بابك فرزند مرداس بود كه در آذربايجان به دنيا آمد. بابك را به راستي بايد بزرگترين قهرمان مبارزه هاي استقلال طلبانه و نهضت مقاومت ايرانيان در برابر چيرگي ويران گر بيگانگان دانست و اين تنها بدان دليل نيست كه بابك طولاني ترين و كوبنده ترين مبارزه ها را بر ضد بيگانگان دانست و اين تنها بدان دليل نيست كه بابك طولاني ترين و كوبنده ترين مبارزه ها بر ضد بيگانگان پيش برد و زمان زيادي خليفه عباسيان را در بيم و وحشت نگه داشت ، بلكه بيشتر به دليل اصالت نهضت او و ريشه هاي ژرفي است كه اين نهضت در آن روزگار در ايران داشت.










بابك از ميان مردم ساده و زحمتكش كشورش برخاسته بود. او روحي سرشار از عشق به ميهن داشت و از جور و ستم بيگانگان به تنگ آمده بود. او اگر به پا خاسته بود تنها به خاطر آزادي ايران بود و مي جنگيد تا ميهنش را از وجود بيگانه بپالايد. مبارزه او از هر گونه جاه طلبي ، مقام پرستي و اشرافيت به دور بود و بابك جز استقلال و آزادي ايران آرزويي در دل نداشت. به همين دليل مردم ميهن پرست ايران صميمانه او را دوست داشتند و به ياريش مي شتافتند و نيز به همين دليل بيگانه دوستان و نوكران اشرافيت بيش از هر مبازره ديگر ايراني به بابك تاخته اند و با انواع گونه گون دروغ زني ها تلاش كردند كه سيماي او را زشت و ناپسند جلوه دهند و خاطر او را تيره و تباه كنند. در حاليكه بابك بيش از هر مبارز ديگري به راه خود ايمان داشت و به راستي تا دم واپسين مبازره كرد.
















آغاز مبارزات او بدين ترتيب بود. ابتدا جاويدان پسر شهرك بر فراز كوهستانهاي اردبيل (آرتاويل يا آورتابيل) گروهي از دهقانان و پيشه وران آذربايجاني را در شرايطي دور هم حمع كرد كه همگي از ظلم و ستم مامون و متعصم عباسي به ستوده آمده بودند. بابك خرم دين هم به همان رزمندگان پيوست. سپس در سال 200 (ه.ق) بابك پس از مرگ جاويدان به جاي او ، رهبري مبارزات را بر دوش كشيد.
او رهبر سرخ جامگان بود. دوستداران او به ياد سربازان هخامنشي ، لباس قرمز رنگ مي پوشيدند. جايگاه اصلي مبارزه او قلعه بابك يا دژ بذ واقع در كليبر آذربايجان بود. اين دژ احتمالا در زمان ساسانيان ساخته شده بود. او طولاني ترين دوره مبازره بر ضد عباسيان را رهبري كرد. كه 22 سال به درازا انجاميد. در حاليكه ديگر مبارزان و استقلال طلبان همگي مدت كمتري توانستند ، مبارزه كنند. به عنوان مثال ابومسلم خراساني 8 سال ، سنباد 70 روز ، استاد سيس يكسال ، هاشم پسر حكيم مقفع 14 سال ، مازيار يكسال بر ضد بيگانگان مبازره كردند.
متاسفانه بابك خرم دين به دليل خيانت اشروسنه و افشين كه از سوي خليفه وعده فرمانروايي خراسان به آنها داده شده بود ، شكست خورد. آذربايجاني ها روز دهم پير ماه هر سال را به مناسبت روز زايش بابك خرمدين در جايگاه دژ بابك گرهم آيي دارند.

منبع : كتاب حماسه بابك خرم دين نوشته: نادعلي همداني 2 - سايت روزنامه ايران