شرح بیماری ها ج- چ- ح

[azadeh]

جذام



جُذام یا خوره یکی از بیماری‌های واگیردار است که گاهی از پدر ومادر به کودکان آنها واز بیماران، به همسایگان آنان انتقال می‌یابدوبا وضعیت نامطلوب مسکن و تغذیه نیز مرتبط است.



مقدمه
جذامدر طول تاریخ بیش از هر بیماری دیگری باعث وحشت وانزوای انسان‌ها گردیده‌است.این بیماری که قدمت زیادی دارد، نوعی بیماری التهاب‌ی مزمن است که به وسیله مایکوباکتریوم لپرا ایجاد می‌شودوطیف بالینی آن وابسته به پاسخ ایمنی فرد میزبان می‌باشد. هرچندبیماری به عنوان یک بیماری مزمن باکتری پوست واعصاب محیطی مطرح است، ولی در نوع لپروماتوز باعث گرفتاری راه‌های تنفسی فوقانی نیز می‌شود.

یک جذامی ۲۴ ساله


کارشناسان سازمان جهانی بهداشت مورد جذام را چنین تعریف کرده‌اند: یک مورد جذام، عبارت است ازشخص که دچار ضایعه‌های هیپوپیگمانته (قرمز رنگ بدون حس)، درگیری اعصاب محیطی،از دست دادن حس و اسمیر پوستی مثبت از نظر باسیل‌هایاسیدفاست، به صورت منفرد یا مجموعه‌ای از این تغییرات باشد.

سبب‌شناسی

عامل بیماری، یک باکتریگرم منفی به نام مایکوباکتریوم لپرا می‌باشد.رشد این باکتری بسیار کند است، به طوری که در بافت نرم کف پای موش در طی ۱۱ تا ۱۳ روز تکثیر می‌یابد.
این باکتری اسیدفاست نام دارد.

دوره نهفتگی

در محدوده ۹ ماه تا ۲۰ سال است

سیر طبیعی

راه ورود عامل جذام به بدن، به طور دقیق مشخص نیست و دوره کمون آن بسیار طولانی است. ابن سینا فرموده‌است: کسی که به تازگی مبتلا به جذام شده و اوایل بیماری را طی می‌کند، امید به معالجه‌اش بیشتر است. اما وقتی بیماری ریشه دوانید و وضعیت ثابتی پیداکرد ، اگر هم معالجه شود بسیار مشکل است.
با درمان به موقع بیماری نتیجه بسیار مطلوب است.در بیمارانی که دچار ضایعه‌های ناشی از بی‌حسی اندام‌ها هستند، در صورتی که اقدام‌های درمانی نتیجه ندهد، دچار تغییر شکل اندام و استئومیلیت می‌شوند وگاهی قطع عضو، لازم می‌شود.همچنین ایریدیوسیکلیت، ممکن است منجر به کاهش بینایی یا کوری شود و کاتاراکت نیز به طور شایعی در نوع لپروماتوز ایجاد می‌شود.
نکته دیگری که در رابطه با سیر طبیعی جذام مهم است این است که کسانی که از نزدیک بااین بیماران تماس داشته‌اند آزمون پوستی لپرومین با شیوع زیادی مثبت می‌شود ولنفوسیت‌های تغییرشکل یافته ویژه مایکوباکتریوم لپرا و پادتن‌های ویژه این باکتری حاکی ازآن است علیرغم شایع بودن عفونت، تنها تعداد کمی از افراد، دچار بیماری آشکار می‌شوند.

انشار جغرافیایی در جهان


نقشه میزان شیوع جذام در جهان



بیشترین شیوع جذام مربوط به آسیا، آفریقا، تاحدودی آمریکای مرکزی وجنوبی و اقیانوسیه می‌باشد.

• ۳ کشور راس جذام بومی عبارت‌اند از: هند، برزیل و اندونزی. این کشورها حدود ۸۵ درصد موارد تشخیص داده شده جذام را دارا می‌باشند.

انتشار بیماری در ایران

مشخص شده‌است که خط سیر مناطق جذام‌خیز کشور، از خراسان شروع شده وپس از گذشتن از مازندران، گیلان، زنجان و آذربایجان، به کردستان و کرمانشاه، منتهی می‌گردد.

