راجع به جرم گيری در مقالات متعددی به صورت جسته و گريخته صحبت کرده بودم .نظر به اهميتی که اين مقوله داشت در يک مقاله مفصل به اين موضوع خواهم پرداخت . مامعمولا عادت داريم که به هر تغيير رنگی که در روی دندانمان مشاهده ميکنيم آن را جرم ناميده و اين تصور را داريم که با جرم گيری بايستی اين لکه ها رفع گردد .... در حالی که اصلا اينجوری نيست برای شروع بحث لازم است که انواع لکه های رنگی که در روی دندان ممکن است مشاهده کنيم را برای شما برشمارم
  1. يکسری از تغيير رنگها بر روی دندان در واقع پوسيدگی هائی هستند که معمولا به صورت سياه رنگ بر روی دندان مشاهده ميشود و در حالت های پيشرفته به صورت حفره در ميايند و در نهايت با پيشرفت پوسيدگی دندان درد شروع شده و ادامه ماجرا ..... يک راه تشخيص قطعی اين تغيير رنگها اين است که در پوسيدگی ها بر روی دندان حفره ايجاد ميشود بر خلاف جرم که معمولا بر روی دندان مينشيندو حجم اضافی را اشغال ميکند
  2. يکسری از تغيير رنگها در ساختمان خود دندان وجود دارند و معمولا اين تغيير رنگها دائمی بوده و با جرم گيری و.... پاک نميشود و در ضمن با تراش آن معمولا زير آن هم همين لکه ها را دارد و اين تغيير رنگها يا ناشی از مصرف دارو در زمان رشد جوانه دندان است و يا ناشی از نقص تکاملی دندان ها و کمبود املاح مختلف در زمان تشکيل دندان و يا ناشی از افزايش فلورايد آب وصرفی و... ميباشد .....
  3. نوع سوم تغيير رنگها ناشی از موادی است که به طور معمول مصرف ميکنيم و رسوباتی که بر روی دندان تشکيل ميشود ..... اين رسوبات يا به صورت رنگدانه يا استين هستند و يا به صورت جرم که بحث اصلی ما را تشکيل ميدهد .... اين جرم ها بخوبی با جرم گيری پاک ميشود و همين جرم ها هستند که لثه را تخريب کرده و در نهايت باعث شل شدن دندانها ميشود بدون اينکه خود دندان مشکلی داشته باشد.
جرم چيست و چگونه تشکيل ميشود ؟
تا بحال به سماور يا کتری که به طور معمول در منزلتان وجود دارد دقت کرده ايد ؟ معمولا دور جدار داخلی سماور را دقت کنيد لايه شيری رنگی از رسوبات مختلف را ميتوانيد مشاهده کنيد که با توجه به شهری که در آن زندگی ميکنيد و املاح موجود در آب مصرفی آن مقدار و رنگ اين املاح متفاوت خواهد بود .... جرمی که بر روی دندانها تشکيل ميشود چيزی شبيه اين جرم های دور جدار داخلی سماور است . با اين تفاوت که ترکيباتی پيچيده تر داشته و روند تشکيل آن اندکی متفاوت است . بزاق ما به طور معمول دارای املاح زيادی است که قدرت رسوب کردن را دارند . اين املاح معمولا در جاهائی که با غذا و مسواک کمتر در تماس است رسوب ميکنند. رسوب اين املاح همراه است با ايجاد بستر مناسب برای جايگزينی ميکروبهائی که به طور طبيعی در دهان وجود دارد و رشد و تکثير آن ..... اضافه شدن پروتئين های موجود در غذا و بذاق و همچنين لاشه سلولهای مرده بافت های مختلف دهان در مجموع باعث افزايش حجم اين رسوبات شده و به مرور جرم تشکيل ميشود و در دهان قابل مشاهده ميشود .... چيزی که مهم است اين است که ما معمولا مقدار کمی از جرم تشکيل شده را ميتوانيم مشاهده کنيم و قسمت عمده اين جرم با تخريب لثه در زير لثه تخريب شده جايگزين شده و از ديد مستقيم ما پنهان ميماند . و مسئله مهمتر اينکه اين جرم های تشکيل شده پر از ميکروب های مختلف است و با مسواک زدن هم تميز نميگردد و اين ميکروبها بين ۲۰ الی ۴۰ درصد جرم تشکيل شده را تشکيل ميدهد و بافت چسبنده لثه را که محکم به دندان چسبيده را بمرور تخريب کرده و بافت نگهدارنده حياتی لثه را تخريب کرده و باعث سست شدن پايه های دندان ميشود .....
