شماره ارسال: #1 آموزش احکام - مقدمات نماز

[MEGAMAN]

وضــو

نمازگزار باید قبل از انجام نماز، وضو گرفته و خود را براى انجام این عبادت بزرگ آماده كند.
در برخى از موارد هم باید «غُسل» كند، یعنى؛ تمام بدن را بشوید و هرگاه نتواند وضو بگیرد یا غسل كند، باید به جاى آن عملِ دیگرى به نام «تیمّم» انجام دهد كه در این درس و درسهاى آینده با احكام هریك آشنا خواهید شد.

چگونگى وضو

در وضو باید ابتدا صورت را بشوید و سپس دست راست و بعد از آن دست چپ را، بعد از شسـتن این اعـضا بایـد با رطوبتى كه از شستن دست بر كف آن است سر را مسح كند یعنى دست را بر آن بكشد و سپس پاى راسـت و در آخر پاى چپ را مسح كند، اكنون براى آشنایى بیشتر با اعمال وضو بـه نمودار توجه كنید:
ازجائى كه موى‏سر روییده تاآخرچانه(طول)


كارهاى وضو(١)

١ ـ شستن

١ ـ صورت و ازپهنا فاصله بین شست و انگشت
میانه كه بر صورت قرار گیرد (عرض).
٢ ـ دست‏راست از آرنج تا نوك انگشتان.
٣ ـ دست چپ از آرنج تا نوك انگشتان.

٢ ـ مسح
١ ـ ســر : قسمت جلوى آن كه بالاى پیشانى است.
٢ ـ پاى راست : روى پا از نوك انگشت تا بر آمدگى.(٢)
٣ ـ پاى چپ : روى پا از نوك انگشت تا بر آمدگى.(٢)

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #2
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
توضیح اعمال وضو
شـستـن

١ ـ مقدار واجب در شستن صورت و دستها، همان است كه گذشت، ولى براى آنكه یقین كند مقدار واجب را شسته، باید كمى اطراف آن را هم بشوید.(٣)

١ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص٢١، م ١ .
٢ ـ آیة الله خامنه‏اى: از سر انگشتان پا تا مفصل ساق پا(منتخبى از استفتائات، س ١٣).
٣ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص٢١، م ١ و ٢ .

٢ ـ بنا بر احتیاط واجب، باید صورت و دستها را از بالا به پائین شست و اگر از پائین به بالا بشوید وضو باطل است.(١)
٣ ـ اگر صورت یا دست كسى، كوچكتر از معمول مردم باشد، یا بر پیشانى او مو روییده و یا جلو سر او مو ندارد، باید همان مقدارى كه مردمان معمولى مى‏شویند، بشوید.(٢)
٤ ـ اگر صورت و دست كسى هر دو برخلاف معمول باشد ولى متناسب با هم است، لازم نیست ملاحظه معمول را بنماید بلكه باید همانگونه كه در اعمال وضو بیان شد، وضو بگیرد.(٣)
٥ ـ اگر پوست صورت از لاى موها (ریش ـ ابرو) پیدا باشد، باید آب را به پوست برساند و اگر پیدا نباشد، شستن مو كافى است و رساندن آب به زیر مو لازم نیست.(٤)
٦ ـ اگر شك كند، كه پوست صورت از لاى مو پیداست یا نه؟ بنابر احتیاط واجب باید مو را بشوید و آب را به پوست هم برساند.(٥)
٧ ـ شستن داخل بینى و دهان و مقدارى از لب و چشم كه هنگام بستن، دیده نمى‏شود واجب نیست، ولى براى آنكه یقین كند از جاهایى كه باید شسته شود، چیزى باقى نمانده، واجب است مقدارى از آنها را هم بشوید.(٦)

١ ـ توضیح‏المسائل ـ م ٢٤٣.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٢٣٨.
٣ ـ همان.
٤ ـ توضیح المسائل، م ٢٤٠.
٥ ـ توضیح المسائل، م ٢٤١.
٦ ـ توضیح المسائل، م ٢٤٢.

٨ ـ پوست یا گوشتى كه از اعضاء وضو بریده شده ـ اگر كاملاً قطع شده باشد، باید زیر آن (جاى آن) شسته شود ـ و در صورتى كه به عضو متصل است باید آنهم شسته شود و هر مقدار از جاى آن كه ظاهر شده، بشوید.(١)
٩ ـ تاولهایى كه مثلاً بر اثر سوختگى بر پوست ظاهر شده، تا زمانى كه باقى است، شستن ظاهر (روى) آن كافى است، هرچند پوسته آن سوراخ شده باشد و چنانچه قسمتى از آن كنده شده، شستن همان مقدارى كه از پوست ظاهر شده كافى است و كندن مابقى و یا رساندن آب به زیرآن لازم نیست ولى اگر به گونه‏اى است كه پوست گاهى بر بدن مى‏چسبد و گاه جدا مى‏شود باید زیر آن هم شسته شود.(٢)
١٠ ـ پوسته‏اى كه در حال بهبودى زخم روى آن بسته شده و مانند پوست بدن مى‏باشد، كندن آن لازم نیست و شستن ظاهر آن كافى است. هر چند كندن آن راحت باشد، امّا دوایى كه بر زخم خشكیده است اگر برداشتن آن راحت است باید بردارد و اگر برداشتن آن ممكن نیست حكم جبیره را دارد كه به تفصیل در احكام وضوى جبیره‏اى خواهد آمد.(٣)

١١ ـ تكرار در شستن اعضاى وضو

بار اوّل: واجب
بار دوّم: جایز
بار سوّم: بدعت و حرام(٤)

١ ـ العروة الوثقى، ج ١، ص ٢٠٥، م ١٤.
٢ ـ العروة‏الوثقى، ج ١، ص ٢٠٦، م ١٦.
٣ ـ همان، م ١٧.
٤ آیة الله خامنه‏اى: شستن صورت و دستها بار اول واجب است و بار دوم جائز و بیش از آن غیر مشروع است. تعیین‏كننده بار اول یا دوم یا بیشتر، قصد وضوگیرنده است. یعنى مى‏تواند به قصد بار اول شستن، چند مرتبه آب به روى صورت بریزد.

١٢ ـ سه بار شستن اعضاى وضو (به نیت وضو) علاوه بر آنكه بدعت و حرام است، گاهى اوقات موجب بطلان وضو هم مى‏باشد، و آن در صورتى است كه آب مسح، از آب شستن سوّم باشد، چون مسح باید با آب وضو انجام شود.(١)

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #3
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
مــسح
مسـح سر

١ ـ جاى مسح: یك قسمت از چهار قسمت سر كه بالاى پیشانى است (بالاى سـر).
٢ ـ مقدار واجب مسح: هر قدر باشد كافى است (به مقدارى كه اگر كسى ببیند بگوید مسح كرد).
٣ ـ مقدار مستحب آن: به پهناى سه انگشت بسته و طول یك انگشت.
٤ ـ مسح با دست چپ: جایز است.(٢)
٥ ـ لازم نیست مسح برپوست سرباشد، بلكه بر موى جلوى سرهم صحیح است، مگر موى سربه قدرى بلند باشد كه هنگام شانه زدن، به صورتش بریزد، كه باید، پوست سر یا قسمت پائین (بیخ) مو را مسح نماید.

١ ـ همان، ص ٢١٧، م ٢٣ و استفتاآت، ج ١، ص ٣٤.
٢ ـ آیة الله خامنه ای: مسح سر و پاها باید با رطوبتى كه از آب وضو در دست‏ها مانده، كشیده شود. و احتیاط آن است كه مسح سر با دست راست كشیده شود. ولى كشیدن مسح از بالا به پائین لازم نیست.