روند زمانی

جذام، روند زمانی خاصی ندارد وباتوجه به طولانی بودن دوره نهفتگی، باعث همه‌گیری یا طغیان نمی‌شود و حتی با صنعتی شدن بعضی از کشورهایی که این بیماری در آن بومی است، از میزان بروز آن کاسته شده‌است.

تأثیر سن، جنس، شغل و موقعیت اجتماعی





بیماری در هرسنی ممکن است حادث گردد، اما بیشترین شیوع سنی آن در بزرگسالان جوان است. به طوری که در مناطق بومی، بروز سنی بیماری در سنین ۲۰ تا ۳۵ سالگی، به اوج می‌رسد. در بعضی از نژادها بروز بیماری در مردان بیشتر از زنان است و نوع لپروماتوز بیماری در مردان، ۲ برابر زنان عارض می‌گردد. تأثیر فقر، در بروز آن به اثبات رسیده‌است.از نظر شغلی، اکثریت جذامیان ایران را کشاورزان تشکیل می‌دهند اما دربین بیماران جذامی، کارمند، مهندس، کارگر و... به چشم می‌خورد.شایان ذکر است چون حساسیت نژادی نسبت به جذام را نمی‌توان از دیگر عوامل بیماری مجزا نمود، بنابراین اگر جذام در منطقه‌ای شایع‌تر است به علت دخالت عوامل زیست‌شناسی، اقتصادی واجتماعی است وارتباطی به منشا نژادی و قومی ندارد.

تأثیر عوامل مساعد کننده بیماری

ازآنجا که با صنعتی شدن برخی از کشورهای بومی جذام، از میزان بروز آن کاسته شده‌است وهم‌اکنون نیز بیشترین موارد آن در اقشار آسیب‌پذیر جامعه یافت می‌شود، باید فقر وبی‌خانمانی و تغذیه نامناسب رااز عوامل مساعدکننده ابتلا به این بیماری به حساب آورد.لازم به یادآوری است که حتی پژوهشگران قدیمی نیز به بعضی از این عوامل توجه داشته ومورد تاکید قرار داده‌اند، به طوری که در دایرةالمعارف قانون علاوه بر تماس خانوادگی وانتقال داخل رحمی بیماری، به تأثیر دما و وضعیت نامطلوب تغذیه نیز به عنوان عوامل زمینه‌ساز بروز جذام اشاره شده‌است.

مخزن بیماری

انسان تنها مخزن بیماری می‌باشد.همچنین میمون مانگابی (Mangabey) که نوعی میمون دنیای جدید است به طبیعی آلوده می‌شود.

راه ورود بیماری

راه‌های انتقال بیماری عبارت‌انداز: دستگاه تنفس، دستگاه گوارش، پوست، از طریق رحم مادر به نوزاد، تماس با حیوان‌ها، حشرات و خاک محیط اطراف.




چون دوره کمون طولانی است، راه اصلی ورود عامل بیماری جذام به بدن مشخص نمی‌باشد ولی محتمل‌ترین راه، دستگاه تنفسی می‌باشد. جذام تر یا همان لپروماتوز واگیردار می‌باشد.با توجه به اینکه این افراد در هر شبانه‌روز حدود ۱۰۰ میلیون باسیل جذام را از طریق ترشحات بینی خود به محیط خارج دفع می‌کنند اما بیماری جذام به آسانی منتقل نمی‌شود وانتقال آن مستلزم تماس طولانی و چندین ساله با بیماران مبتلا به جذام می‌باشد. برهمین اساس انتقال آن به پرسنل بیمارستانی بسیار ناچیز می‌باشد.
با توجه به اینکه عامل جذام در بدن پشه خاکی و ساس‌هایی که از بیماران درمان نشده تغذیه کرده‌اند یافت شده‌است، احتمال اینکه بیماری از طریق نیش حشرات منتقل شود وجود دارد، ولی هنوز به اثبات نرسیده‌است. لازم به ذکر است با توجه به شواهد ظاهری و آزمایشگاهی قابلیت انتقال بیماری در بیشتر موارد در عرض ۳ ماه پس از مصرف مداوم و منظم داپسون (DDS) یا کلوفازیمین ودر عرض ۳ روز پس از درمان با ریفامپین، از بین می‌رود.

