چگونگي پيدايش سگها بر روي زمين:
بنا به كاوشهاي باستان شناسي مربوط به 25 تا 30 ميليون سال پيش، همزمان با ميمونهاي اوليه حيواني بر روي زمين ميزيسته است كه داراي بعضي ويژگيهاي سگ سانان (The canidae/ Ies canides) بوده است. نام علمي كه به اين حيوان داده شده است سينودسموس (Cynodesmus) ميباشد. در طي تحولي طولاني كه تقريبا 1000000 سال به طول انجاميد حيواني به نام توماركتوس(Tomarctus) بر روي زمين ظاهر ميگردد كه به گرگ خيلي شبيه است و در حقيقت جد گرگ امروزي ، روباه، شغال، كويوت و تمام سگ سانان محسوب ميشود. اولين سگ اهلي بدون شك شك گرگ بوده است كه به كانيس فاميلياريس (Canis familiaris) موسوم شده و در حدود 12000 سال پيش بتدريج در تمام قسمتهاي جهان پراكنده ميگردد. گرگ بيش از هر حيوان ديگري از خانواده سگ سانان به سگ شباهت دارد و در حقيقت ميتوان پذيرفت كه جد تمام سگهاي امروزي گرگ بوده است.

رابطه انسان و سگ در طول تاريخ:
دوستي بين انسان و سگ قديمي ترين و پايدارترين دوستي است كه ميتوان در طول تاريخ از آن نام برد. در طي تمام پستي و بلنديهايي كه انسان تا كنون شناخته است از جنگ به صلح و از ثروت به فقر و بدبختي ، سگ ياري وفادار در كنار انسان بوده است. از آثار هنري كه از 4500 سال قبل از ميلاد مسيح بجاي مانده سگ را در صحنه شكار نشان ميدهد، بر روي دسته كاردي كه تقريبا داراي 5000 سال قدمت ميباشد، تصوير سگي با گردنبند نقش بسته است و شايد اين اولين نشانه هايي است كه سگ از قديم الايام براي نگهباني و حراست انسان بكار ميرفته است. مذاهب و اديان مختلف نيز براي سگ مقام ويژه اي قائل بودند. مصريان قديم براي سگ مرده خود مقبره و بارگاه ميساختند. كسي كه سگي را ميكشته به تنبيهات بدني سخت محكوم ميگرديده است و در صورتيكه كسي نسبت به سگ بي رحمي و شقاوت نشان ميداده به مرگ محكوم ميشده است. ايرانيان نيز سگ را نگهبان گله و حامي انسان ميدانسته اند و كشتن سگ را جرم بزرگي به حساب مي آورده اند. معابد يونانيان و روميان بوسيله سگ نگهباني و محافظت ميشده است و گاهي اوقلت حتي در هر معبد 1000 سگ براي اين منظور مورد استفاده قرار ميگرفته است. چيني ها و اهالي تبت سگ را مقدس ميدانسته اند و در تبت بعضي از نژادهاي سگ مانند ترير تبتي(Terrier-Tibaten) و لهاسا آسپو(Lhassa aspo) بعنوان حيوان مقدس و منحصرا در صومعه ها و معابد و پرستش و گاهها پرورش داده ميشده اند.

