برق گرفتگي ميتواند از يك منبع برق با ولتاژ بالا يا پايين باشد.
وقتي شخسي دچار برق گرفتگي ميشود، عبور جريان الكتريكي از طريق بدن وي ممكن است وي را از هوش برده، منجر به توقف تنفس و حتي ضربان قلب وي شود.
جريان الكتريكي ميتواند هم در محلي كه وارد بدن ميشود و هم در محلي كه براي تخليه به زمين از بدن خارج ميشود، سوختگي ايجاد كند. در بعضي موارد جريان برق، گرفتگي عضلاني هم ايجاد ميكند كه اين موضوع مانع از قطع ارتباط مصدوم با منبع برق ميشود.
بنابراين وقتي به صحنه حادثه ميرسيد، امكان دارد كه هنوز جريان الكتريكي در بدن مصدوم برقرار باشد، آسيبهاي الكتريكي معمولا در منزل يا محل كار و در اثر تماس با منالع برق با ولتاژ پايين رخ ميدهند. همچنين ممكن است اين آسيبها در اثر تماس با منابع برق با ولتاژ بالا ( مثل خطوط انتقال نيروي افتاده روي زمين ) هم رخ ميدهد.
افرادي كه با جريان ولتاژ بالا دچار برق گرفتگي ميشوند، به ندرت زنده ميمانند.

علايم و عوارض:

علايم برق گرفتگي ميتواند بسيار شديد و عميق، شامل:

· سوختگي مختصر تا شديد پوست و ساير بافتهاي بدن و احشا
· مورمور شدن بدن
· نامنظمي يا ايست ضربان قلب
· ايست تنفس
· كاهش سطح هوشياري
· تشنج
· نارسايي كليوي
· شكستگي و در رفتگي استخوانها و مفاصل
باشد.

جريان ولتاژ بالا:

تماس با جريان ولتاژ بالا كه معمولا در خطوط نيرو و كابلهاي هوايي پرفشار وجود دارد، معمولا به مرگ فوري منجر ميشود، افرادي كه زنده ميمانند سوختگيهاي شديدي خواهند داشت. از اين گذشته اين شوك ميتواند با ايجاد اسپاسم عضلاني، مصدوم را به اطراف پرتاب كرده، آسيبهايي مثل شكستگي ايجاد كند.
جريان برق با ولتاژ بالا ميتواند تا 18 جهش قوس داشته باشد. اشيايي مثل چوب خشك يا لباس نميتوانند از شما محافظت كنند، قبل از نزديك شدن به مصدوم ، منبع جريان برق بايد قطع شده باشد، در صورتي كه خطوط نيروي هوايي در راه آهن آسيب ديده باشند، قطع منبع برق بسيار حياتي خواهد بود.
مصدوم احتمالا بيهوش است، پس از آنكه از بيخطر بودن محل مطمئن شديد، راه تنفسي مصدوم را باز كرده، تنفس وي را بررسي كنيد. آماده باشيد تا در صورت لزوم احياي تنفسي و ماساژ قفسه سينه را آغاز كنيد.
در صورتيكه مصدوم در حال نفس كشيدن است، وي را در وضعيت بهبود قرار دهيد، علايم حياتي ( سطح پاسخ دهي، نبض و تنفس ) را مرتبا كنترل و ثبت كنيد.
ناظران را از محل حادثه اي كه در اثر جريان ولتاژ بالا رخ داده است دور كنيد. "فاصله ايمن بيش از 18 متر از منبع برق است."

جريان ولتاژ پايين:

جريانهاي خانگي كه در منازل و محلهاي كار مورد استفاده قرار ميگيرند ميتوانند آسيبهاي جدي و يا حتي مرگ آفرين ايجاد كنند.
اين حوادث معمولا ناشي از كليدهاي برق خراب، سيمهاي برق لخت شده يا وسايل برقي داراي نقص هستند. خصوصا كودكان كم سن و سال در معرض خطر هستند ( كودكان بطور طبيعي كنجكاو بوده، ممكن است انگشتان خود يا ساير اشيا را به داخل پريزهاي ديواري برق فرو كنند.) آب ( كه يك هادي قوي و خطرناك الكتريسيته است ) ميزان خطر را افزايش ميدهد.
تماس با يك وسيله برقي بيخطر با دستهاي خيس يا در شرايطي كه كف اتاق خيس باشد، خطر شوك الكتريكي را به مقدار زيادي افزايش ميدهد.

