ديوان شمس

[!MAHSA!]

با لب او چه خوش بود گفت و شنید و ماجرا


خاصه که در گشاید و گوید خواجه اندرآ


با لب خشک گوید او قصه چشمه خضر

بر قد مرد می‌برد درزی عشق او قبا



مست شوند چشم‌ها از سکرات چشم او

رقص کنان درخت‌ها پیش لطافت صبا


بلبل با درخت گل گوید چیست در دلت

این دم در میان بنه نیست کسی تویی و ما


گوید تا تو با تویی هیچ مدار این طمع

جهد نمای تا بری رخت توی از این سرا


چشمه سوزن هوس تنگ بود یقین بدان

ره ندهد به ریسمان چونک ببیندش دوتا


بنگر آفتاب را تا به گلو در آتشی

تا که ز روی او شود روی زمین پر از ضیا


چونک کلیم حق بشد سوی درخت آتشین

گفت من آب کوثرم کفش برون کن و بیا


هیچ مترس ز آتشم زانک من آبم و خوشم

جانب دولت آمدی صدر تراست مرحبا


جوهریی و لعل کان جان مکان و لامکان

نادره زمانه‌ای خلق کجا و تو کجا


بارگه عطا شود از کف عشق هر کفی

کارگه وفا شود از تو جهان بی‌وفا


ز اول روز آمدی ساغر خسروی به کف

جانب بزم می‌کشی جان مرا که الصلا


دل چه شود چو دست دل گیرد دست دلبری

مس چه شود چو بشنود بانگ و صلای کیمیا


آمد دلبری عجب نیزه به دست چون عرب

گفتم هست خدمتی گفت تعال عندنا


جست دلم که من دوم گفت خرد که من روم

کرد اشارت از کرم گفت بلی کلا کما


خوان چو رسید از آسمان دست بشوی و هم دهان

تا که نیاید از کفت بوی پیاز و گندنا

کان نمک رسید هین گر تو ملیح و عاشقی

کاس ستان و کاسه ده شور گزین نه شوربا


بسته کنم من این دو لب تا که چراغ روز و شب

هم به زبانه زبان گوید قصه با شما

[!MAHSA!]

ای که تو ماه آسمان ماه کجا و تو کجا


در رخ مه کجا بود این کر و فر و کبریا


جمله به ماه عاشق و ماه اسیر عشق تو

ناله کنان ز درد تو لابه کنان که ای خدا


سجده کنند مهر و مه پیش رخ چو آتشت

چونک کند جمال تو با مه و مهر ماجرا



آمد دوش مه که تا سجده برد به پیش تو

غیرت عاشقان تو نعره زنان که رو میا


خوش بخرام بر زمین تا شکفند جان‌ها

تا که ملک فروکند سر ز دریچه سما


چونک شوی ز روی تو برق جهنده هر دلی

دست به چشم برنهد از پی حفظ دیده‌ها


هر چه بیافت باغ دل از طرب و شکفتگی

از دی این فراق شد حاصل او همه هبا


زرد شدست باغ جان از غم هجر چون خزان

کی برسد بهار تو تا بنماییش نما


بر سر کوی تو دلم زار نزار خفت دی

کرد خیال تو گذر دید بدان صفت ورا


گفت چگونه‌ای از این عارضه گران بگو

کز تنکی ز دیده‌ها رفت تن تو در خفا


گفت و گذشت او ز من لیک ز ذوق آن سخن

صحت یافت این دلم یا رب تش دهی جزا

[!MAHSA!]

با تو حیات و زندگی بی‌تو فنا و مردنا


زانک تو آفتابی و بی‌تو بود فسردنا


خلق بر این بساط‌ها بر کف تو چو مهره‌ای

هم ز تو ماه گشتنا هم ز تو مهره بردنا


گفت دمم چه می‌دهی دم به تو من سپرده‌ام


من ز تو بی‌خبر نیم در دم دم سپردنا


پیش به سجده می‌شدم پست خمیده چون شتر

خنده زنان گشاد لب گفت درازگردنا


بین که چه خواهی کردنا بین که چه خواهی کردنا

گردن دراز کرده‌ای پنبه بخواهی خوردنا

[!MAHSA!]

