كنترل علايم حياتي

[azadeh]

تعريف علايم حياتي:علايمي هستند كه ما را در مورد نحوه كاركرد دستگاه هاي بدن مطلع ميسازند، علايم خطرناك را هشدار ميدهند و كاركرد دستگاه هاي عصبي ، تنفسي و گردش خون را گزارش مي دهند.
علايم حياتي بطور عمومي شامل هفت مورد ميباشد:

1- سطح هوشياري: نشانگر نحوه كاركرد سيستم عصبي و قسمت اصلي دستگاه عصبي يعني مغز فرد است و ميزلن هوشياري و پاسخگويي به محركها را نشان ميدهد.
سطح هوشياري خود شامل چهر مرحله است:
- مصدوم با هوشياري كامل: اين مصدوم هوشياري كامل دارد، يعني به سوالات شما پاسخ ميدهد و به مكان، زمان و اطراف خود آگاهي كامل دارد.
- مصدوم حساس به محرك شفاهي: بعلت كاهش سطح هوشياري ، فرد بطور خودبخود واكنشي ندارد و صحبت نميكند. اما اگر او را صدا كنيد، براي مدتي چشمان خود را باز ميكند تا به سوالات شما پاسخ دهد و دوباره به حالت اول باز ميگردد.
- مصدوم حساس به محركهاي دردناك: تنها در صورت اعمال محركهاي دردناك مثل فشار دادن لاله گوش يا قسمت خارجي بازو عكس العمل نشان ميدهد و محركهاي خفيفتري مثل محركهاي شفاهي را بي پاسخ ميگذارد، اين وضعيت نيز ممكن است به دو حالت رخ دهد: پس از اينكه محرك دردناك به مصدوم وارد كرديد مصدوم يا بدن خود را به داخل جمع ميكند، يا بدن خود را به بيرون باز ميكند. در صورتي كه مصدوم پس از اعمال محرك دردناك بدن خود را به داخل جمع كرد و موقعيت تقريبي محل فشار دردناك را حس كرد از سطح هوشياري بالاتري نسبت به باز كردن بدن به بيرون برخوردار است.
- بيهوش: در اين حالت مصدوم حتي به محركهاي دردناك هم پاسخي نميدهد و عكس العملي از خود نشان نميدهد. اين حالت خطرناكتر است و مصدوم بايد از كنترل و مراقبت بيشتري برخوردار باشد.
2- تنفس:چون تنفس باعث عدم دستيابي سلولهاي بدن و از جمله سلولهاي مغزي به اكسيژن و مرگ فرد ميگردد، بنابراين تنفس نيز از علايم حياتي بشمار ميرود.
تعداد تنفس طبيعي و منظم:
- نوزادان 20 تا 40 عدد در دقيقه
- بزرگسالان سالم حدود 12 تا 20 عدد در دقيقه
3- نبض ( گردش خون ):پمپاژ خون از قلب به سمت سرخرگها باعث ايجاد يك موج در ديواره ارتجاعي سرخرگها ميشود كه به آن نبض ميگويند. از نبض هاي اصلي بدن ميتوان ( كاروتيد-راديكال، براكيال-فمورال ) را نام برد.
تعداد نبض طبيعي:
- نوزادان 80 تا 120 عدد در دقيقه
- بزرگسالان سالم 60 تا 100 عدد در دقيقه
محل كنترل نبض:
- نبض مچ دست
- نبض گردن
- نبض كشاله ران
4- دماي بدن:ارزيابي درجه حرارت بدن بطور معمول توسط حرارت سنج ( ترمومتر ) انجام ميگردد.
درجه حرارت طبيعي بدن بطور معمول حدود 37 درجه سانتيگراد است.
جهت كاهش دماي بدن: كم كردن لباسها، نوشيدن مايعات، شستن دست و صورت و پاها با آب ولرم، قرار دادن پارچه خيس ولرم روي پيشاني و ...
5- رنگ پوست: رنگ پوست در نژادهاي مختلف متفاوت است. رنگ پوست را ميتوان بصورتهاي زير بيان كرد:
- طبيعي: سفيد، سرخ، سياه و زرد در نژادهاي مختلف.
- رنگ پريده ( متمايل به سفيد ): ميتواند بيانگر كاهش جريان خون باشد.
- برافروخته ( متمايل به قرمز ): ميتواند نشانه افزايش جريان خون باشد.
- كبود يا سيانوز ( متمايل به آبي ): بيانگر كاهش اكسيژن خون است.
- زرد: ممكن است اشكال در كار كبد وجو داشته باشد.
6- مردمك چشم:قطر، تقارن و واكنش مردمكها به نور جزء علايم حياتي است. براي مثال مردكم تنگ، گشاد يا نامتقارن نشانه بروز اشكاه در نحوه عملكرد چشم يا دستگاه عصبي مركزي است.
7- فشار خون:به دليل گستردگي بحث فشار خون در اينجا فقط به بيان ميزان فشار خون بسنده ميكنيم.
فشار خون طبيعي در يك فرد بزرگسال:
- فشار خون سيستوليك حداكثر 100 الي 140 ميليمتر جيوه
- فشار خون دياستوليك حداقل 60 الي 90 ميليمتر جيوه
علايم پايين بودن فشار خون: رنگ پريدگي، ضعف عمومي، تاري ديد، خواب آلودگي، سردي دستها
علايم بالا بودن فشار خون: برافروختگي رنگ صورت، قرمزي سفيدي چشمها، سردرد، بيقراري، احساس فشار در سينه