احکام خونهايي که بطور طبيعي از زن خارج مي گردد:
حيض و استحاضه
مسأله
حکم
حد اقل و حد اکثر سن حيض؟
براي سن حيض حدي تعيين نشده است. هنگامي که از زني خوني با اوصاف خون حيض خارج گردد زن حايض ميگردد.
حيض چقدر بطول ميانجامد؟
حيض مدت زمان مشخصي ادامه پيدا نميکند. همينکه زن خون ببيند (با اوصاف خون حيض) آن خون حيض است هر چند بسيار اندک به طول انجامد.
حداکثر زماني که ممکن است حيض طول بکشد؟
حداکثر زماني که ممکن است حيض به طول انجامد 15 روز است و از اين زمان بيشتر اگر خوني از زن خارج گردد آن خون استحاضه خواهد بود.
مدت زمان طهر (پاکي) بين دو حيض؟
طهر مابين دو حيض 13 روز طول ميکشد که اگر قبل از انقضاي اين مدت خوني ديده شد آن خون، استحاضه[1][1] ميباشد.
زمان معمول حيض در زنان؟
غالباً زنها در هر ماه بين 6 تا 7 روز حيض* مي شوند
زمان معمول طهر (پاكى) در زنان؟
اغلب زنها بين 23 تا 24 روز پاک (از حيض) ميباشند.
حکم خوني که هنگام بارداري از زن خارج مي گردد؟
آنچه از خون، مايع مايل به رنگ زرد و مايع کَدِر از زن حامله خارج ميگردد استحاضه بوده و حيض به حساب نميآيد.
چگونه زن ميفهمد که از حيض پاک شده است؟
هرگاه مايعي سفيد رنگ از مهبل خارج گرديد يا خون يا مايع زرد رنگ يا خون کدري از مهبل خارج نگرديد زن پاک گشته است. لازم به ذکر است با خارج شدن مايع سفيد رنگ (قصه البيضاء) وضو باطل ميگردد.
آنچه از مهبل زن بصورت مايع خارج ميگردد؟
هر آنچه به شکل مايع از زن خارج ميگردد چنانچه شفاف باشد پاک است ولي وضو را باطل ميکند. اما چنانچه اين گونه مايعات مستمر و پي در پي صورت گيرد حکم استحاضه را به خود ميگيرد.
چنانچه زن خون کدر يا زرد رنگي را مشاهده کند؟
چنانچه اين خون (کدر يا زرد رنگ) متصل به حيض قبل يا بعد آن مشاهده گردد حيض محسوب ميشود اما اگر بطور منفصل (و نامنظم) مشاهده گردد خون استحاضه به حساب ميآيد.
زني همواره حيضش مرتب بوده ولي اين بار قبل از انقضاي مدت حيض هميشگي پاک گشته است؟
چنانچه اين زن ديگر خون نبيند به او حکم طهر (پاکي) داده ميشود (هر چند اين بار زمان حيضش کمتر از مدت معمول آن باشد).
اگر خون حيض قبل يا بعد از زمان معمول مشاهده گردد؟
چنانچه اوصاف خون حيض را دارا باشد در هر زمان حيض به حساب ميآيد وگرنه خون استحاضه محسوب خواهد گرديد.
اگر حيض بيش يا کمتر از حد معمول به طول انجامد؟
اين خون مشروط به اينکه بيش از حداکثر زمان تعيين شده براي حيض به طول نيانجامد حيض محسوب ميشود.
چنانچه زني مدتي طولاني را مثلاً يک ماه کامل يا بيشتر را خون ببيند حکم چيست؟
در چنين مواردي چهار حکم وجود دارد:
1- چنانچه زن زمان و مقدار ايام حيض خود را بداند و خون حيض را از غير آن تشخيص دهد همان زمان و مقدار معمولي را که همواره حيض ميشده حيض به حساب ميآورد و به صفات و ويژگيهاي خون توجه نميکند.
