فروغ فرخزاد

[SENATOR]

فروغ يکی از بزرگترين شاعران ايران است . سال هاست نسل های مختلف با خواندن اشعار او ستايشش می کنند و هنوز که هنوز است جای خالی او در پهنه شعر ايران احساس می شود .
هنوز که هنوز است بسياری تاب تحمل حضور سنگين و گسترده او را بر گستره ادب ايران و قلب و روح خوانندگانش ندارند . همين چند ماه پيش بود که روزنامه ها نوشتند يک نشريه دانشجويی در قم به دليل چاپ مطلبی در باره فروغ توقيف شد و در « مرکز فرهنگی زنان » به دليل چاپ عکسی بی حجاب از فروغ در تقويم خود ، پلمپ شد .
فروغ الزمان فرزند چهارم توران وزيری تبار و سرهنگ محمد فرخزاد است . در تمام منابع، تاريخ تولد فروغ پانزدهم دی ۱۳۱۳ ذکر شده است ، اما پوران فرخزاد خواهر بزرگتر فروغ چندی پيش اعلام کرد فروغ روز هشتم دی ماه متولد شده و از اهل تحقيق خواست تا اين اشتباه را تصحيح کنند .
در ۱۳۳۱ نخستين کتابش « اسير » در تهران منتشر شد .
زنده ياد فريدون مشيری در باره نخستين ديدارش با فروغ گفته است : « دختری با موهای آشفته ، بادست هايی که از جوهر خودنويس آغشته شده بود ، با کاغذی تاشده که شايد هزار بار آن را در ميان انگشتانش فشرده بود ، وارد اتاق هيات تحريريه مجله روشنفکر شد و با ترديد و دودلی ، در حالی که از شدت شرم ، کاملا سرخ شده بود و می لرزيد ، کاغذش را روی ميز گذاشت . اين دختر فروغ فرخزاد بود... »


دختری با موهای آشفته و انگشتان جوهری
دختری با موهای آشفته ، بادست هايی که از جوهر خودنويس آغشته شده بود ، با کاغذی تاشده که شايد هزار بار آن را در ميان انگشتانش فشرده بود ، وارد اتاق هيات تحريريه مجله روشنفکر شد و با ترديد و دودلی ، در حالی که از شدت شرم ، کاملا سرخ شده بود و می لرزيد ، کاغذش را روی ميز گذاشت . اين دختر فروغ فرخزاد بود...

فريدون مشيری




يک صدای زنانه

او شانزده ساله بود که عاشق شد و با پرويز شاپور ازدواج کرد و به اهواز رفت . در ۲۹ خرداد ۱۳۳۱ تنها فرزندش کاميار متولد شد .
در نيمه اول ۱۳۳۴ از همسرش جدا شد و پس از آن روزهای بسيارسختی را گذراند .
ای شب از رويای تو سنگين شده...


نادر نادرپور در باره اشتهار فروغ در اين دوران گفته است : «...اشتهار فروغ ، مولود بيان مضامين بی پرده عشقی نبوده است ... بلکه لحن او بوده است که هيچ يک از شاعره های پيشين نداشته اند . چرا که همه آن شاعره ها ، حتی دراشعار عاشقانه و يا حديث نفس های جنسی نيز با لحن و زبان مردانه سخن گفته اند ... ناگهان صدايی صريح و زنانه ... و اين صدا هنگامی برخاست که فضای اجتماعی ايران ، بر اثر حادثه سياسی مرداد ماه ۱۳۳۲ به سکوت و خفقان دچار شده بود و هيچ سخن صريح و رسايی از هيچ حنجره بی پروايی به گوش نمی رسيد و بدين سبب بود که اعتراف ناشيانه جنسی از زبان زنی جوان ، وحشت خاموشی را در جامعه کتابخوان آن روزی برانداخت و در آن خفقان سياسی طنين فريادی پرخاشجويانه به خود گرفت ...»
در تيرماه ۱۳۳۵ انتشارات امير کبير کتاب « ديوار» را که دومين مجموعه شعر فروغ بود ، منتشر کرد . در ۱۳۳۷ کتاب « عصيان » که مجموعه اشعار فروغ در سفر به رم و مونيخ بود ، منتشر شد .
در شهريور ۱۳۳۷ با ابراهيم گلستان نويسنده و فيلمساز پيشرو آشنا و در « گلستان فيلم » که متعلق به گلستان بود ، مشغول کار شد . اين آشنايی مسير زندگی فروغ را تغيير داد و او را متحول کرد .
فروغ در گلستان فيلم با فيلمسازی آشنا شد و در پاييز ۱۳۴۱ فيلم « خانه سياه است » را در آسايشگاه جذاميان تبريز ساخت .


