مي توان مسادل بزرگ را بيان كرد

دكتر «هاروي ويلر» استاد علوم سياسي و مولف كتابهاي متعدد از جمله «دمكراسي در زمان انقلاب»، «سياست هاي انقلاب»، «زندگي و انديشه هاي فرانسيس بيكن» و «بحران در محافظه كاري» 16 سپتامبر 2004 در 85 سالگي در كاليفرنيا از اين دنيا رفت. وي در زمينه تامين دمكراسي گفته است: تا زماني كه افراد هر جامعه جزئيات دمکراسي را از طريق آموزش فرا نگيرند نمي توان اطمينان داشت كه دقيقا پياده شود و تامين نظر كند، شبه دمكراسي و دمكراسي غلط بدتر و زيانبخش تر از نبودن دمكراسي است. استاد ويلر دمكراسي را به اتومبيل تشبيه كرده و گفته است: اتومبيل وسيله اي خوب و كمال مطلوب است، ولي اگر به دست كساني افتد كه نتوانند رانندگي كنند بي حاصل خواهد بود و اگر اين افراد در رانندگي مهارت نداشته باشند و آن را برانند ممكن است سانحه و حتي فاجعه ببار آورند. وي پيشنهاد كرده است كه هر ملت بايد يك رشته قوانين كيفري براي مجازات سوء استفاده كنندگان از دمكراسي داشته باشد و دمکراسي در مدارس از دروس اجباري باشد. تامين دمكراسي آسان نيست، مهمترين تمرين ملي است كه سرنوشت هر ملت به آن بستگي دارد.
پروفسور «ويلر» در عين حال نويسنده چند داستان است. وي عقيده داشت كه از طريق داستان نگاري هم مي شود مسائل را بيان كرد تا يادآور شوند و برايشان راه حل به دست آيد.
شهرت جهاني پروفسور ويلر به خاطر نوشتن داستاني تحت عنوان « فيل ـ سيف Fail - Safe» در سال 1962 است كه فاجعه يك جنگ اتمي را در ذهن مجسم مي كند.
داستان از آنجا آغاز مي شود كه اشتباه يك مامور گمنام باعث جنگ اتمي آمريكا و شوروي مي شود و چيزي از تمدن باقي نمي ماند.
دو سال بعد بر پايه اين داستان تخيلي، يك فيلم پر بيننده سينمايي ساخته شد و زمينه را براي امضاي چندين قرارداد و ميثاق بين المللي درباره محدود كردن توليد و آزمايش سلاحهاي اتمي هموار ساخت، ميان كرملين و كاخ سفيد واشنگتن تلفن قرمز كشيده شد و كليد بكار بردن سلاحهاي اتمي در كيف هاي ويژه اي قرار گرفت كه در اختيار سران مسكو و واشنگتن هستند و همه جا آنها را با خود مي برند.
در حال حاضر روسيه و آمريكا بيش از كشورهاي ديگر اسلحه اتمي دارند و چين پس از اين دو كشور قرار گرفته است.

[SENATOR]

ركود اقتصادي در آمريكا ـ اشغال نظامي عراق به خاطر نفت بود، ولي ...

18 سپتامبر 1873 يك بانك آمريكايي در شهر فيلادلفيا ورشكست شد و متعاقب آن اين كشور وارد يك دوره 4 ساله ركود اقتصادي گرديد كه در تاريخ به «Panic of 1873 پنيك 1873 ـ 1877» معروف است. كاهش شديد بهاي خانه و زمين سال 2007 در آمريكا باعث شده است كه برخي از افراد اقساط وام خود را به بانكها و موسسات رهني ندهند (زيرا رها ساختن خانه براي تصاحب آن توسط بانك و موسسه مالي، اصطلاحا «فوركلوژر» به سود آنانست) و در نتيجه پاره اي از اين موسسات مالي فعاليت خود را متوقف ساخته اند (زيرا كه در آمريكا، يك موسسه مالي و بانك مي تواند اسناد رهن را نزد بانكي بزرگتر به وثيقه بگذارد و وام با بهره ارزانتر بگيرد).
در سپتامبر 2007 رئيس جمهوري آمريكا از شوراي پول اين كشور ( مديريت بانكهاي مركزي 12 گانه آمريكا) خواست كه پول بيشتري با بهره كمتر در اختيار بانك هاي تجاري بگذارند تا معاملات مستغلات رونق گيرد كه قبول درخواست رئيس جمهور باعث كاهش جهاني ارزش دلار شده است.
در واكنش به اين وضعيت، 16 سپتامبر 2007 آلن گرينسپن 81 ساله رئيس پيشين شوراي پول آمريكا كه تا سال 2006 به مدت بيش از 18 سال اين سمت انتخابي را برعهده داشت سكوت خود را شكست و در چند مصاحبه رو به ضعف گذاردن اقتصاد آمريكا را به گردن دولت جورج دبليو بوش گذارد و گفت: هزينه هاي دولتي از كنترل خارج شده است، اين دولت (دولت بوش) سالهاست كه با كسر بودجه (قرض) كار مي كند ـ اين كسر بودجه تنها در سال 2004 معادل 413 ميليارد دلار بود. هزينه ماندن در عراق سرسام آور است. همه مي دانند كه جنگ عراق به خاطر «نفت» شروع شد (وجود اسلحه كشتار جمعي و القاعده در عراق، بهانه بود). گرينسپن از اعضاي جامعه يهوديان آمريكا كه عضو حزب جمهوريخواه است پيش بيني كاهش بيشتري را در بهاي مستغلات در آمريكا كرد. وي گفت كه در كتاب 531 صفحه اي اش تحت عنوان «عصر تلاطمThe Age of Turbulence» (منتشره در سپتامبر 2007) كه عمدتا حاوي خاطرات و يادداشت هاي اوست جزئيات بحران اقتصادي را شرح داده است.