٦ ـ مسح بر موى جاهاى دیگر سر صحیح نیست، هر چند بر محل مسح جمع شده باشد(١).(٢)


مسـح پا

١ ـ جاى مسح: روى پا است.
٢ ـ مقدار واجب مسح: طول؛ از سرانگشت تا بر آمدگى روى پا(٣). عرض؛ هر اندازه باشد كافى است هر چند به قدر یك انگشت باشد.
٣ ـ مقدار مستحب مسح: همه روى پا.
٤ ـ پاى راست را باید قبل از پاى چپ مسح كند، ولى لازم نیست پاى راست را با دست راست و پاى چپ را با دست چپ مسح كند.(٤)

مسائل مشترك مسح سر و پ

١ ـ در مسح باید دست را بر سر و پاها بكشد و اگر دست را نگه دارد، و سر یا پا را به آن بكشد وضو باطل است، ولى اگر موقعى كه دست را مى‏كشد سر یا پا مختصرى حركت كند اشكال ندارد.(٥)
٢ ـ اگر براى مسح رطوبتى در كف دست نمانده باشد، نمى‏تواند دست را با آب خارج تر كند بلكه باید از اعضاء دیگرِ وضو رطوبت بگیرد و با آن مسح كند.(٦)

١ ـ توضیح‏المسائل ـ م ٢٤٩ و ٢٥٠ و ٢٥١ و ٢٥٧ و تحریرالوسیله ـ ج ١ص٢٣، م ١٤ .
٢- آیة‏اللّه‏ خامنه‏اى: مسح بر موى مصنوعى اگر برداشتن آن غیرممكن است اشكال ندارد. (اجوبة الاستفائات، ج ١، ص ٣٥، س ١٠٥ و ص ٤١، س ١٣١)
٣- آیة الله خامنه‏اى: از سر انگشتان پا تا مفصل ساق پا مسح كند.(منتخبى از استفتائات، س ١٣)
٤ ـ توضیح‏المسائل ـ م ٢٥٢ و ٢٥٣ و العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٢٠٩ .
٥ ـ توضیح‏المسائل . م ٢٥٥ .
٦ ـ توضیح‏المسائل ـ م ٢٥٧ .

٣ ـ رطوبت دست باید بقدرى باشد كه بر سر و پا اثر بگذارد.(١)
٤ ـ محل مسح (سر و روى پاها) باید خشك باشد، بنابراین اگر جاى مسح تر باشد، باید آن را خشك كرد ولى اگر رطوبت آن بقدرى كم باشد كه مانع از تأثیر رطوبت دست، بر آن نباشد مانع ندارد.(٢)
٥ ـ بین دست و سر یا پاها باید چیزى مانند چادر و كلاه، یا جوراب و كفش فاصله نباشد. هر چند بسیار رقیق و نازك باشد و رطوبت به پوست برسد (مگر در حال ناچارى).(٣)
٦ ـ محل مسح باید پاك باشد، پس اگر نجس است و نمى‏تواند آن را آب بكشد باید تیمم كند.(٤)


وضوى ارتماسى

١ ـ وضوى ارتماسى آن است كه انسان صورت و دستها را به قصد وضو در آب فرو برد و یا آنها را در آب فرو برده و به قصد وضو بیرون آورد.(٥)
٢ ـ چون در وضوى ارتماسى نیز بنابر احتیاط واجب، دست و صورت باید از بالا به پایین شسته شود، بنابر این وضوى ارتماسى به گونه‏هاى زیر انجام مى‏شود:
الف: به قصد وضو صورت را از پیشانى در آب فرو برد و یا دست را به نیّت وضو از آرنج در آب فرو برد و تا موقعى كه آنها را از آب بیرون مى‏آورد و ریزش آب تمام مى‏شود به نیّت وضو باشد. [چون آبى كه بر دست مى‏ماند و در مسح بكار مى‏رود باید آب وضو باشد].
ب: بدون قصد وضو، صورت یا دست را در آب برد و به قصد وضو از آب بیرون آورد، كه صورت را باید ابتدا از پیشانى بیرون آورد و دستها را از آرنج.(٦)
٣ ـ اگر بعضى از اعضاى وضو را ارتماسى و بعضى را غیر ارتماسى انجام دهد اشكال ندارد.
[مراعات ترتیب در وضوى ارتماسى نیز لازم است، یعنى نمى‏توان صورت و دستها را یكباره در آب برد، بلكه باید اوّل صورت و سپس دست راست و بعد از آن دست چپ شسته شود].

١ ـ العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٢١٢، م ٢٦ .
٢ ـ العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٢١٢، م ٢٦ .
٣ ـ العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٢١٢، م ٢٧.
٤ ـ توضیح‏المسائل ـ م ٢٦٠ .
٥ ـ توضیح المسائل، م ٢٦١.
٦ ـ توضیح المسائل، م ٢٦١ و ٢٦٢.

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #4
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
شرایط وضو

با شرائطى كه خواهد آمد وضو صحیح است، و با از بین رفتن هر یك از آنها وضو باطل است.

شرایط وضو

١ ـ شرایط آب‏وظرف‏وضو

١ ـ آب وضو پاك باشد (نجس نباشد).
٢ ـ آب وضو مباح باشد (غصبى نباشد).
٣ ـ آب وضو مطلق باشد (مضاف نباشد).
٤ ـ ظرف آب وضو مباح باشد.
٥ ـ ظرف آب وضو طلا ونقره نباشد.
٢ ـ شرایط اعضاى‏وضو
١ ـ پاك باشد.
٢ ـ مانعى از رسیدن آب در آن نباشد.
٣ ـ شرایط كیفیت وضو
١ ـ رعایت ترتیب (به‏همان‏ترتیب‏كه‏در اعمال وضوگذشت).
٢ ـ رعایت موالات (بین اعمال وضو فاصله نیفتد).
٣ ـ شخصاً انجام دهد (از دیگرى كمك نگیرد).
٤ ـ شرایط‏وضو گیرنده
١ ـ استعمال آب براى او مانعى نداشته باشد.
٢ ـ با قصد قربت وضو بگیرد (ریا نكند).

شرایط آب وضو و ظرف آن

١ ـ وضو با آب نجس و مضاف باطل است، خواه بداند آن آب نجس یا مضاف است یا نداند، یا فراموش كرده باشد.(١)
٢ ـ آب وضو باید مباح باشد، بنابر این در موارد زیر وضو باطل است:

* وضو گرفتن با آبى كه صاحب آن راضى نیست (راضى نبودن او معلوم است).
* آبى كه معلوم نیست صاحب آن راضى است یا نه.
* آبى كه وقف افراد خاصى است، مانند حوض برخى از مدارس و وضوخانه بعضى از هلتها و مسافرخانه‏ها و...(٢)

١ ـ توضیح‏المسائل ـ ٢٦٥ .
٢ ـ العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٢٢٥، م ٦ ، ٧ ، ٨ و توضیح‏المسائل ـ م ٢٦٧ تا ٢٧٢ .

٣ ـ وضو گرفتن از نهرهاى بزرگ، گرچه انسان نداند صاحبان آنها راضى هستند یا نه اشكال ندارد، امّا اگر صاحبان آن از وضو گرفتن جلوگیرى كنند، احتیاط واجب آن است كه وضو نگیرند.(١)
٤ ـ اگر آب وضو در ظرف غصبى باشد و با آن وضو بگیرد باطل است.(٢)


شرایط اعضاى وضو

١ ـ اعضاى وضو در موقع شستن و مسح باید پاك باشد.(٣)
٢ ـ اگر چیزى بر اعضاى وضو باشد (اعضاى شستن) كه از رسیدن آب به آن جلوگیرى كند، یا بر اعضاى مسح است، هر چند از رسیدن آب جلوگیرى نكند، براى وضو باید برطرف شود.(٤)
٣ ـ خطوط قلم خودكار و لكه‏هاى رنگ و چربى و كِرِمْ در صورتى كه رنگ بدون جِرم باشد، مانع وضو نیست، ولى اگر جِرم داشته باشد (روى پوست را گرفته) باید بر طرف شود.(٥)

شرایط كیفیت وضو
ترتیب(٦)

كارهاى وضو بدین ترتیب باید انجام شود:

* شستن صورت
* شستن دست راست
* شستن دست چپ
* مسح سر
* مسح پاى راست
* مسح پاى چپ

اگر ترتیب اعمال وضو بهم بخورد وضو باطل است.