ماه درست را ببین کو بشکست خواب ما


تافت ز چرخ هفتمین در وطن خراب ما



خواب ببر ز چشم ما چون ز تو روز گشت شب

آب مده به تشنگان عشق بس است آب ما


جمله ره چکیده خون از سر تیغ عشق او

جمله کو گرفته بو از جگر کباب ما


شکر باکرانه را شکر بی‌کرانه گفت

غره شدی به ذوق خود بشنو این جواب ما


روترشی چرا مگر صاف نبد شراب تو

از پی امتحان بخور یک قدح از شراب ما


تا چه شوند عاشقان روز وصال ای خدا

چونک ز هم بشد جهان از بت بانقاب ما


از تبریز شمس دین روی نمود عاشقان

ای که هزار آفرین بر مه و آفتاب ما

[!MAHSA!]

ای بگرفته از وفا گوشه کران چرا چرا


بر من خسته کرده‌ای روی گران چرا چرا


بر دل من که جای تست کارگه وفای تست

هر نفسی همی‌زنی زخم سنان چرا چرا


گوهر نو به گوهری برد سبق ز مشتری

جان و جهان همی‌بری جان و جهان چرا چرا


چشمه خضر و کوثری ز آب حیات خوشتری

ز آتش هجر تو منم خشک دهان چرا چرا


مهر تو جان نهان بود مهر تو بی‌نشان بود

در دل من ز بهر تو نقش و نشان چرا چرا


گفت که جان جان منم دیدن جان طمع مکن

ای بنموده روی تو صورت جان چرا چرا



ای تو به نور مستقل وی ز تو اختران خجل

بس دودلی میان دل ز ابر گمان چرا چرا

[!MAHSA!]

گر تو ملولی ای پدر جانب یار من بیا


تا که بهار جان‌ها تازه کند دل تو را


بوی سلام یار من لخلخه بهار من

باغ و گل و ثمار من آرد سوی جان صبا


مستی و طرفه مستیی هستی و طرفه هستیی

ملک و درازدستیی نعره زنان که الصلا



پای بکوب و دست زن دست در آن دو شست زن

پیش دو نرگس خوشش کشته نگر دل مرا


زنده به عشق سرکشم بینی جان چرا کشم

پهلوی یار خود خوشم یاوه چرا روم چرا


جان چو سوی وطن رود آب به جوی من رود

تا سوی گولخن رود طبع خسیس ژاژخا


دیدن خسرو زمن شعشعه عقار من

سخت خوش است این وطن می‌نروم از این سرا


جان طرب پرست ما عقل خراب مست ما

ساغر جان به دست ما سخت خوش است ای خدا


هوش برفت گو برو جایزه گو بشو گرو

روز شدشت گو بشو بی‌شب و روز تو بیا


مست رود نگار من در بر و در کنار من

هیچ مگو که یار من باکرمست و باوفا


آمد جان جان من کوری دشمنان من

رونق گلستان من زینت روضه رضا

[!MAHSA!]

عشق تو آورد قدح پر ز بلاها


گفتم می می‌نخورم پیش تو شاها


داد می معرفتش آن شکرستان

مست شدم برد مرا تا به کجاها


از طرفی روح امین آمد پنهان

پیش دویدم که ببین کار و کیاها


گفتم ای سر خدا روی نهان کن

شکر خدا کرد و ثنا گفت دعاها


گفتم خود آن نشود عاشق پنهان

چیست که آن پرده شود پیش صفاها


عشق چو خون خواره شود وای از او وای

کوه احد پاره شود خاصه چو ماها


شاد دمی کان شه من آید خندان

باز گشاید به کرم بند قباها


گوید افسرده شدی بی‌نظر ما


پیشتر آ تا بزند بر تو هواها


گوید کان لطف تو کو ای همه خوبی

بنده خود را بنما بندگشاها


گوید نی تازه شوی هیچ مخور غم

تازه‌تر از نرگس و گل وقت صباها


گویم ای داده دوا هر دو جهان را

نیست مرا جز لب تو جان دواها


میوه هر شاخ و شجر هست گوایش

روی چو زر و اشک مرا هست گواها

[!MAHSA!]