انگيزه هاي نگهداري سگ:
نگهداري و حمايت سگ در زندگي امروز به انواع و اقسام مختلف مورد توجه قرار گرفته است. برخي اشخاص اين حيوان را مونس و مصاحب خود ساخته و يا براي تفريح و تفنن نگهداري نموده و آنرا جزئي از خانواده محسوب مينمايند و در موقع مسافرت يا مهاجرت سگ را نيز همراه خود ميبرند.
نژادهاي بخصوصي از سگ كه استعداد شكار دارندة بعنوان سگهاي شكاري به كمك دوستداران شكار شتافته و با بهره گيري از حس بويايي قوي كه از ويژگيهاي آنها ميباشد، در عمليات شكاريابي و يا پيدا كردن پرنده شكار شده در لابلاي بوته ها جنگلي يا در درياچه ها و مردابها شكارچيان را ياري مينمايند.
بعضي اشخاص سگ را بعنوان محافظ و پاسبان منازل خود و به منظور در امان بودن از سرقت و دستبرد نگهداري ميكنند و تا در مواقع لزوم بتوانند با خيال آسوده و راحت به انجام امور خارج از منزل پرداخته و يا به گردش و مسافرت رفته و يا در هر حال در هنگام شب خواب آرامي داشته باشند. سگهاي پاسبان در پادگانها و پايگاههاي نظامي نيز محافظ و مراقبت مورد استفاده قرار ميگيرند. در پاره اي از نژادها كه از قدرت بويايي و رديابي فوقالعاده اي برخوردار هستند، در واحدهاي امنيتي و كشف مواد مخدر تحت آموزش خاص قرار گرفته و ميتوانند در جاي خود كمكهاي ذيقيمتي در كشف جنايات بعمل آورند. همچنين بنا به دلايل متعدد انسان سگ ا اهلي تربيت كرده است تا از قدرت خارق العاده و ويژگيهاي بارز و برجسته اين حيوان كه مظهر حق شناسي و وفداري لقب گرفته است به نفع خود استفاده نماييد. از اين مسائل كه بگذيرم امروزه در موسسات پژوهشي پزشكي سگ بعنوان يك حيوان آزمايشي و تجربي كمكهاي ارزنده اي به توسعه و پيشرفت فنون پزشكي نموده و در واقع با از دست دادن زندگي خود خدمت بزرگي به تامين رفاه و آسايش بشر مينمايد، نمونه بارز آنرا ميتوان در زمينه بيماريهاي قلبي و عروقي مشاهده كرد كه تمامي پيشرفتي كه در زمينه بيماريهاي قلب در انسان صورت گرفته مرهون اين حيوان باارزش ميباشد. در اجتماعات امروزي سگ فقط يك حيوان خانگي نيست بلكه يار باوفاي انسانهاي تنها، دوست صميمي و عصاي دست و راهنماي نابينايان، همپاي عاشق شكار، چوپان گله هاي گوسفند و گاو، نگهبان، نامه رسان، همرزم سرباز در جبهه هاي جنگ و بالاخره شريك انسان در تمام ابعاد زندگي است. سگ علاوه بر تحقيقات پزشكي در مطالعات فضايي نيز مورد استفاده دانش امروزي است. اخيرا يك فيلسوف انگليسي در وصف سگ گفته است: سگ به مثابه يك انسان افتخاري است.

نژادهاي سگ:
از هنگاميكه انسان سگ را در زندگي روزمره خود دخالت داده است نه تنها سعي نموده از خصوصيات و صفات برجسته او به سود بهره گيري كند، بلكه كوشش نموده آنها را به سوي هدفهاي مورد نظر خود سوق دهد و بدين ترتيب از اين حيوان كه همواره يار و همراه او بوده است توانسته بطرزي شگفت آور نژادهاي جورهاي گوناگوني بوجود آورد كه هر كدام داراي قد و اندازه و رنگ و ويژگي هاي ظاهري متفاوت و مخصوص به خود ميباشد. تمام سگهاي اهلي به نوعي به خانواده سگ سانان بنام كانيس فاميلياريس تعلق دارند ولي اختلافات شكل در اين نوع بقدري است كه هيچ حيوان ديگري نظير آن مشاهده نميشود. مثلا بين نژاد شي هواهوا (Chi-hua-hua) به وزن كمتر از يك كيلوگرم. نژاد سن برنارد (Saint-Bernard) به وزن حدود 60 كيلوگرم يا بيشتر ، اختلافات به اندازه اي است كه به دشواري ميتوان قبول كرد هر دو به يكنوع حيوان تعلق دارند. در حال حاضر 324 نژاد سگ در دنيا وجود دارد كه تقريبا نصف آنها كم و بيش داراي معروفيت بوده و از آنها بين 80 نژاد از مدتها قبل رسما تعريف شده و داراي استاندارد مشخص و معين ميباشد. بحث تفصيلي درباره نژادهاي سگ از حوصله اينجا خارج بوده و علاقمندان ميتوانند به كتب اختصاصي كه در اين مورد به رشته تحرير درآمده مرجعه نمايندو

ويژگيهاي كلي نژادها:
بعضي از عوامل از جمله، آب و هوا و شرايط جغرافيايي و همچنين موقعيت زيستي انسان در ويژگيهاي كلي نژادهاي سگ تاثير زيادي داشته است، مثلا سگهايي كه در سرزمينهاي صاف و پر از دشت و جلگه هاي وسيع زندگي ميكنند داراي اندامي كشيده و ظريف و ظريف بوده و استعداد و سرعت و دوندگي در آنها زياد ميباشند مانند سگهاي تازي: سالوگي (ايراني)، افغاني و غيره... بالعكس سگهايي كه در نواحي كوهستاني و صعب العبور زندگي مينمايند بجاي سرعت داراي عضلاني قوي و نيرومند و قدرت فوق العاده ميباشند مانند نژاد سن برنارد و بالاخره سگهاي مناطق سردسير داراي پوششي ضخيم و موي بلند هستند تا بتوانند در برابر سرما مقاومت نمايند مانند سگهاي اسكيمو.