١ ـ توضیح‏المسائل، مسأله ٢٧١ .
٢ ـ توضیح‏المسائل ـ شرایط وضو ـ شرط چهارم.
٣ ـ توضیح‏المسائل ـ ص ٣٥ ، شرط ششم .
٤ ـ توضیح‏المسائل ـ ص ٣٧ ، شرط سیزدهم و مسأله ٢٥٩.
٥ ـ استفتاآت ـ ج ١ص٣٦ و ٣٧، س ٤٠ تا ٤٥ .
٦ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص٢٨ .

مُوالات

١ ـ موالات یعنى؛ پشت‏سرهم انجام دادن و فاصله نینداختن بین اعمال وضو.
٢ ـ اگر بین كارهاى وضو به قدرى فاصله شود كه وقتى مى‏خواهد جایى را بشوید یا مسح كند رطوبت جاهایى كه پیش از آن شسته یا مسح كرده، خشك شده باشد، وضو باطل است.(١)

از دیگران كمك نگیرد

١ ـ كسى كه مى‏تواند اعمال وضو را انجام دهد، نباید از دیگرى كمك بگیرد، پس اگر شخص دیگرى صورت و دست او را بشوید و یا مسح او را انجام دهد وضو باطل است.(٢)

١ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص٢٨،م١٥ و توضیح‏المسائل ـ م ٢٨٣ .
٢ ـ العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٢٣٤ .

٢ ـ كسى كه نمى‏تواند وضو بگیرد، باید نائب بگیرد كه او را وضو دهد و چنانچه مزد هم بخواهد، در صورتى كه بتواند باید بدهد، ولى خود او باید نیّت وضو كند.(١)

شرایط وضو گیرنده

١ ـ كسى كه مى‏داند اگر وضو بگیرد مریض مى‏شود و یا مى‏ترسد كه مریض شود، باید تیمم كند و اگر وضو بگیرد باطل است. ولى اگر نداند كه آب براى او ضرر دارد و وضو بگیرد و بعد بفهمد كه ضرر داشته، وضویش صحیح است.(٢)
٢ ـ وضو، باید به قصد قربت انجام شود، یعنى براى انجام فرمان خداوند عالم وضو بگیرد.(٣)
٣ ـ لازم نیست نیّت رابه زبان آورد، یا از قلب خود بگذراند، بلكه همین مقدار كه مى‏داند وضو مى‏گیرد كافى است، بطورى كه اگر از او بپرسند، چه مى‏كنى؟ بگوید وضو مى‏گیرم.(٤)

مسأله:

اگر وقت نماز به قدرى تنگ است كه اگر وضو بگیرد، تمام نماز یا قسمتى از آن، بعد از وقت خوانده مى‏شود، باید تیمم كند.(٥)

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #5
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
وضوى جَبیره‏اى

تعریف جبیره: دوائى كه بر زخم مى‏زنند و چیزى كه با آن زخم را مى‏بندند،

«جَبیره» نام دارد.
١ ـ شخصى كه بر اعضاى وضویش، زخم یا شكستگى است اگر بتواند بطور معمول وضو بگیرد، باید بطور معمول وضو بگیرد.(١)
مثلاً؛
الف: روى زخم باز است و آب براى آن ضرر ندارد.
ب: روى زخم بسته است ولى باز كردن آن امكان دارد و آب ضرر ندارد.
٢ ـ چنانچه زخم بر صورت یا دستهاست و روى آن باز است و آب ریختن روى آن ضرر دارد، اگر اطراف آن را بشوید كافى است.(٢)(٣)
٣ ـ اگر زخم یا شكستگى در جلوى سر یا روى پاها است (محل مسح) و روى آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح كند، باید پارچه پاكى روى آن بگذارد و روى پارچه را با ترى آب وضو كه در دست مانده، مسح كند.(٤)(٥)

١ ـ توضیح‏المسائل ـ م ٣٢٤ ـ ٣٢٥ ـ
٢ ـ همان.
٣- آیة الله خامنه‏اى: و احتیاط آنستكه اگر كشیدن دست تر بر آن ضرر ندارد، دست تر روى آن بكشد.
٤ ـ توضیح المسائل ـ م ٣٢٦.
٥- آیة‏الله خامنه‏اى: اگر محلّ زخم است و نمى‏تواند روى آن دست تر بكشد، باید به جاى وضو، تیمم كند. ولى در صورتى كه مى‏تواند پارچه‏اى بر روى زخم قرار دهد و بر روى آن دست بكشد، احتیاط آن است كه علاوه بر تیمم، وضو نیز با چنین مسحى بگیرد.


كیفیت انجام وضوى جبیره‏اى

در وضوى جبیره‏اى، باید جاهائى كه شستن یا مسح آن امكان دارد به طور معمول بشوید یا مسح كند، و مواردى كه امكان ندارد، دست‏تر بر جبیره بكشد.


چند مسئله:

١ ـ اگر جبیره بیش از حد معمول اطراف زخم را پوشانده باشد، و برداشتن آن ممكن نیست باید وضوى جبیره‏اى گرفته و بنابر احتیاط واجب تیمم هم انجام دهد.(١)
٢ ـ كسى كه نمى‏داند وظیفه‏اش وضوى جبیره‏اى است یا تیمم بنا بر احتیاط واجب باید هر دو را انجام دهد.(٢)
٣ ـ اگر جبیره، تمام صورت یا تمام یكى از دست‏ها را فراگرفته باشد، وضوى جبیره‏اى كافى است.(٣)
٤ ـ كسى كه در كف دست و انگشتها جبیره دارد و در موقع وضو، دست تر روى آن كشیده است، مى‏تواند سر و پا را با همان رطوبت مسح كند، یا از جاهاى دیگر وضو رطوبت بگیرد.(٤)
٥ ـ اگر در صورت و دستها چند جبیره باشد، باید بین آنها را بشوید و اگر جبیره‏ها در سر یا روى پاها باشد باید بین آنها را مسح كند و در جاهائى كه جبیره است باید به دستور جبیره عمل كند.(٥)

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #6
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
شكیّات وضو

١ ـ شك دارد وضو گرفته، یا نه: باید وضو بگیرد.
٢ ـ در بین نماز شك كند وضو گرفته، یا نه: نماز باطل است، باید وضو گرفته و نماز را از سر بگیرد.
٣ ـ پس از انجام نماز شك كرده كه نماز را با وضو خوانده یا نه: نماز خوانده شده، صحیح است ولى براى نمازهاى بعدى باید وضو بگیرد.
٤ ـ یقین به انجام وضو داشته است (وضو گرفته) ولى شك مى‏كند وضویش باطل شده یا نه (مثلاً نمى‏داند حدثى از او سر زده یا نه): به شك اعتناء نمى‏شود. [بنابر صحت وضو مى‏گذارد].
٥ ـ مى‏داند وضو گرفته و حدثى هم از او سر زده ولى نمى‏داند كدامیك مقدّم بوده اگر حالت قبل از وضو و حدس را نمى‏داند: باید وضو بگیرد، حتى‏اگر تاریخ وضورا بداند ولى‏نمى‏داند حدث قبل از آن بوده یا بعد از آن ولى اگر حالت قبل را مى‏داند، باید ضد آن عمل كند.
٦ ـ اگر در بین وضو، شك كند، بعضى از اجزاء گذشته را انجام داده است یا نه: آنچه را شك دارد باید انجام دهد، مثل اینكه هنگام مسح پاها شك مى‏كند كه سر را مسح كرده یا نه.
٧ ـ پس از انجام وضو، در انجام جزئى از آن، و یا صحیح بودن آن شك كند: به شك اعتناء نمى‏شود، و وضو صحیح است؛ مثل اینكه پس از وضو شك مى‏كند آیا دست راست را شسته یا نه؟(١)
٨ ـ پس از انجام وضو شك كند، چیزى‏كه مانع رسیدن آب مى‏باشد بر اعضاء وضو بوده یا نه: به شك اعتناء نمى‏شود و وضو صحیح است.(٢)

١ ـ تحریرالوسیله، ج ١، ص ٣٢، م ١.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٢٩٨.

