زنجيره سازي

[bos3000]

زنجیره سازی که عبارت است ازمتصل کردن زنجیره پاسخها پدیده مهمی دریادگیری کنشگراست. حتی رفتارظاهرا ساده ای مانند فشردن اهرم درجعبه اسکینرزنجیره پاسخهای متفاوتی را دربردارد. اسکینربرای اینکه شرح دهد چگونه زنجیره ها تمام رفتارها را درهم ادغام می کنند می گوید(1938ص59)"اغلب بازتابهای ارگانیزم سالم اجزای زنجیره ها هستند." برای مثال او می گوید موشی که درجعبه اسکینرقراردارد هرنوع پاسخی راصادرمی کند. برخی ازاین پاسخها که پیراموی ظرف غذا صادرمی شوند دراثرتداعی شدن با محرکهای تمیزی ((SD – مثل صدای مکانیزم غذادهی – که تقویت کننده های ثانوی شده اند آموخته می شوند. درابتدا محرکهای تمیزی که تقویت کننده های ثانوی می شوند آنهایی هستند که مستقیما با تقویت تداعی شده اند( مانند صدای مکانیزم غذادهی). اما به مرورزمان آن دسته ازمحرکهای تمیزی که بسیارمتفاوت هستند( مانند بوی اهرم) نیزمی توانند تقویت کننده های ثانوی شوند. بدین ترتیب زنجیره ای ازپاسخها به ترتیب محرکهای تمیزی می توانند به هم متصل شوند که هرکدام تقویت کننده ای ثانوی است که با تقویت کننده نخستین – دراین مورد غذا- تداعی شده است .
اسکینر(1938) می نویسد:" این گونه حرکتها کاملا شرطی می شوند وموش گرسنه بافراوانی قابل ملاحظه ای آنها را صادرمی کند" هرحرکت به ترتیب موقعیت ازاین رو محرکهای تمیزی را تغییرمی دهد وموجب پاسخ بعدی می شود.
زنجیره ها درشکل دهی
وقتی رفتاری شکل می گیرد زنجیره ها برقرارمی شوند. کاری که یک مربی حرفه ای حیوانات سعی می کند انجام دهد متصل کردن یک رشته محرکهای تمیزی وپاسخهاست که به قدرکافی طولانی باشد که شما وحتی مادربزرگتان را مبهوت کند(گرچه مادربزرگ خیلی بیشترازشما شاهد چنین کاری بوده است). به این طریق این مربی دراجرای نهایی مجبورنیست ترکه ای را بالای سرسگ نگهدارد وفریاد بزند"پشتک بزن" و وقتی سگ برای گرفتن ترکه بالا پرید به سرعت دست خود را به عقب حرکت دهد وبه این طریق سگ را وادارکند نیم دایره ناشیانه ای درهوا ترسیم کند( مادربزرگ شما ازاین کارحیرت نخواهد کرد). نگهداشتن ترکه بالای سرسگ و وادارکردن آن به پشتک زدن اولین مرحله درزنجیره است زیرا همه زنجیره سازیها ازتقویت کننده نخستین روبه عقب عمل می کنند یک مربی باهوش درطول جلسات آموزشی با تقویت کردن افتراقی پاسخهای خاصی که به زنجیره پاسخهای نهایی وکامل منجرمی شوند شرطی کردن زنجیره ها را ترتیب می دهد. درنهایت سگ روی صحنه جست وخیزمی کند با شتاب موانع را پشت سرمی گذارد بچه ای را که درحال غرق شدن است نجات می دهد نام خود را با حروف تصنعی هجی می کند وسرانجام پشتک خیره کننده ای می زند. وشما ومادربزرگتان اصلا ترکه را نخواهید دید.