پیشگیری و درمان

یکی از موارد معمول جذام در جامعه زخم داخلی بینی سوریاسیس وآفت دهان میباشد کندن موهای بینی استحمام و عدم مصرف مواد خوراکی در هنگام امیزش جنسی از موارد کنترل و پیشگیری این بیماریست

[azadeh]

مقدمه

چاقی مرحله ای است که در اثر آن، انرژی ذخیره ای در بدن پستانداران (از جمله انسان) که معمولاً به شکل بافت چربی است بسیار زیاد می شود، به طوری که منجر به خطرات زیادی برای سلامتی می گردد. معمولاً چاقی بین حیوانات وحشی نادر است، اما حیوانات اهلی و حیواناتی که در خانه از آنها نگهداری می شود، دچار چاقی می شوند. این امر معمولاً به دلیل دادن غذای بیش از اندازه به آنها و نداشتن تحرک کافی حیوان اتفاق می افتد.




علل سببی

چاقی می تواند یک علت و یا ترکیبی از چند علت داشته باشد:
ـ استعداد ژنتیکی
ـ داشتن رژیم غذایی سرشار از انرژی
ـ ورزش کم و داشتن تحرک کم
ـ بیماری هایی که خود سبب چاقی می شوند (همچون کم کاری تیروئید)
ـ ناهنجاری های خوردن (از جمله پرخوری)
ـ فشارهای ذهنی

اگر چه توضیح دقیقی برای شیوع اخیر چاقی وجود ندارد، استفاده از نظریه ی تکاملی برای درک این چاقی شایع مفید به نظر می رسد. در زمان های گذشته که غذا کمیاب بود، زمان هایی که غذا فراوان می شد، توانایی به منظور استفاده از این مواد غذایی در دوران وفور نعمت و ذخیره ی انرژی در بدن، بدون شک امتیازی تکاملی در بین افراد مختلف محسوب می شد. در جوامع بی تحرک امروزی، دقیقاً عکس این مطلب به چشم می خورد. امروزه به دلیل وفور نعمت، افراد مقادیر زیادی غذاهای پرانرژی در دسترس دارند که بخورند، در حالی که به نسبت غذایی که می خورند بسیار کم ورزش می کنند. اگر چه بسیاری افراد استعداد چاقی دارند، تنها به دلیل کاهش فعالیت فیزیکی و داشتن رژیم های غذایی پرکالری که در جوامع امروزی به چشم می خورد است که چاقی همه گیر شده است. بخش قابل توجهی (بیش از 30 درصد) از جمعیت کشورهای ثروتمند جهان مبتلا به چاقی هستند که سلامت همه آنها در معرض خطر قرار دارد.

به علاوه ناهنجاری های خوردن هم می تواند منجر به چاقی شود. یکی از مهمترین این ناهنجاری ها پر خوری است که همان طور که از نامش پیداست، فرد مبتلا به این ناهنجاری، بسیار تمایل به خوردن غذا دارد. یکی از دلایل این نوع خوردن بیش از حد این است که فرد مبتلا با خوردن غذا سعی در کاهش نگرانی های خود دارد. به علاوه افراد مبتلا به پرخوری، اغلب توانایی تشخیص گرسنگی از سیری را ندارند. البته بسیاری از متخصصین تغذیه اعتقاد دارند که مفهوم گرسنگی و سیری را باید از کودکی به بچه ها آموزش داد و صرفاً کودک را مجبور به خوردن غذایی که میلی به آن ندارد، نکرد.

برخی تحقیقات نشان می دهد که چاقی در انسان ممکن است به دلیل عفونت های ویروسی هم حادث شود. حاملان AD-36 و AD-37 که حامل ویروس آدنو ویروس هستند، به عنوان عاملی برای چاق کردن حیوانات و همچنین محرک بافت چربی در انسان شناخته شده اند. البته هنوز شواهد کاملی وجود ندارد که نشان دهد حضور این ویروس در بدن خطر ابتلا به چاقی را افزایش می دهد.


