بوی بد دهان

[Elino]

بسياري از افراد از بوي بد دهان رنج برده و از نظر روحي و اجتماعي داراي مشكلاتي مي‌باشند. عوامل متعددي در ايجاد بوي بد دهان نقش دارند كه به علت كثرت اين عوامل پيدا كردن علت واقعي بوي بد دهان مشكل و گاهاً غير عملي مي‌باشد.

علت بوي بد دهان يا خارج دهاني و يا داخل دهاني.

عمده‌ترين علل غيردهاني عبارتند از:
- بيماريهاي دستگاه تنفسي شامل: بيماريهاي سينوس ـ مخاط بيني، ناي و ريه‌ها.
- بيماريهاي دستگاه گوارش، گرسنگي و معده خالي و بوي ناشي از خوراكي‌ها، داروها و مشروبات.
- اختلالات غدد مترشحه داخلي در مواقع حاملگي، قاعدگي، يائسگي، بلوغ و ديابت.
- مسموميت ها و كمبود بعضي از ويتامين‌ها.
- سن و جنس.

بوي دهان در نوزادان معمولاً مطبوع بوده و با درآمدن دندانها و استفاده از مواد غذايي متنوع گاهاً نامطبوع مي‌گردد. با پيشرفت سن و بخصوص در هنگام پيري بوي دهان نامطبوع‌تر ميگردد كه شدت آن در زنان بيشتر است. در هنگام گرسنگي و خالي ماندن معده، گازهاي بد بوي روده از دهان متصاعد شده و باعث بوي بدي مي‌گردد كه با شستن دهان از بين نمي‌رود. همچنين نوع ميكروبهايي كه در معده بطور طبيعي وجود دارند در ايجاد بو، مؤثرند. در بيماري ديابت بوي استن از دهان استشمام مي‌گردد. در مواقع بالا رفتن اسيد اوريك و اورمي نيز بوي بد احساس مي‌گردد. به علت افسردگي عوامل ايجاد كننده بوي بد دهان بطور اختصار علل داخل دهاني آن توضيح داده مي‌شود. عدم رعايت بهداشت دهان باعث مي‌شودكه باقيمانده مواد غذايي بين دندانها گير كرده و بر اثر فعاليت ميكروبي تخمير و تجزيه شده و سبب بوي بد دهان گردد. در ايجاد گير غذايي علاوه بر عدم رعايت بهداشت دهان و وجود حفرات پوسيدگي، مرتب نبودن دندانها نيز نقش دارد. پوسيدگي اگر متوقف و يا معالجه نشود به پالپ دندان ( نسج نرم وسط دندان و در اصطلاح عاميانه عصب دندان) رسيده و باعث عفونت آنجا توسط ميكروبها شده و بوي بد و متعفني استشمام مي‌گردد. بين لبه آزاد لثه و دندان شياري به عمق 1-0/5 ميلي‌متر بنام شيار لثه‌اي وجود دارد. در مواقع ابتلا به بيماريهاي لثه (پيوره)عمق اين شيار زياد شده و به آن پاكت (Pocket) گفته مي‌شود. اين پاكت محل مناسبي براي رشد و فعاليت ميكروبي بوده و ايجاد چرك و بوي بد مي‌كند. جرم دنداني به علت خلل و فرجي كه دارد نيز، محل مناسبي براي تجمع و فعاليت ميكروبي بوده و ممكن است بوي بد دهان را باعث شود و يا تشديد نمايد. نوع ميكروبهايي كه بطور طبيعي در حفره دهان زندگي مي‌كنند و همچنين كاهش ترشح بزاق و غليظ بودن آن در ايجاد بوي بد دهان ممكن است دخيل باشند. ترميم‌ها و پروتزهاي قديمي و غلط نيز به علت گير غذايي مي‌توانند ايجاد بوي نامطبوع نمايند. علاوه بر عفونت‌هاي دندان و مخاط دهان عفونتهاي لوزه در ايجاد بوي بد دهان نقش دارند. درمان بوي بد دهان شناسائي عامل بوجود آورنده و حذف آن مي‌باشد. در دندانپزشكي رعايت موارد بهداشت دهان و دندان و حذف عامل ايجاد كننده بسيار مورد توجه مي‌باشد.