٩ ـ اگر مى‏داند چیزى بر اعضاء وضو چسبیده ولى شك دارد كه از رسیدن آب جلوگیرى مى‏كند یا نه؟ باید آن را برطرف كند یا آب را زیر آن برساند.(١)
١٠ ـ اگر پیش از وضو بداند كه در بعضى از اعضاء وضو مانعى از رسیدن آب هست، بعد از وضو شك كند آب را به آنجا رسانده یا نه.
مى‏داند موقع وضو ملتفت آن مانع بوده: وضو صحیح است.
نمى‏داند موقع وضو ملتفت آن مانع بوده یا نه: وضو صحیح است.
مى‏داند موقع وضو ملتفت آن نبوده: باید دوباره وضو بگیرد.(٢)
١١ ـ اگر بر اعضاء وضو مانعى باشد كه گاهى آب به خودى خود زیر آن مى‏رسد و گاهى نمى‏رسد و بعد از وضو شك كند آب زیر آن رسیده یا نه: حكم مسأله قبل را دارد.(٣)
١٢ ـ اگر بعد از وضو چیزى كه مانع رسیدن آب مى‏باشد در اعضاء وضو ببیند و نداند موقع وضو بوده یا بعد پیدا شده، وضوى او صحیح است، ولى اگر بداند كه در وقت وضو گرفتن ملتفت آن مانع نبوده، احتیاط واجب آن است كه دوباره وضو بگیرد.(٤)
١٣ ـ كسى كه در كارهاى وضو و شرایط آن، مثل پاك بودن آب و وجود داشتن مانعى بر اعضاء، خیلى شك مى‏كند، باید به شك خود اعتناء نكند.(٥)

١ ـ توضیح المسائل، م ٢٩٠.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٢٩٥.
٣ ـ توضیح المسائل، م ٢٩٦.
٤ ـ توضیح المسائل، م ٢٩٧.
٥ ـ توضیح المسائل، م ٢٩٩.

چیزهایى كه باید براى آنها وضو گرفت

١ ـ براى انجام نماز (بجز نماز میت).
٢ ـ براى انجام طواف واجب كعبه.

٣ ـ براى رساندن جائى از بدن به نوشته قرآن و اسم خداوند.(١)

چند مسأله:

١ ـ اگر نماز یا طواف واجب بدون وضو انجام شود باطل است.
٢ ـ كسى كه وضو ندارد نباید جائى از بدن خود را به این نوشته‏ها برساند:

* خط قرآن، ولى ترجمه آن اشكال ندارد.
* اسم‏خداوند به‏هرزبانى نوشته‏شده‏باشد، مانند: «اللّه‏»، «خدا»، «God».
* نام پیامبر اكرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وس� �م (بنابر احتیاط واجب).
* اسامى امامان علیهم‏السلام (بنابر احتیاط واجب).
* نام حضرت زهـرا علیهاالسلام (بنابر احتیاط واجب).(٢)

٣ ـ در حرام بودن مس خطوط قرآن و اسم خداوند و... (بدون طهارت) فرقى بین این موارد نیست:

با دست باشد با سایر اجزاء بدن (بجز مو).
ابتداء به مس باشد یا ادامه آن، بنابر این اگر دست او بر خط قرآن بود و متوجه شد ولى دست را برنداشت مرتكب حرام شده است.
دست بر خط بكشد به گونه‏اى كه خطوط محو شود. مثلاً با دست مرطوب بر آن بكشد.
خط آن معمول و متعارف باشد و یا متعارف نباشد مثل خط كوفى.
نوشته، با قلم باشد یا چاپ یا گچ و یا غیر آن.
نوشته برجسته باشد یا گود. مانند سنگ قبر.
حرفى است كه خوانده مى‏شود یا خوانده نمى‏شود مانند الف در قالوا.

١ ـ توضیح‏المسائل، م ٣١٦.
٢ ـ توضیح المسائل ـ م ٣١٧ و ٣١٩.

نوشته قرآنى در قرآن باشد یا در غیر قرآن، مثلاً آیه‏اى یا كلمه‏اى از قرآن در كتابى نوشته شده باشد. و یا حتى مثلاً نصف كلمه را بریده باشند.
آنچه قرآن بر آن نوشته شده فرقى نیست بین اینكه، كاغذ باشد یا چوب یا سنگ یا لباس و یا دیوار و مانند آن.
حروف عربى باشد یا غیر آن مثلاً "ALLAH"یا "MOHAMMAD" ولى ترجمه آن مانع ندارد.
كلمات قرآنى نیكو باشد مانند مؤمن ـ صبر یا كلمات ناپسند مانند ابلیس ـ شیطان و كافر.(١)

٤ ـ مس در موارد زیر حرام نمى‏باشد:

مس خطوط قرآن با مو «گرچه احتیاط مستحب است ترك كند».
نوشته‏اى كه خط به حساب نمى‏آید: مثل اینكه با آب پیاز نوشته باشند كه اثر آن پس از حرارت‏دادن ظاهر مى‏شود (قبل از حرارت دادن و ظاهر شدن خط).
مس از پشت شیشه یا پلاستیك، كه در واقع مس خطوط نمى‏باشد.
مس مابین حروف و فضاى خالى درون حروف مانند فضاى «ح» «ن» و...
مس ورق قرآن و حواشى و مابین سطور و جلد آن (گرچه مكروه است).
ترجمه قرآن به هر لغتى باشد. مگر اسم خداوند كه بر هر لغتى باشد مس آن براى كسى كه وضو ندارد حرام است. مانند «خدا»، «GOD».(٢)

٥ ـ كلماتى كه مشترك بین لغات قرآن و غیر آن است، اگر قصد نویسنده، كلمه قرآنى بوده است، مس آن جایز نیست و اگر قصد او قرآن نبوده جایز است.(٣)

١ ـ العروة الوثقى، ج ١، ص ١٨٩ تا ١٩١، م ٤تا ٩ و استفتاآت، ج ١، ص ٤٧، ٧٩، ٤٨ و ٨٤.
٢ ـ العروة الوثقى، ج ١، ص ١٨٩ تا ١٩١، م ١١ تا ١٧.
٣ ـ العروة الوثقى، ج ١، ص ١٩٠، م ٩.