علل اجتماعی

اگرچه بیشتر اوقات دلیل چاقی هر فرد مشخص است، اما درک این نکته که چرا وزن متوسط یک جامعه معین، اخیراً افزایش یافته است بسیار مشکل است. هر چند عوامل ارثی دلیل اصلی چاقی محسوب می شوند، اما این عوامل نمی توانند در مورد این که چرا یک ملت بیش از ملت دیگر گرفتار چاقی می شوند توضیحی ارائه نمایند.

بروز پدیده چاقی مخصوصاً در ایالات متحده آمریکا بسیار شایع شده است. در سال های بعد از جنگ جهانی دوم تا سال 1960م، متوسط وزن افراد افزایش یافت، اما باز هم افراد بسیار کمی مبتلا به چاقی بودند. در سال 1960، تمام مردم ایالات متحده آمریکا خوب غذا می خوردند و کسی گرفتار کم غذایی نبود، اما کسی هم اضافه وزن نداشت. در دو سه دهه پس از سال1980م، ابتلا به چاقی بسیار افزایش یافت، به طوری که امروزه عموم مردم نگران سلامتی افراد جامعه هستند.

تحقیقات نشان می دهد که سالانه 400.000 نفر به دلیل پیروی از رژیم های غذایی غلط و فاقد مواد مغذی و همچنین به دلیل ورزش کم و نداشتن تحرک کافی جان خود را از دست می دهند. اگر وضعیت به همین شکل ادامه یابد، در سال
2005م، این تعداد به 500.000 نفر افزایش خواهد یافت و رکورد تعداد کسانی که سالانه به دلیل مصرف سیگار می میرند را خواهد شکست. البته میزان چاقی در کشورهای دیگر بسیار کمتر از این مقدار است. پس از آمریکا، کانادا و پس از آن مردمان قاره اروپا بیشترین میزان چاقی را دارند. در کشورهای مصر و مکزیک هم اخیراً ابتلا به چاقی بسیار در حال افزایش است.

نظریه های زیادی در خصوص تغییرات به وجود آمده از سال 1980 که منجر به شیوع چاقی شده وجود دارد. بسیاری از محققین اعتقاد دارند که ترکیبی از عوامل گوناگون باعث این چاقی شده است:
ـ یکی از مهمترین عوامل چاقی در جوامع امروزی، کاهش قیمت غذاهاست. این امر به دلیل تولید انبوه مواد غذایی می باشد که ناشی از پیشرفت فناوری، کشاورزی گسترده و... است. به همین دلیل قیمت انواع فراورده های غذایی امروزه نسبت به هر زمان دیگری در تاریخ، ارزان تر شده است. قند و شیره ذرت، دو منبع اساسی کالری به دلیل وجود یارانه های تعیین شده از طرف دولت های آمریکا، بسیار ارزان قیمت هستند.

ـ روش های بازاریابی بسیار تغییر کرده است. از اوایل دهه 1980، تصمیم گرفته شد که کودکان را هدف تبلیغات تلویزیونی یا دیگر انواع تبلیغات قرار دهند. از همان زمان، تعداد تبلیغات تلویزیونی در مورد غذاهایی که معمولاً کودکان آنها را دوست دارند و حتی به جای غذا ترجیح می دهند این دسته مواد را مصرف کنند (از جمله انواع اسنک) بسیار افزایش یافت. البته شایان ذکر است که قسمت اعظم این تبلیغات به انواع شکلات و آب نبات و همچنین انواع غذاهایی که سریع آماده می شوند اختصاص یافت.

ـ تغییرات در قیمت روغن موتور و بنزین هم تأثیرات خود را داشته اند. برخلاف دهه1970م، امروزه می توان در تمام کوچه ها و خیابان ها به جای پیاده رفتن، با اتومبیل مسافت ها را پیمود؛ حتی اگر مسافت خیلی کوتاه باشد. به علاوه در اطراف بسیاری از خانه ها پارک یا پیاده رو به منظور ورزش یا پیاده روی وجود ندارد.