شب قدر است جسم تو کز او یابند دولت‌ها


مه بدرست روح تو کز او بشکافت ظلمت‌ها



مگر تقویم یزدانی که طالع‌ها در او باشد

مگر دریای غفرانی کز او شویند زلت‌ها


مگر تو لوح محفوظی که درس غیب از او گیرند

و یا گنجینه رحمت کز او پوشند خلعت‌ها


عجب تو بیت معموری که طوافانش املاکند

عجب تو رق منشوری کز او نوشند شربت‌ها


و یا آن روح بی‌چونی کز این‌ها جمله بیرونی

که در وی سرنگون آمد تأمل‌ها و فکرت‌ها


ولی برتافت بر چون‌ها مشارق‌های بی‌چونی

بر آثار لطیف تو غلط گشتند الفت‌ها


عجایب یوسفی چون مه که عکس اوست در صد چه

از او افتاده یعقوبان به دام و جاه ملت‌ها


چو زلف خود رسن سازد ز چه‌هاشان براندازد

کشدشان در بر رحمت رهاندشان ز حیرت‌ها


چو از حیرت گذر یابد صفات آن را که دریابد

خمش که بس شکسته شد عبارت‌ها و عبرت‌ها

[!MAHSA!]

مسلمانان مسلمانان چه باید گفت یاری را


که صد فردوس می‌سازد جمالش نیم خاری را


مکان‌ها بی‌مکان گردد زمین‌ها جمله کان گردد


چو عشق او دهد تشریف یک لحظه دیاری را


خداوندا زهی نوری لطافت بخش هر حوری

که آب زندگی سازد ز روی لطف ناری را


چو لطفش را بیفشارد هزاران نوبهار آرد

چه نقصان گر ز غیرت او زند برهم بهاری را


جمالش آفتاب آمد جهان او را نقاب آمد

ولیکن نقش کی بیند بجز نقش و نگاری را


جمال گل گواه آمد که بخشش‌ها ز شاه آمد

اگر چه گل بنشناسد هوای سازواری را


اگر گل را خبر بودی همیشه سرخ و تر بودی

ازیرا آفتی ناید حیات هوشیاری را


به دست آور نگاری تو کز این دستست کار تو

چرا باید سپردن جان نگاری جان سپاری را


ز شمس الدین تبریزی منم قاصد به خون ریزی

که عشقی هست در دستم که ماند ذوالفقاری را

[!MAHSA!]

تو از خواری همی‌نالی نمی‌بینی عنایت‌ها


مخواه از حق عنایت‌ها و یا کم کن شکایت‌ها


تو را عزت همی‌باید که آن فرعون را شاید

بده آن عشق و بستان تو چو فرعون این ولایت‌ها


خنک جانی که خواری را به جان ز اول نهد بر سر

پی اومید آن بختی که هست اندر نهایت‌ها


دهان پرپست می‌خواهی مزن سرنای دولت را

نتاند خواندن مقری دهان پرپست آیت‌ها


ازان دریا هزاران شاخ شد هر سوی و جویی شد

به باغ جان هر خلقی کند آن جو کفایت‌ها


دلا منگر به هر شاخی که در تنگی فرومانی

به اول بنگر و آخر که جمع آیند غایت‌ها


اگر خوکی فتد در مشک و آدم زاد در سرگین

رود هر یک به اصل خود ز ارزاق و کفایت‌ها



سگ گرگین این در به ز شیران همه عالم


که لاف عشق حق دارد و او داند وقایت‌ها


تو بدنامی عاشق را منه با خواری دونان

که هست اندر قفای او ز شاه عشق رایت‌ها


چو دیگ از زر بود او را سیه رویی چه غم آرد

که از جانش همی‌تابد به هر زخمی حکایت‌ها


تو شادی کن ز شمس الدین تبریزی و از عشقش

که از عشقش صفا یابی و از لطفش حمایت‌ها