استان خراسان جنوبي به مرکزيت شهر بيرجند داراي مساحتي بالغ بر 82866 کيلومتر مربع بين مدار جغرفيايي 30 درجه و 32 دقيقه تا 34 درجه و 50 دقيقه عرض شمالي از خط استوا و 57 درجه و 57 دقيقه تا 60 درجه و 57 دقيقه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ قرار گرفته است. اين استان از شمال به استان خراسان رضوي و از شرق به طول 330 کيلومتر داراي مرز مشترک با کشورافغانستان بوده و از غرب به استان يزد و از شمال غرب با استان خراسان رضوي و از جنوب به استانهاي کرمان و سيستان و بلوچستان محدود مي‌باشد.

ارتفاعات خراسان جنوبي امتداد شرقي ـ جنوبي دارد. بلندترين نقطه‌ي استان قله‌ي باقران در ارتفاع 3615 متري و پست‌ترين نقاط استان در دشت کوير با ارتفاع 650 متر از سطح دريا واقع شده است. آب و هواي استان از نوع نيمه‌صحرايي ملايم تا آب و هواي گرم صحرايي مي‌باشد.

بر اساس تقسيمات کشوري، استان خراسان جنوبي در سال 83 با مصوبه‌ي هيأت دولت و مجلس شوراي اسلامي با حضور 4 شهرستان منتزع از خراسان بزرگ تشکيل شد. در حال حاضر اين استان داراي 7 شهرستان به نامهاي بيرجند، قاينات، فردوس، نهبندان، سرايان، سربيشه و درميان مي‌باشد. بر اساس آمارهاي سال 1384 اين استان داراي 17 نقطه شهري، 17 بخش، 42 دهستان، 5 دهستان مرزي و همچنين داراي 2296 آبادي است که 1608 آبادي داراي سکنه است.