متولد 19 اردیبهشت ۱۲۹۷ در رشت . استاد زبان فارسی و پدیدآورندهٔ فرهنگ معین. دکنر محمد معین در خانواده ای متدین بدنیا آمد. در سن شش سالگی ابتدا مادرش را از دست داد. و پنج روز بعد از فوت مادر، پدرش نیز به دیار ابدیت پیوست. بعد از درگذشت والدینش ، "شیخ محمد تقی معین العلماء" در تربیت او نقش اساسی داشت. بطوریکه دکتر محمد معین ترقیات علمی و معنوی خود را مدیون او می دانست. دکتر معین تحصیلات دبستانی را در مدرسه اسلامی به پایان برد. و دوره اول متوسطه را در رشت در دبیرستان دولتی شاهپور به اتمام رساند. و دوره دوم را در رشته ادبی در دبیرستان دارالفنون تهران به پایان رساند.در سال 1310 در دانشسرای عالی در رشته ادبیات و فلسفه علوم تربیتی به تحصیل پرداخت. با نوشتن پایان نامه ای به زبان فرانسه در مورد شاعر فرانسوی "لوکنت دولیل" در رشته ادبیات و فلسفه به اخذ مدرک لیسانس نایل شد. در سال 1318 برای دوره دکترا در ادبیات فارسی ثبت نام نمود.بعد پس ار پایان دوره دکترا به عنوان اولین در دکتر در رشته ادبیات فارسی شناخته شد. در 1321 ازدواج کرد و دارای 4 فرزند می باشد.
بر طبق صفحهٔ اول دستخطی که وی دربارهٔ زندگی خود نوشته، تاریخ تولد وی ۱۷ رجب سال ۱۳۳۲ (قمری) برابر با ۲۱ جوزای سال ۱۲۹۳ است[1] ولی در متن دانشنامهٔ دکتری سال تولَد وی ۱۲۹۱ ذکر شده است[2]. ضمناً، در نوشتهٔ قاب‌شده‌ای که در خانهٔ وی و در اتاق کارش به دیوار آویخته است تاریخ تولد او دوشنبه ۱۲۹۷/۲/۹ و تاریخ درگذشت‌اش یکشنبه ۱۳۵۰/۴/۱۳ نوشته شده‌است وی در خردادماه ۱۳2۱ پس از گذراندن امتحانات رشتهٔ دکتری ادبیات فارسی در دانشگاه تهران و دفاع از پایان‌نامهٔ خود با موضوع «مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی» موفق به دریافت دانشنامهٔ دکتری گردید.

تألیفات

۱. ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد (نثر و نظم) .
۲. حافظ شیرین سخن، دو جلد.
۳. یک قطعه شعر در پارسی باستان.
۴. یوشت فریان و مرزبان نامه.
۵. علامه محمد قزوینی، در سالنامه پارس و نیز مجله فرهنگستان چاپ شد.
۶. شاهان کیانی و هخامنشی در آثار الباقیه.
۷. ارداویرافنامه.
۸. روزشماری در ایران باستان و آثار آن در ادبیات پارسی.
۹. پورداوود، ترجمه احوال و آثار.
۱۰. مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی، با مقدمه مشروح به زبان فرانسه به قلم هانری کربن.
۱۱. شماره هفت و هفت پیکر نظامی.
۱۲. حکمت اشراق و فرهنگ ایران.
۱۳. قاعده‌های جمع در زبان فارسی، شماره اول از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۴. اسم مصدر- حاصل مصدر، شماره دوم از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۵. امیر خسرو دهلوی.
۱۶. برگزیده نثر فارسی، شماره اول (دوره‌های سامانیان، آل بویه).
۱۷. آیینه سکندر.
۱۸. اضافه، بخش نخست، شماره سوم از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۹. هورقلیا.
۲۰. لغات فارسی از ابن سینا.
۲۱. برگزیده شعر فارسی، شماره اول (دوره‌های طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل بویه).
۲۲. نصیرالدین طوسی، زبان ادبیات پارسی.
۲۳. دوره کامل فرهنگ فارسی، شامل لغات فارسی، لغات و ترکیبات عربی متداول در فارسی، لغات اروپایی که به تدریج در فارسی وارد شده و اعلام اشخاص، اعلام جغرافیایی، در هفت هزار و نهصد صفحه و در شش مجلد.

ویرایش کتب

۱. دانشنامه علائی تألیف ابن‌سینا، بخش دوم، علم برین.
۲. چهار مقاله تألیف نظامی عروضی سمرقندی، با شرح لغات و توضیح عبارات مشکل و نسخه بدلها.
۳. مجموعه اشعار دهخدا. با مقدمه مشروح در ترجمه احوال و آثار وی.
۴. جامع الحکمتین تألیف ناصر خسرو، به همراهی هانری کربن (فارسی- فرانسوی).
۵. شرح قصیده ابوالهیثم، به همکاری هانری کربن (فارسی- فرانسوی).
۶. برهان قاطع تألیف محمد حسین بن خلف تبریزی، دوره در چهار مجلد.
۷. جوامع الحکایات تألیف سدید الدین محمد عوفی.
۸. عبهر العاشقین تألیف روزبهان بقلی شیرازی، به همکاری هانری کربن (فارسی- فرانسوی).

ترجمه

۱. روانشناسی تربیتی، ترجمه از «علم النفس و آثاره فی التربیه و التعلیم» (عربی)، تألیف علی الجارم و مصطفی امین.
۲. کتیبه‌های پهلوی، ترجمه از انگلیسی، به قلم و. ب. هینگ.
۳. خسرو کواتان و ریدک وی، ترجمه از پهلوی.
۴. ایران، تألیف دکتر ر. گیرشمن (فرانسوی- انگلیسی).