هشدار!

· در صورتي كه مصدوم در تماس با جريان الكتريكي است، به وي دست نزنيد، ممكن است مصدوم برق دار باشد و شما هم در معرض برق گرفتگي قرار بگيريد.
· هرگز از وسايل فلزي براي قطع تماس الكتريكي استفاده نكنيد، روي يك ماده خشك نارسانا ايستاده ، از يك وسيله چوبي استفاده كنيد.
· آماده باشيد تا در صورت توقف تنفس مصدوم، احياي تنفسي يا ماساژ قلبي را تا رسيدن كمكهاي اورژانس آغاز كنيد.

آنچه شما ميتوانيد انجام دهيد:

· در صورتيكه به محل انشعاب اصلي يا كنتور برق به سهولت دسترسي داريد، تماس بين مصدوم و منبع برق را از طريق خاموش كردن آن قطع كنيد، در غير اين صورت دوشاخه را خارج كنيد يا كابل را درآوريد.
· براي محافظت از خود روي يك ماده خشك نارسانا مثل يك جعبه چوبي ، يك كفپوش پلاستيكي يا يك دفترچه راهنماي تلفن بايستيد.
· با استفاده از يك وسيله چوبي ( مثل جارو ) اندامهاي مصدوم را از روي منبع الكتريكي كنار بزنيد و يا منبع الكتريكي را از مصدوم دور كنيد.
· اگر قطع تماس ( مصدوم با منبع برق ) با يك وسيله چوبي مقدور نيست، ضمن آنكه كاملا كراقب هستيد تا به مصدوم دست نزنيد، طنابي را دور مچ پاي مصدوم يا بازوان وي حلقه كنيد و وي را از منبع جريان الكتريكي دور كنيد.
· تنها در صورتيكه ضرورت دارد مصدوم را با كشيدن بخشهايي از لباس كه شل و خشك هستند از منبع برق دور كنيد، اينكار را تنها به عنوان آخرين تلاش انجام دهيد زيرا ممكن است مصدوم همچنان برق داشته باشد.

اقدامات اوليه:

در مواجهه با فردي كه دچار برق گرفتگي شده ابتدا منبع برق را قطع كنيد، هر سيم بدون پوشش را در محل حادثه داراي برق فرض نماييد حتي اگر سيم آنتن يا تلفن باشد. هرگونه شعله اي در لباس مصدوم را خاموش كنيد، لباسهاي سوخته و نيمه سوخته را از بدن او خارج نماييد و چنانچه ضربان قلب مصدوم متوقف شده فورا عمليات احيا را شروع كنيد. ناحيه سوخته بدن را با گاز استريل يا يك تكه پارچه تميز بپوشانيد و هرگونه شكستگي اندامها را آتل بندي كنيد.
توجه كنيد در فرد دچار برق گرفتگي احتمال آسيب مهره هاي گردني و متعاقبا فلج اندامها بسيار زياد است، پس در حمل و نقل مصدوم تلاش كنيد، هيچ گونه حركتي به سر و گردن وي داده نشود.
مصدومين فوق بايد پس از كمكهاي اوليه حتما به بيمارستان منتقل شوند، چرا كه برق گرفتگي ميتواند عوارض تاخيري خطرناكي در پي داشته باشد.

نكته:

جريان برق با ولتاژ بالاي كابلهاي صنعتي ميتواند تا چندين متر قوس الكتريكي داشته باشد، بنابراين به قربانين اين نوع برق گرفتگي نبايد نزديك شد مگر اينكه بطور رسمي اطلاع داده شود كه برق قطع شده است. لازم به ذكر است عمليات نجات در فردي كه دچار صاعقه زدگي شده، مشابه حالت برق گرفتگي است.

پيشگيري:

استفاده از دستكش پلاستيكي مخصوص و كفشهاي خشك هنگام كار با مدارهاي الكتريكي، محكم بستن جعبه هاي تقسيم برق با درپوش پلاستيكي و استفاده نكردن از وسايل الكتريكي در حمام از موارد خيلي مهم پيشگيري است.
هنگام رعد و برق براي حفاظت در برابر برق گرفتگي و صاعقه زدگي به مكانهاي سرپوشيده پناه ببريد و از ايستادن در مكانهاي باز ، كنار درختان يا باجه تلفن و ماندن داخل آب ( دريا، استخر و ... ) خودداري كنيد.