قيام عليه راس خانواده
فروغ ... نخستين زنی است که عليه راس خانواده قيام کرده ... اين قيام عليه راس خانواده ، قيام عليه تاريخ مذکر ايران است


رضا براهنی



شاعری هنوز دوست داشتنی

در ۱۳۴۲ فروغ در نمايش « شش شخصيت در جستجوی نويسنده » نوشته لوئيجی پير اندلو و به کارگردانی پری صابری بازی کرد و در اواخر همان سال مجموعه « تولدی ديگر » با تيراژ بالای سه هزار نسخه توسط انتشارات مرواريد منتشر شد .
در زمستان ۱۳۴۳ فيلم خانه سياه است جايزه بهترين فيلم را در جشنواره اوبرهاوزن را برد . در آبان ۱۳۴۳ ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد منتشر شد .
روز دوشنبه بيست و چهارم بهمن ماه ۱۳۴۵ ناهار را با پدر و مادرش خورد و ساعت چهارو نيم بعد از ظهر در تصادفی مرگبار در گذشت . روز چهارشنبه بيست و ششم بهمن ماه در مراسم تشييعی با شکوه توسط نويسندگان و هنرمندان و دوستدارانش در گورستان ظهيرالوله آراميد .
تاثير فروغ بر ادبيات دوره خود و پس از آن انکار ناپذير است . به قول دکتر رضا براهنی شعر فروغ شعر اعتراض است . و هم او نوشته است : « فروغ ... نخستين زنی است که عليه راس خانواده قيام کرده ... اين قيام عليه راس خانواده ، قيام عليه تاريخ مذکر ايران است ... »
فروغ هنوز دوست داشتنی ترين شاعر ايران است و هرسال دوستدارانش بر مزار او در ظهيرالدوله و در خانه خواهرش پوران خانم گرد آمده و ياد و خاطره او را گرامی می دارند .

[SENATOR]

شاعري نوپرداز و با احساس، هنرمند نقاش، فيلمساز، تهيه كننده فيلم "خانه سياه" در مورد جذاميان و همچنين فعاليت در امور سينمايي.

اشعار فروغ به زبانهاي زنده دنيا ترجمه شده و حتي در كشور ليتواني آثار او ترجمه گرديده است. آثار فروغ فرخزاد هم اكنون هم مورد توجه اغلب جوانها و علاقمندان به شعر نو مي باشد.

فروغ فرخزاد در ديماه سال 1313 در محله اميريه تهران از پدر و مادري تفرشي پا به عرصه وجود نهاد. پدرش محمد فرخ زاد يک نظامي سختگير بود و مادرش زني ساده و خوش باور.
او فرزند چهارم يک خانواده نه نفري بود. چهار برادر به نامهاي امير مسعود، مهرداد و فريدون و دو خواهر به نامهاي پوران و گلوريا.



پس از اتمام دوران دبستان به دبيرستان خسروخاور رفت. در همين زمان تحت تاثير پدرش که علاقمند به شعر و ادبيات بود. کم کم به شعر روي آورد. و ديري نپائيد که خود نيز به سرودن پرداخت. خودش مي گويد که " در سيزده چهارده سالگي خيلي غزل مي ساختم ولي هيچگاه آنها را به چاپ نرساندم. "