٦ ـ مس آرم جمهورى اسلامى بدون طهارت بنابر احتیاط واجب جایز نیست.(١)
٧ ـ گردنبند یا انگشترى كه كلمه «اللّه‏» بر آن نوشته شده اگر كسى كه طهارت ندارد آنرا مس كند حرام است.(٢)
٨ ـ براى این كارها وضو گرفتن مستحب است:

* رفتن به مسجد و حرم امامان.
* خواندن قرآن.
* همراه داشتن قرآن.
* رساندن جائى از بدن به جلد یا حاشیه قرآن.
* زیارت اهل قبور.(٣)(٤)


چگونه وضو باطل مى‏شود؟

١ ـ خارج شدن ادرار یا مدفوع یا باد از انسان.
٢ ـ خواب، چنانچه گوش نشنود و چشم نبیند.
٣ ـ چیزهائى كه عقل را از بین مى‏برد، مانند: دیوانگى، مستى، بیهوشى.
٤ ـ استحاضه زنان.
٥ ـ آنچه سبب غسل شود، مانند جنابت و مَسّ میّت.(٥)

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #7
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
بعضى از مستحبات و مكروهات وضو
مستحبات وضو(١)

١ ـ مصرف آب بیش از یك مُدّ نباشد (یك مُدّ حدود ٧٥٠ گرم است).
٢ ـ مسواك كردن، هر چند با انگشت.
٣ ـ اگر از ظرف وضو مى‏گیرد، سمت راست خود قرار دهد.
٤ ـ شستن دستها قبل از شروع وضو.
٥ ـ مضمضه (آب در دهان گرداندن).
٦ ـ استنشاق (آب در بینى كردن و بیرون ریختن).
٧ ـ گفتن «بسم‏الله» هنگامى كه دست را در آب مى‏برد یا آب را بر آن مى‏ریزد و بهتر است بگوید «بسم الله و بالله اللهم اجعلنى من التوابین واجعلنى من المتطهرین».
٨ ـ آب را در دست راست بریزد. هرچند براى شستن دست راست، بدین معنى كه اوّل آب را در دست راست بریزد سپس در دست چپ و بعد بر دست راست بریزد.
٩ ـ خواندن دعاهاى وارده در هنگام وضو و بعد از آن.
١٠ ـ مردان در هنگام شستن بار اوّل دستها، آب را بر قسمت بیرونى آرنج، و زنان بر قسمت داخلى، جایى كه دست خم مى‏شود بریزند.
١١ ـ در هنگام شستن آب را بر قسمت بالاى عضو بریزد.

١ ـ العروة الوثقى، ج ١.

١٢ ـ آب را بر عضو بریزد نه عضو را در آب فرو برد.
١٣ ـ براى شستن دست‏براعضا بكشد.هرچندبدون كشیدن‏دست، شسته شود.
١٤ ـ تمام اعمال وضو را با حضور قلب انجام دهد.
١٥ ـ در هنگام وضو سوره «انا انزلنا» بخواند.
١٦ ـ پس از اتمام وضو «آیة‏الكرسى» بخواند.
١٧ ـ هنگام شستن صورت چشمها را باز بگذارد.(١)


مكروهات وضو

١ ـ كمك گرفتن از دیگران در مقدمات قریبه وضو.
٢ ـ وضو گرفتن در محل استنجاء، مثلاً در توالت.
٣ ـ وضو گرفتن از ظرفى كه طلاكوب یا نقره‏كوب است یا نقش صورت بر آن مى‏باشد.
٤ ـ وضو گرفتن با این آبها:

* آبى كه در آفتاب گرم شده.
* آبى كه در انجام غسل واجب بكار رفته.
* آب متعفّن.
* آب چاهى كه حیوانى در آن افتاده قبل از كشیدن آب آن به مقدارى كه معین شده است.
* آبى كه در آن مار یا عقرب یا قورباغه مرده باشد.
* آب نیم خورده زن حائض.
* آب نیم‏خورده موش ـ اسب ـ قاطر ـ الاغ و حیوان نجاستخوار و مردارخوار بلكه هر حیوان حرامگوشتى.(٢)

١ ـ العروة الوثقى، ج ١، ص ١٩٨.
٢ ـ العروة الوثقى، ج ١، ص ٢٠٠.

مسائل متفرقه

١ ـ وضو گرفتن در دستشویى‏هایى كه آب آن به چاه توالت مى‏ریزد مانع ندارد.(١)
٢ ـ اگر در حال وضو گرفتن به نامحرمى نگاه كند یا دروغ بگوید و یا غیبت كند، (گرچه كار حرامى مرتكب شده است) ولى وضو صحیح است.(٢)
٣ ـ اگر شخص براى غرضى مثلاً خواندن قرآن وضو بگیرد و پس از وضو از آن قصد برگردد وضو باطل نیست.(٣)
٤ ـ وضو گرفتن بدین نیّت كه با وضو باشد صحیح است و با همان وضو مى‏تواند نماز بخواند.(٤)
٥ ـ با وضوى صحیح، خواه براى عمل واجب باشد یا عمل مستحب، هرگونه عمل واجب یا مستحبى كه مشروط به طهارت است مى‏توان انجام داد.(٥)
٦ ـ وضو گرفتن قبل از وقت نماز به نیت نماز، مانع ندارد. مثلاً قبل از ظهر براى آنكه با این وضو نماز ظهر بخواند وضو مى‏گیرد.(٦)

١ ـ استفتاآت، ج ١، ص ٤٥، س ٦٩ و ٧٠.
٢ـ همان، س ٧١ و ٧٣.
٣ ـ همان مدرك.
٤ ـ همان، ص ٤٦، س ٧٤ و ٧٨.
٥ ـ همان مدرك.
٦ ـ همان، س ٧٦.


غـسـل

گاهى اوقات باید براى نماز (و هر كارى كه باید با وضو انجام شود) غسل كرد، یعنى براى اطاعت فرمان خداوند تمام بدن راشست، اكنون به بیان موارد غسل و چگونگى آن مى‏پردازیم.

اقسام غسلهاى واجب

مشترك بین مردان‏وزنان
١ ـ جنابت
٢ ـ مس میت
٣ ـ میت
مخصوص بانوان

١ ـ حیض
٢ ـ استحاضه
٣ ـ نفاس
پس از تعریف و تقسیم غسل به بیان مسائل هر یك از غسلهاى واجب مى‏پردازیم.

غسل جنابت

١ ـ چگونه انسان جنب مى‏شود؟

عوامل جنابت

١ ـ بیرون آمدن منى
كم باشد یا زیاد.
در خواب باشد یا بیدارى.
٢ ـ جماع (آمیزش)

با حلال باشد یا با حرام.
منى بیرون بیاید یا نیاید.(١)


٢ ـ اگر منى از جاى خود حركت كند، ولى بیرون نیاید سبب جنابت نمى‏شود.(٢)
٣ ـ كسى كه مى‏داند منى از او خارج شده است و یا مى‏داند آنچه بیرون آمده است منى مى‏باشد، جنب است و باید غسل كند.(٣)
٤ ـ كسى كه نمى‏داند آنچه از او بیرون آمده منى است یا نه در صورتى كه علایم منى را داشته باشد جنب است و در غیر این صورت حكم به جنابت نمى‏شود.(٤)
٥ ـ نشانه‏هاى منى:(٥)

١ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص٣٦ .
٢ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص٣٦، م ١ .
٣ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص١٣٦ و العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٣٧٨ .
٤ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص١٣٦ و العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٣٧٨ .
٥ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص١٣٦ و العروة‏الوثقى ـ ج ١ص٣٧٨ .

* با شهوت بیرون آید.
* با فشار و جستن بیرون آید.
* بعد از بیرون آمدن، بدن سست شود.

بنابراین كسى كه آبى از او خارج شده و نمى‏داند منى است یا نه، در صورتى كه‏تمام این نشانه ها را داشته باشد جنب است وگرنه جنب نمى‏باشد، حتى اگر یكى از علامتها وجود نداشته باشد، بجز زن و مریض كه وجود یك نشانه یعنى بیرون آمدن از روى شهوت، كافى است.
٦ ـ مستحب است انسان بعد از بیرون آمدن منى بول كند و اگر بول نكند و بعد از غسل رطوبتى از او خارج شود كه نداند منى است یا رطوبت دیگر، حكم منى دارد.(١)

كارهائى كه بر جنب حرام است(٢)

* رساندن جائى از بدن به خط قرآن، اسم خداوند و بنابر احتیاط واجب اسامى پیامبران و ائمه و حضرت زهرا علیهم‏السلام .
* رفتن به مسجدالحرام و مسجدالنبى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وس� �م هر چند از یك در داخل شود و از در دیگر بیرون رود.
* توقف در مساجد.
* گذاشتن چیزى در مسجد هر چند از بیرون مسجد باشد.

١ ـ توضیح‏المسائل م ٣٤٨ .
٢ ـ تحریرالوسیله ـ ج ١ص٣٨ ـ ٣٩ .