ـ یک دلیل دیگر، تغییراتی است که در نحوه کار کردن به وجود آمده. بسیاری افراد تمام روز کاری خود را پشت میز اداره یا پشت کامپیوتر می نشینند و کار خود را انجام می دهند، بدون این که تحرکی داشته باشند. در آشپزخانه ها هم وجود مایکروویو، سبب می شود که خانم ها غذاهای منجمد آماده و ناسالم از بیرون تهیه نمایند و تنها با اعمال تغییرات جزئی، این غذاها را آماده کنند. همچنین استفاده از انواع اسنک هم بسیار رایج شده است.

ـ یکی از مهمترین دلالیل اجتماعی چاقی، کار کردن هر دوی والدین در بیرون از منزل به منظور تأمین هزینه های زندگی می باشد. در این صورت، دیگر نه پدر و نه مادر در خانه نیستند که بتوانند به امور خانه رسیدگی نموده و مثلاً غذا تهیه کنند. به همین دلیل انواع غذاهای آماده و همچنین تعداد رستوران ها بسیار افزایش یافته است.

ـ زندگی شهرنشینی خود عاملی برای چاقی است. بسیاری از محققین اعتقاد دارند که زندگی شهرنشینی به دلیل کم تحرکی، ورزش ناکافی، صرف زمانی کوتاه برای پخت و پز و... خود عامل مهمی برای چاق شدن افراد به حساب می آید.

ـ از سال 1980، تعداد رستوران ها و همچنین غذاهایی که سریع آماده می شوند شدیداً افزایش یافته است. البته تعداد مصرف کنندگان غذاهای آماده هم خیلی زیاد شده است. از آنجا که قیمت غذاها هم پایین آمده می توان با پول کمتر غذای بیشتری خورد. به علاوه تولیدات غذا و تنوع آن هم همچنان رو به رشد است.

به خاطر داشته باشید که ورزش کردن و تحت رژیم غذایی لاغری بودن، ضرورتاً باعث تناسب اندام و غلبه بر چاقی نمی شوند. بسیاری از متخصصین تغذیه باور دارند که اینها خود عاملی برای چاقی به حساب می آیند. این مسئله به دلیل آن است که از یک طرف، بسیاری از رژیم های غذایی لاغری با شکست مواجه می شوند و در نهایت منجر به پرخوری و افزایش وزن هم می شوند. از طرف دیگر، بسیاری از کسانی که ورزش می کنند اما پس از مدتی ترکش می کنند، حتی ممکن است نسبت به زمانی که اصلًا ورزش نمی کردند هم چاق تر شوند.

[azadeh]

اطلاعات‌ اولیه‌



توضیح‌ کلی‌

حصبه‌ عبارت‌ است‌ از عفونت‌ باکتریایی‌ دستگاه‌ گوارش‌. می‌تواند تمامی‌ سنین‌ را مبتلا کند ولی‌ شیرخواران‌ و افراد بالای‌ 60 سال‌ معمولاً دچار موارد شدیدتری‌ می‌گردند.

علایم‌ شایع‌

• اسهال‌. در موارد خفیف‌ تنها ممکن‌ است‌ 3-2 بار اجابت‌ مزاج‌ شل‌ در روز وجود داشته‌ باشد. در موارد شدید ممکن‌ است‌ هر 15-10 دقیقه‌ اسهال‌ آبکی‌ رخ‌ دهد.
• استفراغ‌
• تب‌
• سردرد
• دردهای‌ عضلانی‌
• بثور پوستی‌ قرمز رنگ‌ روی‌ شکم‌
• کرامپ‌های‌ شکمی‌ (گاهی‌)
• خون‌ در مدفوع‌ (گاهی‌) یک‌ حمله‌ نسبتاً خفیف‌ ممکن‌ است‌ با اسهال‌ استفراغ‌ ساده‌ اشتباه‌ شود.

علل‌

عفونت‌ با سالمونلاتیفی‌ که‌ یک‌ باکتری‌ است‌ که‌ در حیوانات‌ مبتلا به‌ عفونت‌ یافت‌ می‌شود و با گوشت‌ یا شیر آلوده‌ به‌ انسان‌ها منتقل‌ می‌گردد. پختن‌ کامل‌ میکروبها را می‌کشد. عفونت‌ می‌تواند به‌ وسیله‌ افراد بیمار یا حاملین‌ غیر بیماری‌ که‌ پس‌ از اجابت‌ مزاج‌ بدون‌ شستن‌ دقیق‌ دست‌ها به‌ غذا دست‌ می‌زنند، نیز منتقل‌ گردد.

عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر

• بیماری‌ که‌ مقاومت‌ را کاهش‌ داده‌ باشد.
• شرایط‌ سکونت‌ شلوغ‌ یا غیر بهداشتی‌
• مسافرت‌ به‌ کشورهای‌ استوایی‌
• برای‌ مسافرت‌ به‌ کشورهایی‌ که‌ حصبه‌ وجود دارد، واکسیناسیون‌ برای‌ تیفوئید (تزریقی‌ یا نوع‌ خوراکی‌) در در نظر بگیرید.
• در طول‌ مسافرت‌ در مناطق‌ استوایی‌، از آب‌، شیر، سالاد و سبزیجات‌ خام‌، میوه‌های‌ پوست‌ نکنده‌ و محصولات‌ لبنی‌ پرهیز کنید.
• از مرغ‌ و خروس‌ و محصولات‌ آنها که‌ به‌ مدت‌ طولانی‌ خارج‌ از یخچال‌ مانده‌ باشند، بپرهیزید.
• بعد از اجابت‌ مزاج‌ و پیش‌ از دست‌ زدن‌ به‌ غذا دست‌های‌ خود را بشویید.

عواقب‌ مورد انتظار

با درمان‌ معمولاً ظرف‌ 3-2 هفته‌ قابل‌ علاج‌ است‌. بدون‌ درمان‌ می‌تواند کشنده‌ باشد.

عوارض‌ احتمالی‌

• کم‌آبی‌ بدن‌
• سوراخ‌ شدن‌ روده‌ها
• خونریزی‌ یا آبسه‌ گوارشی‌
• پنومونی‌
• عفونت‌ استخوان‌
• نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌
• هپاتیت‌

درمان‌



اصول‌ کلی‌

• تشخیص‌ با بررسی‌ آزمایشگاهی‌ خون‌ صورت‌ می‌گیرد.
• ‌بستری در بیمارستان‌ برای‌ موارد شدید، سایرین‌ می‌توانند در منزل‌ معالجه‌ شوند.
• افراد بیمار را جدا کنید و از آنها بخواهید از کمدهای‌ کنار تخت‌ یا حمام‌ استفاده‌ کنند.
• از یک‌ پوشش‌ گرم‌کننده‌ یا بطری‌ آب‌گرم‌ برای‌ تسکین‌ کرامپ‌های‌ شکمی‌ استفاده‌ کنید.
• دست‌ها را به‌ دقت‌ و بیشتر مواقع‌ بشویید.
• بیماران‌ را مرتباً در بستر بچرخانید.
• از پارچه‌های‌ ولرم‌ برای‌ کشاله‌ ران‌ و زیر بغل‌ برای‌ کاهش‌ تب‌ استفاده‌ کنید، آسپرین‌ یا استامینوفن‌ نخورید؛ هر دوی‌ آنها لوله‌ گوارش‌ را تحریک‌ می‌کنند. از مسهل‌ استفاده‌ نکنید.

داروها

• آنتی‌ بیوتیک‌ها تجویز خواهند شد.
• برای‌ موارد شدید گلوکوکورتیکوییدها علاوه‌ بر آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز خواهند شد.

فعالیت‌

حداقل‌ 3 روز پس‌ از محو علایم‌ استراحت‌ در بستر ضروری‌ است‌. برای‌ پیشگیری‌ از تشکیل‌ لخته‌های‌ خونی‌ ورید عمقی‌، پاها را باید غالباً در بستر خم‌ کرد.

رژیم‌ غذایی‌

در طول‌ مرحله‌ اسهال‌ یک‌ رژیم‌ غذایی‌ کاملاً مایع‌ لازم‌ است‌. سپس‌ یک‌ رژیم‌ غذایی‌ پرکالری‌ و کاملاً متعادل‌ لازم‌ است‌. مکمل‌های‌ ویتامینی‌ و معدنی‌ ممکن‌ است‌ کمک‌کننده‌ باشند.