هرچه شما مي خوريد، برهواي بازدم شما تأثير مي گذارد. غذاهاي خاصي مثل سير و پياز باعث بوي بد مشخصي در تنفس شخص مي شود. وقتي غذا جذب سيستم گردش خون گرديد، به ريه ها منتقل مي شود، جايي كه دفع تنفسي انجام مي شود. مسواك زدن - نخ كشيدن و استفاده از دهانشويه فقط بطور موقت بو را از بين مي برد. بوها تا خذف كامل غذا از بدن وجود دارند. افراد تحت رژيم هاي غذايي ممكن است به دليل دفعات كمتر تغذيه دچار بوي بد دهان شوند. اگر شما بطور روزانه مسواك و نخ دندان استفاده نمي كنيد، ذرات غذايي باقيمانده در دهان باعث تجمع باكتريها شده و موجب بوي بد دهان مي شود. غذايي كه بين دندانها، روي زبان يا اطراف لثه جمع مي شود، فاسد شده و بوي بدي از خود به جا مي گذارد. دندانهاي مصنوعي كه بخوبي تميز نشده باشند نيز به دليل تجمع ذرات غذا و باكتريها ايجاد بوي نامطبوع مي نمايند. يكي از علائم هشدار دهنده بيماري پريودنتال(لثه) بوي بد دهان بطور مداوم و يا احساس مزه بد در دهان مي باشد. بيماري پريودنتال توسط پلاك دنداني ايجاد ميشود.پلاك دنداني لايه بيرنگ چسبنده اي است كه باكتريها بطور مداوم روي دندانها تشكيل مي دهند. باكتريها، سمومي ايجاد مي كنند كه باعث تحريك لثه ها مي شود. در مرحله پيشرفته بيماري، لثه ها، استخوان و ساير ساختارهايي كه از دندانها حمايت مي كنند، آسيب مي بينند. با چك آپ و معاينات مرتب دندانپزشكي، دندانپزشك مي تواند سريعاً بيماري پريودنتال را تشخيص داده و درمان نمايد. بوي بد دهان بواسطة خشكي دهان(گزروستومي) نيز ايجاد ميشود كه حالتي است كه جريان بزاق در دهان كاهش يافته است. بزاق براي تميز كردن دهان و برداشت ذرات مولد بوي بد ضروري است.خشكي دهان به دلايل مختلفي ايجاد مي شود. مصرف بعضي داروها، مشكلات غدد بزاقي و تنفس مداوم از دهان. اگر شما از خشكي دهان رنج مي بريد، دندانپزشك ممكن است براي شما بزاق مصنوعي تجويز كند يا پيشنهاد كند كه از شكلاتهاي بدون قند استفاده كنيد و ميزان مايعات مصرفي تان را افزايش دهيد. محصولات تنباكو نيز باعث بوي بد دهان، رنگ گرفتن دندانها، كاهش قدرت چشايي و تحريك بافتهاي لثه، ميشود. مصرف كنندگان تنباكو اغلب از بيماري پريودنتال رنج مي برند و بيشتر از سايرين در معرض خطر سرطان دهان مي باشند. اگر شما تنباكو مصرف مي كنيد، از دندانپزشكتان بخواهيد كه براي ترك اين عادت به شما كمك كند.

بوي بد دهان ممكن است نشانة يك اختلال پزشكي مثل يك عفونت موضعي در دستگاه تنفس(بيني، گلو، ريه و راههاي هوايي)، سينوزيت مزمن، ترشحات پشت بيني، برونشيت مزمن، ديابت، اختلالات دستگاه گوارش، بيماري كبد و يا كليه باشد. اگر از نظر دندانپزشكتان دهان شما سالم است، شما ممكن است براي تعيين علت بوي بد دهان به يك متخصص يا پزشك خانوادگي ارجاع داده شويد.

حذف بيماري پريودنتال و حفظ و تأمين سلامت دهان به نحواحسن جهت كاهش بوي بد دهان ضروري است. به منظور معاينه و تميز كردن دندانها بطور حرفه اي، ملاقاتهاي مرتب با دندانپزشك داشته باشيد. اگر تصور مي كنيد كه دائماً دچار بوي بد دهان هستيد، ليستي از غذاها و داروهايي كه مصرف مي كنيد، تهيه نمائيد. بعضي داروها ممكن است در ايجاد بوهاي دهان نقش داشته باشند. اگر بعد از آخرين ويزيت دندانپزشكي قبلي خود تا به حال، بيماري يا جراحي داشته ايد، به دندانپزشكتان اطلاع دهيد. روزي دو بار با يك خمير دندان فلورايددار دندانهايتان را مسواك كنيد تا ذرات غذا و پلاك حذف شود. زبانتان را نيز مسواك كنيد. روزي يكبار با استفاده از نخ دندان يا يك تميز كننده بين دنداني، بين دندانها را تميز كنيد.

اگر پروتز متحرك داريد، شبها آنها را از دهان خارج سازيد و قبل از استفاده مجدد در صبح روز بعد، آنها را كاملاً تميز نمائيد. دهانشويه ها معمولاً اثر طولاني مدتي بر بوي بد دهان ندارند. اگر شما مجبور به استفاده مداوم از يك خوشبو كننده دهان هستيد تا بوي بد دهانتان را پنهان سازيد، حتماً نزد دندانپزشك برويد. اگر شما نياز بيشتري به كنترل پلاك داشته باشيد، دندانپزشك ممكن است به شما توصيه كند كه از يك دهانشويه ضد ميكروبي خاص استفاده كنيد. يك دهانشويه فلورايد همراه با مسواك و نخ دندان، مي تواند مانع پوسيدگي دندان گردد. اگر بوي دهان مربوط به بيماري لثه باشد، دندانپزشك تان ممكن است شما را نزديك متخصص بيماري هاي لثه، ارجاع دهد. بيماري لثه موجب مي شودكه بافت لثه از دندان جدا شده و پاكت ايجاد شود. وقتي اين پاكتها عميق باشد، فقط يك تميز كردن حرفه اي ميتواند باكتريها و پلاك تجمع يافته را حذف نمايد. گاهي درمانهاي وسيع تري نيز ضروري مي باشد.