* خواندن سوره‏هائى(١) از قرآن كه سجده واجب دارد حتى یك حرف از آن.
* توقف در حرم امامان علیهم‏السلام (بنابر احتیاط واجب).

سوره‏هاى سجده‏دار قرآن:(٢)

سوره شماره ٣٢ = سجده
سوره شماره ٤١ = فُصِّلت
سوره شماره ٥٣ = نَـجـم
سوره شماره ٩٦ = عَــلَق
٣ ـ اگر جنب از یك درِ مسجد وارد شود و از در دیگر خارج شود (عبور بدون توقف) مانع ندارد، بجز مسجدالحرام ومسجدالنبى كه عبور هم جایز نیست.(٣)
٤ ـ اگر شخصى در خانه‏اش مكانى را براى نماز قرار دهد (و همچنین در مؤسسه یا اداره‏اى) حكم مسجد ندارد.(٤)

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #8
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
انجـام غسـل

در غسل باید تمام بدن و سر و گردن شسته شود، خواه غسل واجب باشد مانند جنابت، و یا مستحب، مانند غسل جمعه، به عبارت دیگر تمام غسلها در انجام فرقى ندارند مگر در نیّت.

غسل، به گونه‏هاى زیر انجام مى‏شود:

نحوه‏انجام‏غسل

١ـ ترتیبى(١)

اول سر و گردن را بشوید.
و سپس نیمه راست بدن.(٢)
و بعد از آن نیمه چپ بدن را.
٢ـ ارتماسى

* با نیت غسل یكباره زیر آب مى‏رود به‏طورى كه تمام بدن در آب قـرار گیرد.
* یا به تدریج زیر آب مى‏رود، كه در نهایت تمام بدن در آب قرار گیرد.
* و یا زیر آب رفته و در آب به نیت غسل بدن را تكان مى‏دهد.


١ ـ توضیح‏المسائل ـ م ٣٦١ و ٣٦٧ و ٣٦٨ .
٢- آیة‏الله خامنه‏اى: درغسل‏ترتیبى تقدیم نیمه راست‏بدن مبنى‏براحتیاط است.(منتخبى‏ازاستفتائات،س ١٦)


تـوضیـح:

غسل را به دو صورت مى‏توان انجام داد «ترتیبى» و «ارتماسى». در غسل ترتیبى، ابتدا سر وگردن شسته‏مى‏شود، سپس‏نیمه‏راست‏بدن وبعداز آن نیمه‏چپ.
در غسل‏ارتماسى، تمام بدن یكباره در آب قرار مى‏گیرد پس در صورتى مى‏توان غسل ارتماسى كرد كه به قدرى آب باشد، تا بتوان تمام بدن را زیر آب برد.


احكام غسل:

١ ـ تمام شرطهایى كه بـراى صحیـح بـودن وضو گفته شد، در صحیح بودن غسل هم شرط است، بجز مـوالات. و همچنین لازم نیست بدن را از بالا بـه پائین بشوید.(١)
٢ ـ كسى كه چند غسل بر او واجب است، مى‏تواند به نیّت همه آنها یك غسل بجا آورد.
٣ ـ كسى كه غسل جنابت كرده، نباید براى نماز وضو بگیرد، ولى با غسلهاى دیگر نمى‏شود نماز خواند و باید وضو هم بگیرد.(٢)
٤ ـ در غسل ارتماسى باید تمام بدن پاك باشد، ولى در غسل ترتیبى پاك بودن تمام بدن لازم نیست، و اگر هر قسمتى را پیش از غسل دادن همان قسمت تطهیر كند كافى است.(٣)
٥ ـ غسل جبیره‏اى مثل وضوى جبیره‏اى است ولى بنابر احتیاط واجب باید آن را ترتیبى بجا آورد.(٤)

١ ـ توضیح‏المسائل ـ م ٣٨٠ .
٢ ـ توضیح المسائل، م ٣٩١.
٣ ـ توضیح المسائل، م ٣٧٢.
٤ ـ توضیح المسائل، م ٣٣٩.

٦ ـ كسى كه روزه واجب گرفته، نمى‏تواند در حال روزه غسل ارتماسى انجام دهد، چون روزه‏دار نباید تمام سر را در آب فرو برد ولى اگر از روى فراموشى غسل ارتماسى كند صحیح است.(١)
٧ ـ در غسل لازم نیست تمام بدن با دست شسته شود، و چنانچه با نیت غسل، آب به تمام بدن برسد كافى است.(٢)
٨ ـ در این موارد غسل باطل است:

الف: قصد دارد پول حمامى را ندهد و در حمام غسل كند هرچند بعد از غسل، حمامى را راضى كند.
ب: بدون آنكه بداند صاحب حمام راضى است، بخواهد مبلغ آن را نسیه بگذارد، اگرچه بعد از غسل حمامى را راضى كند.
ج: بخواهد پول حرام یا پولى كه خمس آن را نداده، به حمامى بدهد.(٣)

٩ ـ اگر در بین غسل، حدث اصغر از او سرزند غسل باطل نمى‏شود ولى باید براى نماز وضو بگیرد، هرچند غسل جنابت باشد.(٤)
١٠ ـ زنان هم ممكن است مانند مردان در خواب محتلم شوند، و در صورتى كه یقین به خروج منى پیدا كردند غسل واجب مى‏شود و در صورت شك چیزى بر آنها نیست.(٥)
١١ ـ استمناءعملى‏است حرام ودرصورت‏بیرون‏آمدن‏منى، باید غسل كند.(٦)

١ ـ توضیح المسائل، م ٣٧١.
٢ ـ استفتائات، ج ١، ص ٥٦، س ١١٧.
٣ ـ توضیح المسائل، م ٣٨١ ـ ٣٨٢.
٤ ـ توضیح المسائل، م ٣٨٦.
٥ ـ استفتاآت، ج ١، ص ٥٠، س ٩٠ ـ ٩١.
٦ ـ استفتاآت، ج ١، ص ٥١، س ٩٤ ـ ٩٥.

١٢ ـ وظیفه كسى كه بعد از غسل بفهمد به قسمتى از بدن، آب نرسیده است:

الف: غسل ارتماسى بوده، باید دوباره غسل كند، چه جاى آن را بداند یا نداند.
ب: غسل ترتیبى بوده:
١ ـ جاى آن را نمى‏داند: باید دوباره غسل كند.
٢ ـ جاى آن را مى‏داند:
* در طرف چپ است: شستن همان مقدارى كه شسته شده كافى است.
* در طرف راست است: باید(١) آن مقدار را شسته سپس طرف چپ را بشوید.
* در سر و گردن است: باید آن مقدار را شسته و سپس طرف راست و چپ را بشوید.(٢)

شكیات غسل

* شك در انجام غسل (نمى‏داند غسل كرده یا نه): باید غسل كند (ولى چنانچه نمازى خوانده، صحیح است ولى براى نمازهاى بعدى باید غسل كند).
* شك در صحت غسل (نمى‏داند صحیح انجام داده یا نه)
١ ـ پس از اتمام غسل شك كند: به شك اعتناء نمى‏شود(بنا بر صحت مى‏گذارد).
٢ ـ در بین غسل شك كند (قبل از اتمام).
در شستن مقدارى از طرف راست شك كند.

١ ـ آیة الله خامنه‏اى: بنابر احتیاط واجب.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٣٦٩ و ٣٦٤ و ٣٦٥.