پس نتيجه ميگيريم که با جرم گيری و تميز کردن اين جرم های تشکيل شده بر روی دندان از روند تخريب لثه جلو گيری کنيم ..... برای آشنائی بيشتر شما يکسری عکس هائی را که از بيماران خودم تهيه کرده ام را با شرح کامل خدمت شما عزيزان تقديم ميکنم
جرم گيری کی و چرا؟
اين تصوير را دقت کنيد . ميبينيد که جرم چگونه لثه را داغون کرده و خودش جايگزين شده ! تو رو بخدا شما وقتی زير ناخنتان مقدار کمی هم کثافات جمع شده باشد رغبت ميکنيد که با اين دستها غذا بخوريد ؟ حال که ميدانيد که ۲۰ الی ۴۰ درصد اين جرم ها ميکروبها و لاشه های آنها و سلولهای مرده وجودتان است چطوری رغبت ميکنيد که غذا بخوريد ؟ نگيد که لثه من جرم ندارد و يا کم است ؟! زياد فرقی ندارد حتی يک دهم اين جرم ها هم بر روی لثه های شما تشکيل شده باشد باز کافی است که لثه هاس شما را تخريب کند
جرم گيری کی و چرا؟
اين عکس بعد از جرم گيری است که بعد از اتمان کار عکس گرفتم .... ميبينيد که لثه ها چقدر پائين رفته .... اشتباه نکنبد جرم گيری باعث پائين رفتن لثه نشده ! بلکه اين جرم بوده که لثه را تا اين حد پائين برده و ما نميديديم و بعد از تميز کردن جرم ها بوده که در معرض ديد ما قرار گرفته . مسئله بعدی التهاب و خونريزی است که در روی لثه مشاهدا ميکنيد و علت همان ميکروبهای جايگزين شده بر روی جرم است که به دليل چسبندگی جرم بر روی دندان به طور دائم در مجاور لثه قرار ميگيرند و دائما در حال تخريب لثه هستند
جرم گيری کی و چرا؟
اين عکس ۳ روز بعد از جرم گيری است و البته قبل از پاليش دندانها گرفته شده .... ميبينيد که التهاب لثه چقدر کاهش پيدا کرده ..... يک نکته قابل ذکر است و آن اينکه لثه ای که به علت جرم تخريب ميشود ديگر قابل بدست آوردن نيست و خدايش رحمت کند .... ؟! يعنی لثه ای که به خاطر جرم تخريب ميشود لطمه غير قابل جبرانی را به لثه وارد ميکند لذا ما با جرم گيری سالانه هم روند تخريب لثه را متوقف ميکنيم و مانع از از دست دادن بيشتر لثه هايمان ميشويم.اين بيمار هم سالها قبل حتما لثه بالاتر از اين را داشته و الان ۴ الی ۳ ميليمتر از لثه سالمش را از دست داده که هم مشکل زيبائی ايجاد ميکند و هم به علت باز بودن سطح ريشه باعث حساسيت دندانها خواهد شد . .....
در اين قسمت سعی ميکنم به اين موضوع بپردازم که چرا مردم فکر ميکنند که جرم گيری دندان را خراب ميکند . موضوعی که کاملا اشتباه است و با ريشه يابی علت اين نوع افکار پی خواهيم برد که چرا چنين اشتباهی ميکنيم .....