[SENATOR]

زمان برتري جهاني ادبيات ايران

18 سپتامبر سال 2004 دكتر «نورمن كنتورCantor» تاريخدان معروف كانادايي كه كتاب هاي متعدد درباره تاريخ سياسي ـ نظامي و تاريخ ادبيات قرون وسطا نوشته و عمري را در دانشگاههاي آمريكا و انگلستان تدريس كرده بود در 75 سالگي درگذشت.
وي بود كه در كتاب درسي خود «ادبيات قرون وسطا»، اين قرون را دوران برتري جهاني ادبيات فارسي خوانده و نوشته است كه ايران در آن عصر بهترين مردان فكر و ادب را به جهان عرضه داشته بود. وي از ارادتمندان حافظ، سعدي و فردوسي بود. وي گفته بود كه هيچ كشوري جز ايران، «فردوسي» ندارد.
در سالهاي اخير تلاش هاي پيگير و مشترك تازه اي از سوي ايران، تاجيكستان و افغانستان به منظور پيشبرد ادبيات و خالص سازي زبان مشترك آغاز شده كه اميد است به نتايج چشمگير بيانجامد.

[SENATOR]

زادروز نيويورك تايمز

18 سپتامبر (روزي چون امروز) در سال 1851 «نيويورك ديلي تايمز» كه توسط جاروس ريموند Jarvis Raymond تاسيس شده بود كار انتشار خود را آغاز كرد كه بعدا به نيويورك تايمز تغيير نام داد. ريموند در سال 1856 با تني چند از ناشران روزنامه هاي آمريكا، خبرگزاري اسوشيتدپرس را تاسيس كرد. در قرن نوزدهم، سالها بهاي هر نسخه نيويورك تايمز در تكفروشي ها دو پني (دو صدم يك دلار = 19 تومان) بود. اين روزنامه در سال 1896 توسط «آدولف اوكس Adolph Ochs» كه در آمريكا در يك خانواده از مهاجران يهودي آلماني به دنيا آمده بود خريداري شد و همچنان در دست اين خانواده است. نيويورك تايمز اينك مالك چند رسانه ديگر از جمله بوستون گلوب ونيويورك هرالد تريبيون و راديو تلويزيون است.

[SENATOR]

کتاب بهترين کاريکاتورهاي سياسي سال 2005

«چارلزبروك» مولف آمريکايي كتاب مجموعه بهترين كاريكاتور هاي سياسي سال 2005 را به توزيع داده است. اين كاريكاتورها كه يك نمونه آن در زير مي آيد، يك دنيا سخن در دل دارند كه به زبان غير مستقيم و طنز بيان مي دارند. در سنجش نظرات مخاطبان روزنامه ها، 16 سال متوالي است كه صد درصد اين مخاطبان گفته اند كه يكي از دلايل خريد روزنامه، چاپ كاريكاتور سياسي آن است كه معمولا در صفحه مقالات منتشرمي شود.
اين كاريكاتور (بالا) كه توسط «جو ماژسكي» كاريكاتوريست آمريكايي كشيده شده نشان مي دهد كه دولت آمريكا در پوشش «گل آزادي» در جنگهاي جهاني دوم، كره، ويتنام، كويت، افغانستان (جنگ با تروريسم) و عراق شركت كرده است و كاريكاتوريست اين جنگها را به صورت خارهاي گل ترسيم كرده است.
اين كتاب حاوي هزار كاريكاتور سياسي است.

[SENATOR]

نخستين امپراتور خوب روم

18سپتامبر سال 96 ميلاديدر پي ترور دوميتيانDomitian امپراتور روم به دست «بادي گارد» سابق برادر زاده اش (ژوليا دختر تيتوس)، سناي روم «ماركوس نرواMarcus Cocceius Nerva» 68 ساله را به عنوان امپراتور تازه انتخاب كرد. مورخان، نروا را يكي از پنج امپراتور خوب روم بشمار آورده اند، زيرا كه وي اموال مصادر شده از سالهاي قبل و حتي دهها سال پيش از امپراتور شدنش را به صاحبان آنها و يا وراثشان پس داد، اعلام كرد كه طرحهاي دولتي را قبلا به اطلاع مردم خواهد رساند تا در «فوروم» درباره آنها بحث كنند، ماموران او نتيجه اين بحث ها را به اطلاعش برسانند و سپس به اتفاق سنا درباره آنها تصميم بگيرد. وي همچنين اعلام كرد كه متهمان سياسي و افرادي كه مورد سوء ظن خيانت به كشور قرار مي گيرند نبايد تا به آوردن سند و مدرك قابل قبول بازداشت شوند. وي كه داراي فرزند نبود، به پيشنهاد افسران ارتش، ژنرال تراژان را به فرزند خواندگي پذيرفت كه پس از او امپراتور شد و در جنگ سال 117 با ايران جان سپرد (بيشتر مورخان نوشته اند كه در جنگ منطقه «هاتراHatra» زخمي شد و درگذشت و برخي ديگر مرگ او را بر اثر گرما و خستگي در ميدان جنگ و بيهوشي ناشي از آن نوشته اند كه به نظر درست نمي آيد). هادريان جانشين تراژان از همه دعاوي روم نسبت به قلمرو ايران صرفنظر كرد تا صلح ميان دو امپراتوري برقرار شود. اختلاف بر سر تعيين رئيس دولت ارمنستان، جنگ تراژان با خسرو شاه اشكاني ايران شده بود.