2- چنانچه زن زمان و مقدار ايام حيض خود را بداند ولي خوني که از وي خارج ميگردد داراي ويژگي يکسان باشد (و رنگ يا غلظت آن تغيير نکند) به مقداري که (معمولاً) حيض ميشده را جزو ايام حيض خود به حساب ميآورد و آنگاه غسل ميکند.
3- زني که زمان حيض خود را در ماه ميداند ولي مقدار ايامي را که حيض ميشود تشخيص نميدهد (چون زمان مشخصي نداشته يا…) زمان غالب و معمول حيض را که 6 يا 7 روز به طول ميانجامد را به عنوان ايام حيض خود به حساب ميآورد.
4- زني که زمان حيض خود را در ماه نميداند ولي به مقدار ايامي که در ماه حيض ميشود آگاهي دارد همان مقدار معلوم را از اول هر ماه قمري براي خويش حيض محسوب ميکند.
اگر زني پس از زايمان خون (نفاس) نبيند؟
هيچ يک از احکام خون نفاس بر وي مترتب نيست و نه تنها روزة او باطل نمي گردد که غسل نيز بر وي واجب نمي باشد.
اگر زني صرفاً نشانه هايي از زايمان (ولادت فرزند) را مشاهده کرد؟
هر آنچه را که زن از خون يا مايع ديگر به همراه احساس درد قبل از ولادت فرزند مشاهده ميکند حکم خون نفاس را به خود نميگيرد بلکه استحاضه است.
حکم خوني که زن در هنگام ولادت فرزند (و در همان اثنا) مشاهده ميکند چيست؟
خوني که در اثناي ولادت فرزند هر چند هنوز هيچ يک از اعضاي آن از مهبل خارج نگرديده باشد و يا قسمتي از آن مشاهده گرديده باشد خون نفاس است و چنانچه در اين زمان نمازي از زن فوت گرديده باشد قضاي آن بر او لازم نخواهد بود.
شمارش ايام نفاس از کي آغاز ميگردد؟
بعد از خروج کامل جنين از شکم مادر ايام نفاس شروع ميگردد.
حداقل مدت نفاس؟
براي خون نفاس حداقلي تعيين نگرديده و چنانچه بلافاصله پس از ولادت فرزند خون قطع گرديد واجب است که زن غسل کند و نماز بگذارد. چنين زني نبايد به انتظار تکميل شدن 40 روز (که حداکثر مدت نفاس است) بنشيند.
حداکثر مدت نفاس؟
حداکثر زماني که براي نفاس تعيين گرديده 40 روز است و چنانچه زني بيش از اين مدت خون ديد بر وي واجب است که با اتمام 40 روز غسل کند و نماز بگزارد. مگر اينکه نفاس او مصادف با حيض او گردد و بلافاصله پس از نفاس خون حيض وي شروع گردد. در اينصورت خونِ مازاد، حيض به حساب خواهد آمد.
اگر زني صاحب دو قلو گردد؟
زني که در يک زايمان دو فرزند بدنيا آورد نفاس او بلافاصله پس از ولادت اولين فرزند وي آغاز ميگردد.
حکم خوني که پس از سقط جنين از زن خارج ميگردد؟
چنانچه جنين سقط شده 80 روز يا کمتر داشته باشد خون خارج شونده پس از وي استحاضه محسوب ميشود و اگر عمر جنين بيش از 90 روز باشد خوني که پس از آن خارج ميگردد خون نفاس است. اما چنانچه جنين سقط شده ما بين 80 تا 90 روز عمر داشته باشد حکم معلق ميگردد، يعني چنانچه جنين مورد نظر متخلق به خلقت انسان گشته باشد (يعني شبيه انسان شده باشد) خون خارج شونده پس از آن نفاس خواهد بود و در غير اينصورت خون استحاضه به حساب خواهد آمد.
چنانچه زني در خلال 40 روزي (حداکثر) که براي نفاس تعيين شده پاک گردد و مجدداً پس از چندي خون ببيند حکم چيست؟
چنانچه زني در اثناي 40 روز تعيين شده براي نفاس پاک گرديده اين طهر به حساب ميآيد و بر وي (واجب) است که غسل کند و نماز را بر پاي دارد. اما چنانچه در همين اثنا مجدداً خون ديد خون مذکور قبل از اتمام 40 روز، نفاس است و احکام نفاس بر وي مترتب ميگردد.