١ ـ مشغول شستن طرف چپ شده است به شك اعتناء نمى‏شود.
٢ ـ مشغول شستن طرف چپ نشده، باید آن مقدار را شسته و سپس طرف چپ را بشوید.
در شستن مقدارى از سر و گردن شك كند.
١ ـ مشغول شستن طرف راست شده است به شك اعتناء نمى شود.
٢ ـ مشغول شستن طرف راست نشده باید آن مقدار را بشوید و سپس طرف راست و چپ را بشوید.
* جایى از بدن را شك دارد جزء ظاهر است یا باطن (مانند سوراخ جاى گوشواره): شستن آن لازم نیست.
* در بین غسل شك كند چیزى كه مانع رسیدن آب باشد در بدن هست یا نه: اگر احتمال او در نظر مردم بجاست (احتمال عقلایى) باید وارسى كند وگرنه لازم نیست.(١)

غسل مسّ میّت

١ ـ اگر كسى جایى از بدن خود را به بدن انسان مرده‏اى كه سرد شده و غسلش نداده‏اند برساند، باید غسل مَسّ میت كند.(٢)
٢ ـ در این موارد مس بدن انسان مرده سبب غسل نمى‏باشد:
انسانى كه در میدان نبرد به شهادت رسیده است، در صورتى كه در میدان جان دهد.
مرده‏اى كه بدنش گرم است و هنوز سرد نشده است.

١ ـ توضیح المسائل، م ٣٦٦ و ٣٧٥ و ٣٧٨ و ٣٨٥ و ٣٨٨.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٥٢١.

مرده‏اى كه غسلش داده‏اند.(١)
٣ ـ غسل مس میّت را باید مانند غسل جنابت انجام دهند، ولى كسى كه غسل مسّ میّت كرده، اگر بخواهد نماز بخواند، باید وضو هم بگیرد.(٢)

غسل میّت

١ ـ هرگاه مؤمنى از دنیا برود، بر همه مكلفین واجب است كه او را غسل داده و كفن كنند و بر او نماز بخوانند و سپس دفن كنند، و اگر بعضى انجام دهند، از دیگران ساقط مى‏شود.(٣)
٢ ـ واجب است میّت را سه غسل بدهند:
اوّل: به آبى كه با سدر مخلوط باشد.
دوّم: به آبى كه با كافور مخلوط باشد.
سوم: با آب خالص.(٤)
٣ ـ غسل میّت مثل غسل جنابت است، و احتیاط واجب آن است كه تا غسل ترتیبى ممكن است، میّت را غسل ارتماسى ندهند.

١ ـ تحریرالوسیله، ج ١، ص ٦٣ و توضیح المسائل، م ٥٢٢ و ٥٢٦ و استفتاآت ص ١٧٩.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٥٣٠.
٣ ـ توضیح المسائل، م ٥٤٢.
٤ ـ توضیح المسائل، م ٥٥٠.



غسلهاى اختصاصى بانوان

حیض، نِفاس، استحاضه

١ ـ خونى كه زن هنگام تولد بچه مى‏بیند خون نفاس است.(١)
٢ ـ خونى كه زن در ایّام عادت ماهانه مى‏بیند، حیض است.(٢)
٣ ـ وقتى كه زن از خون حیض و نفاس پاك شد، باید براى نماز و كارهایى كه نیاز به طهارت دارد، غسل كند.(٣)
٤ ـ یكى دیگر از خون‏هایى كه زنها مى‏بینند، استحاضه است و در برخى از موارد آن باید براى نماز و عبادتهایى كه نیاز به طهارت دارد غسل كنند.(٤)

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #10
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
چگونه تیمم كنیم؟
اعمال تیمّم

١ ـ زدن كف دو دست با هم بر چیزى كه تیمم بر آن صحیح است.
٢ ـ كشیدن هر دو دست بر تمام پیشانى و دو طرف آن، از جایى كه موى سر روئیده است تا روى ابروها و بالاى بینى.
٣ ـ كشیدن كف دست چپ بر تمام پشت دست راست.
٤ ـ كشیدن كف دست راست بر تمام پشت دست چپ.(٢)
تمام كارهاى تیمم باید با قصد تیمم و براى اطاعت دستور الهى انجام شود، و همچنین باید معلوم كند كه تیمم بجاى وضو است یا غسل.(٣)

١ ـ توضیح المسائل، تیمم.
٢ آیة الله خامنه‏اى: و احتیاط واجب آن است كه پس از این، بار دیگر دستهاى خود را بر زمین بزند و كف دست چپ را بر پشت دست راست و كف دست راست را بر پشت دست چپ بكشد، این ترتیب در تیمم بدل از وضو و غسل یكسان است.(منتخبى از استفتائات، س ١٩)
٣ ـ توضیح المسائل، م ٧٠٠.

چیزهایى كه تیمم بر آنها صحیح است:

* خاك
* ریگ
* اقسام سنگها مانند: سنگ سیاه، سنگ مرمر، سنگ گچ (قبل از پخته شدن)، سنگ آهك (قبل از پخته شدن).(١)
* گل پخته مانند: آجر، كوزه.(٢)
چند مسأله:

١ ـ تیمّمى كه بجاى وضو است با تیمّمى كه به جاى غسل است فرقى ندارد مگر در نیّت.(٣)
٢ ـ كسى كه بجاى وضو تیمم كرده است، اگر یكى از چیزهایى كه وضو را باطل مى‏كند از او سر بزند تیممش باطل مى‏شود.(٤)
٣ ـ كسى كه به جاى غسل تیمم كرده است هرگاه یكى از اسباب غسل، مثل جنابت یا مسّ میت پیش آید تیممش باطل مى‏شود.(٥)
٤ ـ تیمم در صورتى صحیح است كه نتواند وضو بگیرد، یا غسل كند بنابر این اگر بدون عذر تیمم كند، صحیح نیست و اگر عذر داشته باشد و برطرف شود، مثلاً آب نداشته، و آب پیدا كند، تیمم او باطل مى‏شود.(٦)

١ آیة الله خامنه‏اى: بلكه صحت تیمم به گچ و آهك پخته و آجر و امثال آن بعید نیست.(منتخبى از استفتائات، س ١٧)
٢ ـ توضیح المسائل، م ٦٨٤ و ٦٨٥؛و العروة الوثقى، ج ١، ص ٤٨٥.
٣ ـ توضیح المسائل، م ٧٠١.
٤ ـ توضیح المسائل، م ٧٢٠.
٥ ـ توضیح المسائل، م ٧٢٠.
٦ ـ توضیح المسائل، م ٧٢٢.

٥ ـ اگر به جاى غسل جنابت تیمم كند، لازم نیست براى نماز وضو بگیرد ولى اگر به جاى غسلهاى دیگر تیمم كند، با آن تیمم نمى‏تواند نماز بخواند و باید براى نماز وضو بگیرد و اگر نتواند وضو بگیرد، باید تیمم دیگرى به جاى وضو انجام دهد.(١)
٦ ـ اگر به جاى غسل تیمم كند و بعد كارى كه وضو را باطل مى‏كند برایش پیش آید، چنانچه براى نمازهاى بعد نتواند غسل كند باید وضو بگیرد و اگر نمى‏تواند وضو بگیرد، باید بدل از وضو تیمم كند.(٢)


شرایط صحیح بودن تیمم

* اعضاى تیمم پاك باشد، یعنى پیشانى و دستها.(٣)
* پیشانى و پشت دستها را از بالا به پایین مسح كند.
* چیزى كه بر آن تیمم مى‏كند پاك و مباح باشد.
* ترتیب را رعایت كند.
* موالات را رعایت كند.
* چیزى بین دست و پیشانى و همچنین كف دست و پشت دست در هنگام مسح فاصله نباشد.(٤)

١ ـ توضیح المسائل، م ٧٢٣.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٧٢٤.
٣ آیة الله خامنه‏اى: احتیاط آن است كه در صورت امكان پیشانى و پشت دستها پاك باشد، و اگر نتواند محل تیمم را تطهیر كند بدون آن تیمم كند اگر چه شرط نبودن طهارت در هر صورت بعید نیست.(منتخبى از استفتائات، س ٢٠)
٤ ـ العروة الوثقى، ج ١، ص ٤٩٥ و توضیح المسائل، م ٦٩٢ ـ ٦٩٤، ٧٠٤ تا ٧٠٦.