در سال 1329 در حالي که 16 سال بيشتر نداشت با نوه خاله مادرش پرويز شاپور که 15 سال از او بزرگتر بود ازدواج کرد. اين عشق و ازدواج ناگهاني بخاطر نياز فروغ به محبت و مهرباني بود. چيزي که در خانه پدري نيافته بود. پس از پايان کلاس سوم دبيرستان به هنرستان بانوان مي رود و به آموختن خياطي و نقاشي مي پردازد. از ادامه تحصيلاتش اطلاعاتي در دست نيست.
مي گويند که او تحصيلات را قبل از گرفتن ديپلم رها مي کند

اولين مجموعه شعر او به نام " اسير " در سال 1331 در سن 17 سالگي منتشر مي گردد. کم و بيش اشعاري از او در مجلات به چاپ مي رسد.
با به چاپ رسيدن شعر " گنه کردم گناهي پر ز لذت" در يکي از مجلات هياهوي عظيمي بپا مي شود و فروغ را بدکاره مي خوانند و از آن پس مورد نا مهرباني هاي فراوان قرار مي گيرد.

" گريزانم از اين مردم که با من به ظاهر همدم و يکرنگ هستند
ولي در باطن از فرط حقارت به دامانم دو صد پيرانه بستند "

در سال 1332 با شوهرش به اهواز مي رود. ديري نمي پايد که اختلافات زناشوئي باعث برگشت فروغ به تهران مي شود
حتي تولد کاميار پسرشان نيز نمي تواند پايه هاي اين زندگي را محکم سازد. سرانجام فروغ در سال 1334 از شوهرش جدا مي شود
قانون فرزندش را از او مي گيرد. حتي حق ديدنش را. فروغ 16 سال تمام و تا آخر عمرش هرگز فرزندش را نديد

" وقتي اعتماد من از ريسمان سست عدالت آويزان بود
و در تمام شهر
قلب چراغ هاي مرا تکه تکه مي کردند
وقتي که چشم هاي کودکانه عشق مرا
با دستمال تيره قانون مي بستند
و از شقيقه هاي مضطرب آرزوي من
فواره هاي خون به بيرون مي پاشيد
چيزي نبود. هيچ چيز بجز تيک تاک ساعت ديواري
دريافتم : بايد، بايد، بايد
ديوانه وار دوست بدارم




مجموعه هاي از کارهاي فروغ فرخزاد
الف : مجموعه شعر
ـ اسير 1331
ـ ديوار 1336
ـ عصيان 1338
ـ تولدي ديگر 1341
و مجموعه نا تمام ( ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد)

ب : در حوزه سينما
ـ پيوندفيلم (يک آتش) که در سال 1341 در دوازدهمين جشنواره فيلم هاي کوتاه و مستند ونيز در ايتاليا شايسته دريافت مدال طلا و نشان برنز شد.

ـ بازي در فيلمي از مراسم خواستگاري در ايران. سفارش موسسه ملي کانادا به گلستان فيلم بود.
ـ همکاري در ساختن بخش سوم فيلم ( آب و گرما)
ـ مدير تهيه فيلم مستند ( موج و مرجان و خارا ) به کارگرداني ابراهيم گلستان
ـ مدير و تهيه و بازي در فيلم نيمه کاره ( دريا ) محصول گلستان فيلم
ـ ساختن فيلم مستند ( خانه سياه است ) از زندگي جذاميان که در زمستان سال 1342 برنده جايزه بهترين فيلم جشنواره ( اوبرهاوزن ) آلمان شد.
ـ بازي در نمايشنامه ( شش شخصيت در جستجوي نويسنده ) اثر لوئيچي پيراندلو در سال

ـ و در سال 1344 از طرف يونسکو فيلمي نيم ساعته و از برناردو برتولوچي فيلمي پانزده دقيقه اي . در رابطه با زندگي فروغ ساخته شد.

دهمين جشنواره فيلم ( اوبرهاوزن) آلمان جايزه بزرگ خود را براي فيلم هاي مستند به ياد فروغ نام گذاري کرد.

فروغ فرخزاد سرانجام در 24 بهمن سال 1345 به هنگام رانندگي بر اثر تصادف جان سپرد و روز 26 بهمن در گورستان ظهيرالدوله هنگامي که برف مي باريد به خاک سپرده شد.

" شايد حقيقت آن دو دست جوان بود
آن دو دست جوان
که زير بارش يکريز برف مدفون شد 1342