تبصره ها: تبصره (1): هر آنچه بر صاحب حدث اکبر (شخص جنب و..) حرام است بر زن حايض و زني که خون نفاس ميبيند (نفساء) حرام ميباشد.
تبصره (2): زني که همواره خون استحاضه ميبيند بر وي (واجب) است که نماز بخواند ولي براي هر نماز بايد مجدداً وضو بگيرد.
تبصره (3): اگر زني قبل از غروب خورشيد از حيض يا نفاس پاک گرديد بر وي لازم است که نماز ظهر و عصر همان روز را به جاي آورد و چنانچه زني قبل از طلوع صبح (صادق) از حيض يا نفاس پاک گردد بر او لازم است که نماز مغرب و عشاي همان شب را به جاي آورد.
تبصره (4): چنانچه زني وقت و زمان نمازي را دريابد ولي قبل از اينکه نماز بخواند در همان اثنا دچار حيض يا نفاس گردد، قضا آوردن چنين نمازي بر ذمة وي نخواهد بود.
تبصرة (5): بر زني که بر اثر حيض يا نفاس غسل ميکند واجب است که موهاي خود را (در صورت بافته شدن يا در هم بودن) از هم بگشايد. ولي زني که براي رفع جنابت غسل ميکند (از اين قاعده مستثني است و) نياز نيست موهاي خود را بگشايد.
تبصره (6): مجامعت با زني که حايض يا نفساء است حرام است اما بهرهبردن از زن در غير مهبل(فرج و شرمگاه) جايز ميباشد.
تبصره (7): مجامعت با زني که خون استحاضه ميبيند مکروه است ولي در صورت نياز (ضروري) زوج جايز ميباشد.
تبصره (8): مستحب است که زن مستحاضه (که خون استحاضه ميبيند) قبل از اداي هر نماز يک بار غسل کند ولي چنانچه از اين امر عاجز شد پس نماز ظهر و عصر را با يک غسل و نماز مغرب و عشا را با غسل ديگري ادا کند. براي نماز صبح نيز غسل کند که مجموعاً در شبانهروز سه بار غسل ميکند. اگر اين امر نيز بر وي دشوار آمد در هر روز يک بار غسل کند و براي اداي هر نماز مجدداً وضو بگيرد. اگر از انجام اين امر نيز ناتوان ماند پس از اينکه غسل حيض را انجام داد براي هر نماز يک بار وضو بگيرد.
تبصره (9): براي زن جايز است که دارويي را براي به تأخير انداختن حيض استفاده کند تا بتواند به مناسک ديني (شامل حج، روزه و…) بپردازد. همچنين چنانچه زني بخواهد در رمضان حيض نگردد تا تمامي ايام ماه رمضان را روزه بگيرد براي او جايز است از چنين دارويي استفاده کند. البته مشروط به اينکه داروي مورد نظر براي بدن مضر نباشد.
ترجمه: اسحاق دبيري
[1][1]- خون استحاضه خوني است که به علت نوعي بيماري از رگ زيرين رحم که در عربي بدان عازل گويند جاري ميگردد. خون حيض و استحاضه در وجوهي با هم متفاوتند.
1- خون حيض رنگي قرمز متمايل به سياه دارد اما خون استحاضه رنگي روشن چون خون خارج شونده از بيني دارد.
2- خون حيض غليظ است وگاه جريان آن قطع ميگردد اما خون استحاضه رقيق است و به گونهاي جريان پيدا ميکند که گويي از زخم خون ميريزد.
3- خون حيض بَدبو و زننده است اما خون استحاضه همان بوي خون عادي را دارد.
* هر آنچه بر شخص جنب حرام است بر حايض نيز حرام است. مثلاً نماز، درنگ در مسجد، تلاوت قرآن، روزه و… بر او حرام است.