وقـت نماز

پس از فراگرفتن مسائل طهارت، كم‏كم براى انجام نماز، آماده مى‏شویم.
براى آشنایى با مسائل و احكام نماز ابتدا یادآور مى‏شویم كه نماز یا واجب است و یا مستحب، نمازهاى واجب هم دو دسته‏اند؛ بعضى از آنها تكلیف هر روزه مى‏باشد و در هر شبانه‏روز، در زمانهاى خاصى باید بجا آورده شود و برخى دیگر نمازهایى هستند كه گاهى اوقات به سببى خاص واجب مى‏شود و برنامه همیشگى و هر روزه نمى‏باشد، جهت آشنایى با نمازهاى واجب به این نمودار توجه كنید:

اقسام ‏نماز

١ ـ واجب

١ ـ هر روز(یومیّه)

١ ـ صبح
٢ ـ ظهر
٣ ـ عصر
٤ ـ مغرب
٥ ـ عشاء
٢ـ مَقطعى

١ ـ آیات
٢ ـ طواف واجب
٣ـ میّت
٤ ـ قضاى پدر(١) بر پسر بزرگتر
٥ ـ نمازى كه با نذر واجب مى‏شود
٢ ـ مستحب: نمازهاى مستحب بسیار است.(٢)

وقت نمازهاى روزانه

نمازهاى هر روزه، پنج نماز و مجموع آنها هفده ركعت است.



نماز صبح : دو ركعت
نماز ظهر : چهار ركعت
نماز عصر : چهار ركعت
نماز مغرب : سه ركعت
نماز عشاء : چهار ركعت



١- آیة الله خامنه‏اى: پدر و مادر.
٢ ـ توضیح المسائل، نمازهاى واجب.

اولین سؤالى كه در رابطه با نمازهاى روزانه مطرح مى‏باشد این است كه این نمازها در چه وقتى باید خوانده شود؟

[MEGAMAN]

شماره ارسال: #11
RE: آموزش احکام - مقدمات نماز
وقت نماز صبح : از اذان صبح تا طلوع آفتاب
وقت نماز ظهر و عصر : از ظهر شرعى تا مغرب(١)
وقت نماز مغرب وعشاء : از مغرب تا نصف شب(٢)





١- آیة‏الله خامنه‏اى: آخر وقت نماز عصر تا غروب آفتاب است.(منتخبى از استفتائات، س ٢٢)
٢ ـ توضیح المسائل، م ٧٣١ و ٧٣٦.


تـوضیح:
وقت اذان صبح

نزدیك اذان صبح، از طرف مشرق، سفیده‏اى رو به بالا حركت مى‏كند كه آن را «فجر اوّل» گویند، هنگامى كه آن سفیده پهن شد، «فجر دوّم» و ابتداى وقت نماز صبح است(١).(٢)


ظهر

اگر چوب یا چیزى مانند آن را عمود بر زمین قرار دهیم، وقتى كه سایه آن به كمترین مقدار رسید و رو به افزایش گذاشت «ظهر شرعى» و ابتداى وقت نماز ظهر است.(٣)

١ ـ توضیح المسائل، م ٧٤١.
٢- آیة‏اللّه‏ خامنه‏اى: در طلوع فجر صادق و تعیین ابتداى وقت نماز صبح فرقى بین شبهاى مهتابى و غیر آن نیست. (اجوبة الاستفتائات، ج ١، ص ١٠٩، س ٣٦٨)
٣ ـ توضیح المسائل، م ٧٢٩.

مغرب

«مغرب» موقعى است كه سرخى طرف مشرق، كه بعد از غروب آفتاب پیدا مى‏شود از بین برود.(١)


نیمه شب

اگر فاصله بین غروب آفتاب با اذان صبح را دو نیم كنیم، وسط آن «نیمه شب» و آخر وقت نماز عشاء است و اگر عمداً یا بواسطه عضوى مانند فراموشى یا خواب ماندن نماز مغرب و عشا را تا نصف شب نخواند، بنابر احتیاط واجب باید تا قبل از اذان صبح، بدون اینكه نیّت اداء یا قضا كند بخواند.(٢)

احكام وقت نماز

١ ـ نمازهاى غیر روزانه و مقطعى داراى وقت مشخصى نمى‏باشد، بلكه وقت انجام آنها بستگى به زمانى دارد كه به علّتى آن نماز واجب شود.
مثلاً: نماز آیات بستگى به زلزله یا كسوف یا خسوف و یا حادثه‏اى دارد كه پیش آمده است، و نماز میّت، زمانى واجب مى‏شود كه مسلمانى از دنیا برود، و تفصیل هر كدام در جاى خود خواهد آمد.
٢ ـ اگر تمام نماز قبل از وقت خوانده شود و یا عمدا نماز را قبل از وقت شروع كند، باطل است.(٣)
اگر نماز در وقت خودش خوانده شود در اصطلاحِ احكام، گویند: نماز «اَداء» شده است.
اگـر نماز بعد از وقت خوانده شود، در اصطلاح احكام گویند: نماز «قضاء» شده است.

١ ـ توضیح المسائل، م ٧٣٥.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٧٤٠ ـ احتیاط واجب آن است كه براى نماز عشاء همانگونه كه در متن آمده است و براى نماز شب تا اوّل آفتاب حساب شود (توضیح المسائل، م ٧٣٩).
٣ ـ توضیح المسائل، م ٧٤٤.

٣ ـ مستحب است انسان نماز را در اول وقت بخواند، و هر چه به اول وقت نزدیكتر باشد بهتر است، مگر آنكه تأخیر آن از جهتى بهتر باشد، مثلاً صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند.(١)
٤ ـ اگر وقت نماز تنگ باشد، كه اگر بخواهد مستحبّات نماز را بجا آورد، بخشى از نماز بعد از وقت خوانده مى‏شود باید مستحبات را بجا نیاورد، مثلاً اگر بخواهد قنوت بخواند، وقت مى‏گذرد، باید قنوت نخواند.(٢)
٥ ـ اگر انسان نماز ظهر و عصر را قبل از سفر، در اول وقت آن بخواند و سپس با هواپیما مسافرت را آغاز كند و زمانى به مقصد برسد كه هنوز ظهر آن روز فرا نرسیده باشد، لازم نیست نماز ظهر و عصر را دوباره بخواند و همچنین اگر زمانى برسد كه هنوز وقت نماز ظهر و عصر باقى است.(٣)
٦ ـ اگر پس از طلوع آفتاب با اینكه نماز صبح آن روز را نخوانده است سفر را آغاز كند و قبل از طلوع آفتاب به مقصد برسد، باید نماز صبح آن روز را به نیّت ادا بخواند.(٤)
٧ ـ اگر نماز ظهر و عصر را نخوانده باشد و پس از مغرب (كه نمازش قضا شده) با هواپیما مسافرت را شروع كند و پس از اوج گرفتن هواپیما خورشید را ببیند، باید داخل هواپیما قبل از آنكه وقت بگذرد نماز را به نیّت ادا بخواند، حتى اگر به مقدار خواندن یك ركعت از نماز، وقت باقى باشد.(٥)

١ ـ توضیح المسائل، م ٧٥١.
٢ ـ توضیح المسائل، م ٧٤٧.
٣ ـ تحریر الوسیله، جلد ٢، ص ٦٣٢، م ٣.
٤ ـ تحریرالوسیله، ج ٢، ص ٦٣٢، م ٤.
٥ ـ همان مدرك.

٨ ـ اگر هنگام حركت هواپیما وقت نماز فرا نرسیده؛ مثلاً پرواز قبل از اذان صبح باشد و در هواپیما وقت نماز فرا رسیده و تمام مى‏شود؛ یعنى قبل از طلوع آفتاب به مقصد نمى‏رسد، باید نماز را داخل هواپیما بخواند.(١)