چنانکه در قسمت اول اين مقاله ذکر کردم جرم های تشکيل شده بر روی دندان به مرور لثه را خراب کرده و خود جايگزين ميشود . اين امر چون به مرور اتفاق ميفتد و بيمار متوجه عقب نشينی لثه نميشود و لثه ای که عقب نشينی کرده با جرم جايگزين ميشود فضای خالی که بين دندانها در اثر عقب نشينی لثه هم که ايجاد ميشود از ديد بيمار پنهان ميماند . موقعی که بيمار برای جرم گيری مراجعه ميکند وقتی اين جرم ها را تميز ميکنيم لثه تحليل رفته در معرض ديد بيمار قرار ميگيرد و چنين احساسی بدست ميدهد که جرم گيری باعث از بين رفتن لثه شده است ؟! و بقول خودشان هم لثه پائين رفته و هم لای دندانها باز شده ..... در صورتی که تمام اين اتفاقات قبلا صورت گرفته بوده ولی از ديد بيمار پنهان بود .... دو سه مسئله هم چنين افکاری را تشديد ميکند اول اينکه موقع جرم گيری در هر صورت خونريزی اتفاق ميفتد و اين امری طبيعی است ولی بيمار اين امر را دليل صدمه ديدن لثه هايش ميداند و فکر ميکند همين خونريزی ها به علت کنده شدن لثه ها از روی دندان است ؟!!!! دومین مسئله اين است که موقعی که جرم به ضخامت کافی روی دندان مينشيند مانع رسيدن سرما و گرما به دندان ميشود و به طور طبيعی که دندانهای ما در معرض سرما و گرمای متعادلی در محيط دهان واقع است با وجود اين جرمها و عدم رسيدن سرما و گرما به دندان . دندان به مرور تنبل شده و موقعی که با جرمگيری اين جرمها را پاک ميکنيم ناگهان دندان در معرض سرما و گرما که قرار ميگيرد بيمار تفصير غلت خود را تکميل ميکند که جرم گيری کردم لثه هايم پائين رفت .... بين دندانهايم فاصله افتاد و چون دندانم از رويش براشته شده به آب سرد و گرم هم حساس شده ؟!!! و تير ميکشد و ..... مجموع اين افکار بيمار را به اين نتيجه ميرساند که جرم گيری دندان را خراب ميکند..... حال نميدانم متوجه شديد که چرا به اشتباه فکر ميکنند که جرم گيری دندان را خراب ميکند؟! يا نه
با اين توضيحاتی که دادم اميدوارم مطمئن شده باشيد که تمام اين بلايا به علت جرم بوده که بر سرتان ميايد نه جرم گيری .... و اين جرم گيری است که از ادامه روند تخريب لثه جلوگيری ميکند ......
حال به چند نکته فنی در مورد جرم گيری توجه فرمائيد.:
  1. حتما سالی يک بار جرم گيری را در برنامه بهداشتی خود قرار دهيد .
  2. در مقاله ای که در مورد نهوه صحيح مسواک زدن و استفاده از نخ دندان نوشته ام دقت کرده و اگر ممکن است دوباره مطالعه فرمائيد . مطمئن باشيد که با دقت در صحيح مسواک زدن تشکيل جرم را به حداقل خواهيد رساند....
  3. اگر در موقع مسواک زدن ديديد که از ناحيه از لثه هايتان دارد خون ميايد بدانيد که اون ناحيه دچار مشکل است و به دندانپزشک خود مراجعه کنيد . البته مردم به اشتباه مسواک زدن اون ناحيه را متوقف ميکنند و اين کاملا اشتباه است . ناحيه ای که خون ميايد بيشتر مسواک بزنيد و از خونريزی آن نترسيد . مطمئن باشيد که با خوب مسواک زدن و بيشتر مسواک زدن اون ناحيه خونريزی خيلی کاهش پيدا خواهد کرد.
  4. در صورتی که جرم زيادی داشتيد و بعد از جرم گيری دندانهايتان به سرما و گرما حساس شده زياد نگران نباشيد به مرور رفع خواهد شد و برای کاهش سريعتر حساسيت ميتوانيد از خمير دندان سنسوداين برای يک دوره ۲ ماهه استفاده فرمائيد .
  5. بعد از جرم گيری حتما از دهانشويه مناسب مثل پرسيکا و يا ماتريکا استفاده نمائيد تا در بهبود زخم های به جا مانده از جرم موثر افتد . استفاده مدام از دهانشويه ها زياد توصيه نميشود و يک هفته بعد از جرم گيری ميتوانيد استفاده از دهانشويه را قطع نمائيد ....
  6. به نظر من هيچ آنتی بيوتيکی قبل و بعد از جرم گيری نياز نيست بخصوص ما ايرانی ها که مثل نقل و نبات دارو مصرف ميکنيم و اکثرا بی جا و بی مورد هم مصرف ميکنيم! در موارد خاص حتما دندانپزشکتان تجويز خواهد کرد